انتشارات علمی و فرهنگی
انتشارات علمی و فرهنگی در سال ۱۳۶۰ از ادغام دو مؤسسه پیشگام با نام‌های بنگاه ترجمه و نشر کتاب و انتشارات فرانکلین شکل گرفت. این دو مؤسسه زیربنای نشر مدرن را در ایران بنا نهادند و می‌توان آن‌ها را از سردمداران صنعت نشر مدرن دانست. بنگاه ترجمه و نشر کتاب در ۱۳۳۲ به مدیریت احسان یارشاطر تأسیس شد و هدفش تولید آثاری فاخر در زمینه‌ی ادبیات، فلسفه و اطلاعات عمومی بود. مؤسسه‌ی انتشارات فرانکلین در ۱۳۳۳ به مدیریت همایون صنعتی‌زاده تأسیس شد و نوآوری‌های بسیاری برای صنعت نشر ایران داشت. از جمله: پایه‌گذاری اصول ویرایش ترجمه، تأسیس چاپخانه‌ی افست، تأسیس کارخانه‌ی کاغذ پارس، بنا نهادن سازمان کتاب‌های جیبی و... .
پس از انقلاب اسلامی، این دو نهاد با نام‌های جدید شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات آموزش انقلاب فعالیت می‌کردند تا اینکه سال ۱۳۷۲ با یکدیگر ادغام شدند. در ۱۳۸۰ نیز برای توسعه‌ی فعالیت‌های خود سه شرکت چاپ و نشر کتیبه، بازرگانی کتاب گستر و فرهنگ فیلم تهران را بنا نهادند. انتشارات علمی و فرهنگی را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های خصوصی نشر دانست که ۵۱ درصد از سهام آن به سازمان تأمین اجتماعی اختصاص دارد و ۴۹ درصد باقی‌مانده در اختیار وزارت علوم است. مدیریت این نشر را تا دی‌ماه ۱۳۹۸، مسعود کوثری بر عهده داشت و پس از او نادره رضایی با حکم مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی ریاست نشر را بر عهده گرفت. سپس در بهمن ۱۴۰۰ با حکم موسوی، مدیرعامل وقت سازمان تأمین اجتماعی، محمد حسنی مدیریت این نشر را عهده‌دار شد.
چرا کتاب‌های نشر علمی و فرهنگی محبوب هستند؟
در نگاه بسیاری از مردم و دوستداران کتاب، انتشارات علمی و فرهنگی یک نشر قدیمی و معتبر است که کتاب‌های معروف بسیاری را منتشر کرده است. دلایل زیادی می‌تواند موجب محبوبیت یک انتشارات شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- اعتبار نشر: علمی و فرهنگی به کیفیت در ترجمه و ویراستاری شهرت دارد و خواننده می‌تواند با اطمینان از سلامت متن سراغ آثار چاپی این نشر برود.
- تنوع در آثار: این نشر به‌دلیل قدمت زیاد خود آثار گوناگونی چون آثار کلاسیک، فلسفی، ادبی، تاریخی یا علمی را تا امروز به چاپ رسانده است. بیشتر این آثار ارزش فکری و فرهنگی دارند و پاسخ‌گوی نیازهای مخاطبان هستند. به‌علاوه، بسیاری معتقدند که ناشر معتبر گزینش دقیق‌تری در محتوا دارد و آثاری را منتشر می‌کند که از نظر دانش و فرهنگ غنی باشد که این خود نوعی اعتباربخشی به نشر به‌حساب می‌آید.
- اطمینان از کیفیت فنی: ساختار حرفه‌ای و استاندارد یکی دیگر از شاخصه‌های محبوبیت نشر به‌حساب می‌آید. ویراستاری، صفحه‌بندی و چاپ درست و اصولی در کنار محتوای فاخر توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند.
- اعتبار اجتماعی و فرهنگی: کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که با انتشارات علمی و فرهنگی آشنا نباشد و این دلیلی جز سابقه‌ی طولانی این انتشارات ندارد. در نظر بسیاری از مخاطبان، نام معتبر انتشارات به آثار انتشارات نیز اعتبار می‌دهد و باعث می‌شود خواندن آثارش ارزشمندتر تلقی شود.
حوزه‌ی فعالیت نشر علمی و فرهنگی
بخش بزرگی از کتاب‌های ماندگار تاریخ نشر ایران در چند دهه‌ی گذشته از تولیدات انتشارات علمی و فرهنگی است. این نشر در هفت دهه فعالیت خود حدود ۴۰۰۰ عنوان و بیش از ۵۷۰۰ جلد کتاب در حوزه‌های گوناگون ادبیات، فلسفه، هنر، علوم سیاسی و اجتماعی و کتاب‌های کودک و نوجوان را به چاپ رسانده است.
عمده فعالیت این نشر را می‌توان در حوزه‌ی ترجمه‌ی آثار کلاسیک، ادبیات ایران، فلسفه، نمایشنامه، تاریخ و مدیریت و ارتباطات دانست. با‌این‌حال، این نشر برخی کتاب‌های دانشگاهی را نیز تهیه و تدوین می‌کند. به‌طورکلی، حوزه‌ی فعالیت این نشر را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- کتب علمی و پژوهشی: انتشار آثاری در حوزه‌ی فلسفه، تاریخ، ادبیات، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و برخی کتب علوم پایه نظیر ریاضی و فیزیک.
- کتب ادبی و فرهنگی: ترجمه و انتشار رمان‌ها و اشعار معروف جهان، نقدهای ادبی و بازنشر آثار کلاسیک و متون ارزشمند.
- کتب عمومی: انتشار کتاب‌هایی با هدف ترویج دانش و فرهنگ عمومی.
- کتب آموزشی و دانشگاهی: تولید و انتشار کتب درسی و مرجع برای دانشجویان و اساتید.
علاوه بر این، شرکت بازرگانی کتاب گستر، از زیرمجموعه‌های انتشارات علمی و فرهنگی، تولید کتاب‌های مرجع و تحقیقی را بر عهده دارد. شرکت فرهنگ فیلم تهران نیز به تولید آثار دیداری و شنیداری و تولید برنامه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی می‌پردازد.
مخاطبان آثار این نشر چه کسانی هستند؟
انتشارات علمی و فرهنگی به‌دلیل چاپ کتب در بسیاری از حوزه‌ها طیف وسیعی از مخاطبان را نیز به خود جذب می‌کند؛ از اساتید و دانشجویان گرفته تا کودکان و نوجوانان همگی می‌توانند از کتاب‌ها و آثار این نشر بهره ببرند. به‌طورکلی، مخاطبان این نشر را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد.
- دانشجویان، پژوهشگران و دانشگاهیان
- نویسندگان، مترجمان و اصحاب فرهنگ و ادبیات
- علاقه‌مندان به دانش، تاریخ، فلسفه و ادبیات
- کودکان و نوجوانان
بهترین کتاب‌های نشر علمی و فرهنگی
از جمله آثار فاخری که این انتشارات به چاپ رسانده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب قلعه مالویل: رمانی علمی تخیلی به قلم روبر مرل، نویسنده‌ی فرانسوی است. کتاب زندگی گروهی از انسان‌ها را بعد از وقوع یک انفجار اتمی به تصویر می‌کشد. قلعه مالویل را محمد قاضی ترجمه کرده است.
- کتاب آنا کارنینا: از رمان‌های معروف لئو تولستوی، رمان‌نویس روس است. داستان کتاب حول محور عشق ممنوعه‌ی زنی به افسر ارتش می‌چرخد. این کتاب با ترجمه حمیدرضا آتش منتشر شده است.
- کتاب یادداشت‌های زیرزمینی: نوشته‌ی فئودور داستایفسکی و یکی از عجیب‌ترین رمان‌های اوست. این کتاب را می‌توان نخستین رمان تک‌گویی درونی با مایه‌های اگزیستانسیالیسم دانست. داستان درباره‌ی مردی است که به کنج زیرزمین خود خزیده و از همه‌چیز شکایت دارد. یادداشت‌های زیرزمینی را حمیدرضا آتش بر آب ترجمه کرده است.
- کتاب هملت: نوشته‌ی ویلیام شکسپیر و یکی از آثار معروف اوست. کتاب در قالب نمایشنامه داستان شاهزاده هملت را ذکر می‌کند که به‌دنبال انتقام مرگ پدرش است. هملت با ترجمه‌ی مسعود فرزاد چاپ و منتشر شده است.
- کتاب یادداشت‌های شیطان: آخرین اثر لیانید آندری یف، نویسنده‌ی روس، است. نویسنده در کتاب خود شیطان را از نمایی متفاوت به تصویر می‌کشد. این کتاب را نیز حمیدرضا آتش بر آب ترجمه کرده است.
