کتاب بیروت ۷۵

کتاب بیروت ۷۵ نوشتۀ غاده السمان و ترجمۀ سمیه آقاجانی است. نشر ماهی این کتاب را روانۀ بازار کرده است. این اثر، نخستین اثر داستانی بلند نویسندۀ آن است که اوضاع بیروت را در آغاز جنگ داخلی، یعنی سال ۱۹۷۵، توصیف می‌کند.

درباره کتاب بیروت ۷۵

کتاب بیروت ۷۵، نوشتۀ ادیب، نویسندۀ سوری و از بنیان‌گذارن شعر نو عربی است. در ایران، او را بیشتر شاعر می‌دانند اما اعراب داستان‌‌ها و رمان‌های او را بیشتر می‌خوانند. این رمان دربارۀ جنگی است که پانزده سال، آتش به خرمن لبنان انداخت.

غاده السمان، بیروت بحران‌زده را در ماه‌های پیش از آغاز جنگ به تصویر می‌کشد؛ بیروتی که شکاف طبقاتی، تنگ‌دستی و تعصبات قبیله‌ای، بشکهٔ باروتی از آن ساخته که هر دم بیم ترکیدن آن می‌رود.

ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که پنج مسافر در یک تاکسی راهی بیروت هستند و هر کدام رؤیایی در سر دارند. آنها برای رسیدن به شهرت، آزادی و امنیت راهیِ این شهر شده‌اند اما دریغ از گنج‌هایی که به دنبال آن هستند. آنها در بیروت رؤیایی، دچار شوم‌ترین سرنوشت‌ها می‌شوند.

غاده السمان در کتابش، می‌کوشد چالش‌های انسان معاصر عرب در جامعه‌های سنتی و به‌ظاهر مدرن عربی را نشان دهد.

این داستان پیش از آغاز جنگ نوشته شد؛ منتقدان آن را پیش‌بینی این رویداد دانسته‌اند.

کتاب بیروت ۷۵، جایزۀ فولبرایت که یکی از مهم‌ترین جوایز علمی جهان است را نصیب نویسندۀ خود کرده است.

خواندن کتاب بیروت ۷۵ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی و به‌ویژه داستان‌های اعراب پیشنهاد می‌کنیم.

درباره غاده السمان

غاده السمان، نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار برجسته‌ی سوری، با آثارش انقلابی در ادبیات عرب برپا کرد. او که در سال ۱۹۴۲ در دمشق متولد شد، از همان ابتدا با چالش‌های جامعه‌ی سنتی روبرو بود. با این حال، با تحصیلات آکادمیک خود در ادبیات انگلیسی و حمایت پدرش، توانست صدای خود را به شنیده جهانی برساند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار غاده السمان، رویکرد فمینیستی آن است. او با جسارت به موضوعاتی چون عشق، جنسیت، و جایگاه زن در جامعه پرداخت و تابوهای موجود را شکست. در رمان‌ها و داستان‌های کوتاه او، زنان به عنوان شخصیت‌های اصلی و فعال حضور دارند و به دنبال استقلال و آزادی هستند. این امر در جامعه‌ای که اغلب زنان را در نقش‌های سنتی محدود می‌کرد، بسیار جسورانه بود.

السمان نه تنها به مسائل زنان پرداخت، بلکه به نقد وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جهان عرب نیز پرداخت. او در آثارش، جنگ، مهاجرت، و بیگانگی را با زبانی شاعرانه و روایت‌گرانه توصیف کرد. رمان "بیروت ۷۵" او، پیش‌بینی هولناک از جنگ داخلی لبنان بود و نشان از بینش عمیق او نسبت به اوضاع منطقه داشت.

سبک نوشتاری السمان ترکیبی از واقع‌گرایی و شاعرانگی است. او با استفاده از نمادها و استعاره‌ها، به عمق روان شخصیت‌هایش نفوذ می‌کند و خواننده را به تفکر وامی‌دارد. آثار او به زبان‌های مختلف ترجمه شده و در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است.

غاده السمان نه تنها یک نویسنده، بلکه یک فعال اجتماعی نیز بود. او با جسارت و صداقت خود، به عنوان الگویی برای زنان عرب و نویسندگان جوان مطرح شد. آثار او همچنان الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان و فعالان حقوق زنان است و به عنوان میراثی گران‌بها در ادبیات عرب باقی خواهد ماند.

بخشی از کتاب بیروت ۷۵

«آفتاب تند و داغ بود.

همه‌چیز در آن خیابان دمشق له‌له‌زنان عرق می‌ریخت. ساختمان‌ها و پیاده‌روها از هُرم گرمایی که از همه‌چیز برمی‌خاست تب‌دار می‌لرزیدند. صداها نیز سخت سوخته و خاموش بودند. فرح۱ دمی پنداشت همین حالاست که خیابان سراسر از هوش برود. درختان، خودروها، رهگذران، فروشندگان و مردی که جلو گاراژ ایستاده بود و بریده‌بریده فریاد می‌زد: «بیروت، بیروت.»

دخترکی خوش‌برورو از دروازهٔ گاراژ گذشت. فرح پنداشت گونه‌های دخترک از شنیدن نام بیروت گل انداخته. نکند از داغ گرما سرخ شده؟ (مرد و زن همگی رؤیای رفتن به بیروت در سر دارند. آری، من تنها نیستم، اما تنها منم که برای فتحش می‌روم.)

«بیروت، بیروت.» مرد شکم‌برآمده داد می‌زد. انگار شکمش از زور گرما غش کرده بود. «بیروت، بیروت.» نام بیروت را آهنگین بر زبان می‌آورد، گویی رقصنده‌ای را در کاباره نشان مردم می‌داد.

دخترک خوش‌برورو آمد. مادرش با او خداحافظی کرد. زنی بود روگرفته که بینوایی از رخت ولباسش می‌بارید. پیراهن دختر کوتاه کوتاه بود و پاهای سفید و تپلش بیرون‌افتاده. فرح با خود گفت: «این هم یک مسافر. سه مسافر دیگر و بعد پیش به سوی بیروت. دیگر تاب چشم‌به‌راهی را ندارم.» احساس کرد تن‌اش با شنیدن نام بیروت می‌لرزد. انگار این نام مثل زنی برهنه به او چسبیده بود.

سواری یکباره پر شد.

سه زن پوشیده‌روی بر صندلی پشتی نشستند. سراپا سیاه پوشیده بودند.

او پیش راننده نشسته بود و دختر بغل‌دستش روی صندلی کنار پنجره. مادر دختر، گریان و بی‌تاب، با او خداحافظی کرد. دختر، که انگار از دست مادر به تنگ آمده بود، نگاهی به راننده انداخت بلکه زودتر حرکت کند. فرح یاد مادرش افتاد. آه که چقدر از لحظهٔ خداحافظی بدش می‌آمد، آن دم که واژه‌های سنگین و چسبناک همچون کندر تف‌شده بر زبان می‌آیند. مادرش هیچ‌گاه نمی‌گریست؛ با دست‌های زبرش، که همیشه آغشته به خاک کشتزار بود، چهره‌اش را می‌پوشاند. دلش که پر می‌شد هم همین کار را می‌کرد. بعد آرام می‌نالید، بی‌آن‌که اشکی بریزد. فرح نالهٔ مادر را بدشگون می‌دانست. شاید برای همین بی‌خداحافظی گریخته بود! نامهٔ سفارش پدر به نیشان، آشنای پولدارشان در بیروت، پشت وپناهش خواهد شد. نکند نامه را گم کرده باشد؟ برای صدمین بار، دستش را به جیب برد و روی آن کشید. ناگهان یادش آمد فراموش کرده ساعت زنگدارش را بیاورد و درِ گنجه را قفل کند. فراموش کرده بود یا نه؟»