کتاب معشوق مجازی

معشوق مجازی مجموعه شعری از غاده السمان، شاعر پرآوازه سوری است که در مجموعه شعر جهان نشر چشمه به چاپ رسیده است.

درباره کتاب معشوق مجازی

در این مجموعه، با غاده السّمانی روبه‌رو هستیم که یک فیلسوف شاعر است. آن‌چه دیگران از جهان و عناصرش گفته‌اند، حالا برای شاعر، مجازی و فرضی است. او اکنون دستاوردهای تجارب شخصی را از زندگی، دقیق‌تر بیان می‌کند. پشت سر گذاشتن سال‌های نوجوانی، جوانی و میانسالی، رنگ باخته‌اند. شاعر با آن‌که همهٔ این دوره‌ها را با خود دارد، از دردی عمیق سخن می‌گوید. کاوش این درد اندکی دشوار است، زیرا اشعار غاده السّمان اگرچه ساده به‌نظر می‌رسد، اما از ژرفای تجربهٔ شخصی یک شاعرِ متفاوت پرده برمی‌دارد؛ شاعری که اکنون بیش از پیش، به انسان به‌صورت جوهری می‌نگرد.

او خودش را زنی می‌داند که اکنون طعم انسان بودن و آزاد بودن را چشیده است و دیگر هیچ‌چیز و هیچ‌کس نمی‌تواند او را دوباره در پیلهٔ تاریک مردسالاری کور، مدفون کند.

غاده السّمان در این اشعار، با که سخن می‌گوید؟ مخاطبش کیست؟ او طیفی کامل را به عنوان مخاطب، برابر چشم دارد. مخاطب او پیش از آن‌که مرد باشد، خود زن است. او تأکید می‌کند که زن نباید در هیچ شرایطی، از حالت پروانه بودن، به کرم پیله بودن بازگردد. پس لازمهٔ پروانه بودن این‌ست که بکوشی، پرواز کنی، گل‌ها و شهدهای تازه‌ای کشف کنی تا کسی نتواند تو را به علت سکون و در خود فرو رفتن به پیله بازگرداند.

غاده السّمان در این دفتر غم غربت را بیش از پیش حس کرده است. نوستالژی در معنای دقیق آن در این اشعار به چشم می‌خورد. باید توجه داشت که این نوستالژی اندکی با آن‌چه در این واژه شهرت دارد، متفاوت است. غاده السّمان می‌کوشد به مخاطبش این نکته را القا کند که آن‌چه حاکم بر ذهنیت ما نسبت به مکان‌ها و عناصر بومی سرزمین مادری ما است، نگاهی است که به جهان داریم. آن‌چه او از اروپا تجربه کرده است، درونمایه‌ای تلخ و گزنده دارد. پس از سال‌ها (بیش از ۳۰ سال) زندگی در لندن و پاریس، دریافته است که اروپا او را نتوانسته هرگز، در ردیف شهروندان خودش قرار دهد. او در همه حال حس کرده است که در این سرزمین‌ها بیگانه است. این بیگانگی را در نگاه آن‌ها حس کرده است، نه در ذهنیت خودش. به بیان دیگر، نگاه سرد و یخ‌زدهٔ اروپای شمالی است، که غاده السّمان را به‌سوی احساس نوستالژی تلخی سوق داده است. در حقیقت از دیدگاه غاده السّمان، غرب غرب است و شرق شرق. شعارهای انسان‌دوستانهٔ غربی‌ها، تا حدودی قابل قبول است، اما در جای حساس و سرنوشت‌ساز، می‌بینیم که غرب، غرب است و شرق برایش انسان دوم را در خود پرورش داده است.

غاده السّمان در این دفتر، معشوق مجازی، به نوعی بی‌اعتباری نسبت به اطرافش رسیده است. او بی‌آن‌که از عنصر جادویی عشق فاصله گرفته باشد، حس می‌کند همه‌چیز پیرامون او مجازی است، و تنها وطن و عشق است که مجازی نیست. به گمان من می‌توان مکتب پدیدارشناسی هوسرل را در این دفتر جست‌وجو کرد. غاده السّمان حس می‌کند، آن‌چه او تا کنون واقعیت می‌پنداشته، همه مجازی بوده و این ذهن او است که این پدیدارها را حقیقی می‌پنداشته است.

خواندن کتاب معشوق مجازی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

همه دوست‌داران شعر جهان مخاطبان این کتاب‌اند.

درباره غاده السمان

غاده السمان، نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار سوریه‌ای، از چهره‌های برجسته ادبیات معاصر عربی است. وی در سال ۱۹۴۲ در دمشق به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته ادبیات انگلیسی ادامه داد. فعالیت حرفه‌ای او به عنوان نویسنده با مجموعه داستان «عیناک قدری» آغاز شد که دغدغه‌های اجتماعی و انسانی‌اش را منعکس می‌کرد. آثار او، به‌ویژه رمان‌ها و مجموعه‌های داستانی، اغلب به موضوعات سیاسی، اجتماعی و انسانی پرداخته و نشان‌دهنده دیدگاه فمینیستی و انتقادی او نسبت به جامعه است. از آثار مهم او می‌توان به «بیروت ۷۵»، «کابوس‌های بیروت»، و «لیل غربا» اشاره کرد که به مسائل جنگ و بحران‌های اجتماعی پرداخته و تأثیرات عمیقی بر خوانندگان داشته‌اند. در کنار فعالیت‌های نویسندگی، غاده السمان به عنوان خبرنگار و سخنران نیز فعال بود و در کشورهای مختلفی به گزارش‌نگاری پرداخت.

سبک نثر او ترکیبی از زبان شاعرانه و نثر اجتماعی است که مخاطب را به تفکر و احساس عمیق وادار می‌سازد. او با شجاعت و بی‌پروایی به تابوشکنی پرداخت و در برابر جامعه محافظه‌کار خود ایستاد، که او را برای نسل‌های بعدی نویسندگان و خوانندگان عرب به الگویی الهام‌بخش تبدیل کرد. آثار او در ایران نیز محبوبیت بسیاری یافته و ترجمه شده است، جایی که او و فروغ فرخزاد به‌عنوان نمادهایی از زنانی مستقل و پیشرو در ادبیات شناخته می‌شوند. غاده السمان با آثارش به مخاطبان این پیام را می‌دهد که عشق، آزادی و انسانی بودن از مهم‌ترین ارزش‌های زندگی است که باید برای آن‌ها مبارزه کرد. با سبک نگارش و آثار غاده السمان بیشتر آشنا شوید.

شعری از کتاب معشوق مجازی

تابوت مجازی

برای دلدارش، شیرین‌ترین غزل‌ها را سروده است:

دربارهٔ بیشه‌های دوردست و پرت

که می‌خواهد با او به آن‌جا برود؛

و دربارهٔ مدارهای سیاراتی که او را

بدان‌جا خواهد برد، وقتی آزادش بگذارد،

تا به همراهش به دوردست‌ها پرواز کند؛

و دربارهٔ سال‌های نوری،

از شادی‌های سفر با او در دشت‌های بهاری

و دربارهٔ تمامی آن‌چه دلخواه اوست؛

بر گستره‌ای به طول دو متر و عرض یک متر.

او بارنج برای دلدارش مکانی فراهم آورده است:

تابوتی در ذهن!