الکساندر دوما
درباره زندگی و آثار الکساندر دوما
الکساندر دوما نویسنده‌ی شهیر و پرآوازه قرن نوزدهم فرانسه است. او از سال‌های نخست جوانی شروع به درخشیدن کرد و تاکنون هم افولی بر شهرتش نیست. دوما از خلال نوشتن نمایشنامه‌ها و رمان‌های تاریخی ماجراجویانه، نام خود را در تاریخ ادبیات فرانسه و جهان جاودان کرد.
بیوگرافی الکساندر دوما
الکساندر دوما در ۲۴ ژوئیه ۱۸۰۲ میلادی در فرانسه به دنیا آمد. نام خانوادگی او از مادربزرگش و سپس پدرش به او رسید. او در سال ۱۸۲۲ برای سکونت به پاریس رفت و کاتب دوک اورلئان شد که بعدتر پادشاه لوئی فلیپ نام گرفت؛ درست مصادف با انقلاب ژوئیه -انقلاب ۱۸۳۰- فرانسه. در سال ۱۸۵۱ پس از سال‌ها نویسندگی و زندگی در فرانسه برای فرار از طلبکارهایش به بلژیک و سپس روسیه فرار کرد و در این دوران دوساله، سفرنامه‌هایی از روسیه نوشت. در آن زمان روسیه پر بود از اشراف فرانسوی و نوشته‌های دوما در آنجا بسیار محبوب شد.
دوما در طول زندگی‌اش با زنان زیادی رابطه داشت و چندین فرزند داشت. او تنها یک بار در سال ۱۸۴۰ ازدواج کرد و همانطور که می‌خواست پس از مرگش در خانه پسرش، در پنجم دسامبر ۱۸۷۰، در زادگاهش -Villers-Cotterets- در فرانسه دفن شد.
آگاهی از فضای تاریخی، سیاسی و اجتماعی آن بازه تاریخی جهان و به خصوص فرانسه درک بهتری از زندگی الکساندر دوما، خانواده‌اش، فضای فکری، جایگاه ادبی و تاریخی و رویکرد نویسندگی‌اش ایجاد می‌کند.
کتاب‌های جاودان دوما
الکساندر دوما در سال‌های نخست جوانی، یعنی همان زمانی که به پاریس نقل مکان کرد شروع به نوشتن نمایشنامه‌های کمدی و درام کرد. علاوه بر نمایشنامه به نوشتن مقالات و کتاب‌هایی در باب سیاست و فرهنگ و تاریخ فرانسه، داستان‌هایی کوتاه و سفرنامه هم مشغول بود. اما آنچه از آثارش نام دوما را بر سر زبان‌ها انداخت رمان‌های کنت مونت کریستو و سه تقنگدار بودند.
در سال ۱۸۲۰ نخستین نمایشنامه‌ی الکساندر دوما اجرا شد. این نمایشنامه هنری سوم و دادگاهش نام داشت. یک سال پس از آن، دومین نمایشنامه او به نام «کریستین» هم به روی صحنه رفت و با استقبال بی‌نظیر مردم روبه‌رو شد و حالا دیگر دوما کسی بود که می‌توانست با کار تمام‌وقت نویسندگی امرار معاش کند. او نمایشنامه‌های زیادی نوشته است که گویی صاحب سبک‌هایی هستند که اولین‌های آن به دست دوما خلق شده است؛ برای مثال نمایشنامه «آنتونی» که در سال ۱۸۳۱ منتشر شده است و در مقام نخستین درام رمانتیک غیر تاریخی ایستاده است. او پس از نوشتن نمایشنامه‌هایی موفق تلاش خود را معطوف به نوشتن رمان کرد.
با نگاهی به آثار داستانی و غیرداستانی دوما می‌توان دریافت که این نویسنده تا چه اندازه پرکار بوده است و نویسندگی را با مهارت و موفقیت، در حوزه‌های مختلف تجربه کرده است؛ از جمله آثار غیرداستانی او می‌توان به مجموعه هشت جلدی از مقالاتی اشاره کرد که او به کمک دوستانش طی دو سال، از سال ۱۸۳۹ تا ۱۸۴۱، درباره جنایات تاریخ اروپا و جنایتکاران مشهور تاریخ نوشت. اثر غیرداستانی دیگر او فرهنگ بزرگ آشپزی بود که پس از مرگش در سال ۱۸۷۳ منتشر شد؛ دوما آشپزی ماهر و انسانی بسیار خوش خوراک بود.
سبک رمانتیک آثار الکساندر دوما که اغلب اوقات با هم‌عصرش، ویکتور هوگو، مقایسه می‌شود، خیلی زود محبوب شد و محبوب هم ماند.
در سال ۱۸۴۰ بود که دوما با استاد شمشیربازی خود، آگوستین گریزیه، در نوشتن رمانی به نام «استاد شمشیربازی» همکاری کرد. این اثر دوما روایت استادش از شورش‌های دسامبر روسیه بود که البته انتشار آن در زمان تزار نیکلاس اول در روسیه ممنوع شد. او احترام زیادی برای گریزیه قائل بود؛ این موضوع را می‌توان در «کنت مونت کریستو» هم دید.
کنت منت کریستو
بین سال‌های ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۷ الکساندر دوما توانست با پولی که از نویسندگی‌اش به دست آورد زمینی در پورت مالی فرانسه بخرد و در آن «قلعه کنت مونت کریستو» را بسازد. نام این قلعه را از رمان مشهور و پرآوازه خود، «کنت مونت کریستو»، برگرفت. نگارش این رمان در سال ۱۸۴۴ به پایان رسید.
ماجرای کتاب، داستان مردی است که به اشتباه متهم به یک جنایت شده است و به زندان می‌افتد، از زندان فرار می‌کند و به مقدار زیادی پول دست پیدا می‌کند و حالا رسالتش در زندگی تنها انتقام گرفتن از آن‌هایی است که به ناحق او را متهم کرده بودند. داستان این رمان در فرانسه، ایتالیا و مدیترانه و در میان سال‌های ۱۸۱۵ تا ۱۸۳۹ می‌گذرد. این اثر در میان سال‌های ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۶ منتشر شد.
سرنوشت قلعه کنت مونت کریستو هم جالب توجه است؛ معمار این قلعه یک استودیوی نویسندگی هم در این ملک، طراحی کرده بود که دوما آن را Chateau d'If نام نهاد؛ نام صحنه‌ای از همان رمان. در سال ۱۸۴۸، دوما با کمبود پول مجبور به فروش ملک شد. این قلعه در دهه ۱۹۶۰ از بین رفت، بعدتر بازسازی شد و تبدیل شد به یک موزه تاریخی به یاد الکساندر دوما.
سه تفنگدار
کتاب سه تفنگدار اثر مشهور دیگری از دوما است. این کتاب ابتدا به صورت سریالی در روزنامه منتشر می‌شد.
ماجرای این داستان در قرن هفدهم و در میان سال‌های ۱۶۲۵ و ۱۶۲۸ و در زمان فرمانروایی لویی سیزدهم می‌گذرد. دوما به واسطه بازخورد خوبی که از نوشتن این داستان گرفت، دو دنباله برایش نوشت، «بیست سال بعد» در سال ۱۸۴۵ و «ویکنت براژلون» در سال ۱۸۴۷ که هر سه با هم، با نام عاشقانه‌های d’Artagnan شناخته شد.
تا امروز بیش از ۵۰ اقتباس سینمایی و تلویزیونی از سه تفنگدار شده است که نخستین آن‌ها اثری صامت در سال ۱۹۰۳ بود.
برادران کورسی
رمان برادران کورسی داستانی درباره دو برادر که در زمان تولد از یکدیگر جدا شده‌اند و هنوز هم می‌توانند رنج‌های یکدیگر را لمس کنند. این رمان بارها در آثار نمایشی و سینمایی مورد اقتباس قرار گرفته است.
ملکه مارگو
ملکه مارگو رمان دیگری از این نویسنده است. در این کتاب دوما روایتی از قتل عام روز سنت بارتولومئو در سال ۱۵۷۲ ارائه می‌دهد؛ روزی که هزاران پروتستان به طرز وحشیانه‌ای به قتل رسیدند.
گردنبند ملکه
در سال ۱۸۴۹ تا ۱۸۵۰ دوما کتاب گردنبند ملکه را براساس داستانی افسانه‌ای و درباره ملکه فرانسه، ماری آنتوانت نوشت. این رمان تاریخی روایتی است از یکی از مشهورترین زنان تاریخ فرانسه و رسوایی سلطنتی او. این داستان در سال‌های ۱۸۴۹- ۱۸۵۰ و بلافاصله بعد از انقلاب ۱۸۴۸ فرانسه در روزنامه‌ای فرانسوی، به صورت سریالی چاپ می‌شد.
شوالیه سنت هرمین آخرین رمان دوما است که در ژوئیه ۲۰۰۵ کشف شد و در فرانسه به فروش رسید.
در سال ۲۰۰۸ نیز یک دست‌نوشته ناتمام از او منتشر شد با نام آخرین کاوالیر.
آثار الکساندر دوما به صدها زبان ترجمه و الهام‌بخش بیش از دویست فیلم سینمایی شده است.
