کتاب تسخیرشدگان

کتاب تسخیرشدگان نوشته‌ی، فیودور داستایوفسکی نویسنده‌ی مشهور روسی، است که در ایران با ترجمه‌ی آقای علی‌اصغر خبرزاده منتشر شده است. داستان این کتاب یک توطئه‌ی سیاسی است و قهرمانانی را معرفی می‌کند که مثل موجوداتی پست و بی خیال هستند و هیچ خصوصیاتی شبیه به انسان ها ندارند. مسائل این کتاب به فرد بستگی نداشته و مقصودش با همه‌ی ملت است.

درباره کتاب تسخیرشدگان

این کتاب پیچیده ترین کتاب داستایوفسکی است، زیرا ابهام و آشفتگی در همه‌ی قهرمان‌ها دیده می‌شود. کتاب تسخیرشدگان با حوادثی عجیب که در ظاهر به هم مربوط نیستند تمام می‌شود و نیچه درباره داستایوفسکی می‌گوید: داستایوفسکی تنها کسی است که از روانشانسی چیزی به من آموخته است. هیچ مسئله و مشکلی وجود ندارد که داستایوفسکی در کتاب‌هایش به آن‌ها اشاره نکرده باشد، رمان‌هایی انباشته از افکار و اندیشه، که همچنان رمان مانده‌اند و حتی جزو پرهیجان‌ترین رمان ها هستند. قهرمانان اصلی کتاب همواره در حال کامل شدن هستند و در عین حال هرگز از تاریکی بیرون نمی‌آیند. اغلب اوقات داستایوفسکی مهم‌ترین و جسورانه‌ترین اندیشه‌ها را از زبان قهرمانان درجه دوم کتابش می‌گوید.

داستایوفسکی هرگز عقیده‌ی خود را بر کسی تحمیل نکرده و فقط سعی کرده که ذهن ما را روشن کند، او یکی از نوابغی است که از اثری به اثر دیگر پرداخته و این پیشرفت مداوم بوده تا وقتی که مرگ، ناگهان او را متوقف کرد.

شکل گیری رمان تسخیرشدگان بر اثر یک حادثه‌ی واقعی بود که داستایوفسکی را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد. روسیه در اوایل دهه 1870 در حال تبدیل به یک ابرقدرت اروپای مدرن بود و این درحالی بود که هنوز بخش بزرگی از مردم در فقر بودند و شایعاتی درباره انقلاب از خارج از کشور شنیده می‌شد که می‌خواستند شرایط را تغییر دهند.

در اواخر دهه 1860 ناآرامی های سیاسی روسیه به خاطر گروه‌های دانشجویی که تحت‌تاثیر ایده ‌های لیبرال و انقلاب اروپای غربی بود. در نوامبر 1869 یکی از دانشجویان که عضو یکی از این گروه‌ها بود با مخالفت‌های خشونت‌آمیز و فریبکارانه در مسکو به دست هم‌گروهی‌هایش به قتل رسید، جریان این قتل تبدیل به بحث‌برانگیز‌ترین رسوایی قرن نوزدهم در روسیه شد. محبوبیت صحبت درمورد شیوه‌های انقلابی، به همراه تجربه شخصی داستایوفسکی از تبعید و کار سخت در اردوگاه‌های سیبری موجب مشهور شدن این رمان و خواندن این کتاب شده بود و قطعا نقش موثری در رد ایدوئولوژی‌های انقلابی دوران جوانی او داشته و تبدیل به منبع اصلی الهام داستایوفسکی برای خلق شاهکار تسخیرشدگان شد.

چرا باید کتاب تسخیرشدگان را مطالعه کنیم؟

کتاب‌های زیادی درمورد انقلاب روسیه و همچنین ادبیات روسی نیست که تا این حد محبوب و مشهور باشد. مطالعه این کتاب ما را به دورانی بازمی‌گردانند که روسیه در حال فروپاشی بود و خواندن این کتاب یعنی تا حدودی درک آن دوران.

خواندن این کتاب را به چه کسی پیشنهاد می کنیم؟

خواندن این کتاب برای کسانی که به ادبیات روسی و همچنین رمان‌های تاریخی علاقه دارند واجب است و قطعا به آن‌ها پیشنهاد می‌شود.

درباره داستایوفسکی

فئودور داستایوفسکی نویسنده‌ی مشهور و تاثیرگذار روسی بود. روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیت‌های داستان از ویژگی‌های منحصربه‌فرد کتاب‌های داستایوفسکی است. بسیاری از منتقدان او را به‌عنوان بزرگ‌ترین نویسنده روان‌شناختی جهان می‌شناسند.

او در بیشتر داستان‌های خود درمورد سرگذشت مردمانی عصیان زده، بیمار و روان‌پریش است. او در ابتدا برای زندگی به کار ترجمه پرداخت. اورژنی گرانده اثر بالزاک و دون کارلوس اثر فریدریش شیلر نمونه‌هایی از کارهای ترجمه او است. در سال 1843 با درجه افسری از دانشکده‌ی نظامی فارغ‌التحصیل شد و شغلی در اداره مهندسی وزارت جنگ پیدا کرد، تا تابستان سال 1844 که سهم ارثی پدری‌اش به خاظر ولخرجی‌های متفاوت تمام شد و اورژنی گرانده را ترجمه کرده و همان سال از ارتش استعفا داد. در زمستان 1855 رمان کوتاه بیچارگان را نوشت و این گونه وارد محافل نویسندگان و ساختارشکنان بزرگ در شهر سنت‌پترزبورگ شد و شهرتی برای خود کسب کرد. دو سال بعد داستان‌های همزاد، آقای پروخارچین و زن صاحبخانه را نوشت. یک جاسوس پلیس به‌صورت مخفیانه وارد محافل و جلسات آنان شد و موضوعات بحث آن‌ها را به مقامات روسیه گزارش داد و او در روز 22 آوریل 1849 به جرم براندازی حکومت دستگیر شد. دادگاه برای او تقاضای حکم اعدام کرد که تا پای چوبه دار هم رفت اما مشمول به تخفیف شد و به چهار سال حبس در زندان و سپس خدمت در لباس سرباز ساده تغییر یافت. در زمان تبعید و زندان به حملات صرع که تا پایان عمر گرفتارش بود دچار شد و سرانجام در فوریه سال 1881 بر اثر خونریزی ریه درگذشت.

رمان یادداشت‌های زیرزمینی او اولین نوشته ادبی اگزیستانسیالیسم در جهان است. در اکثر داستان‌های او مثلث عشقی دیده می‌شود که یعنی خانمی میان عشق دو مرد و یا آقایی میان عشق دو زن قرار گرفته است. در بین این اتفاقات و درون کتاب‌های داستایوفسکی بسیاری از مسائل روان‌شناس‌انه که به عنوان روانکاوی معرفی می‌شود، بیان می‌شوند. شاید بتوانیم بگوییم مشهورترین دیدگاه دوستایوفسکی که از زبان یکی از شخصیت‌های رمان برادران کارامازوف بیان می‌شود، این جمله باشد که «اگر خدایی وجود نداشته باشد، همه‌چیز مجاز است».

بخش‌هایی از کتاب تسخیرشدگان

من معتقدم که نباید از جوان‌هامان غافل بود. همه فریاد می‌زنند که جوان‌ها امروز همه کمونیست شده‌اند. ولی من می‌گویم که باید دیدی گشاده داشت و اغماض نشان داد و قدرشان را شناخت. من حالا هر چه به دستم برسد می‌خوانم. همه روزنامه‌ها را، از جراید سوسیالیستی گرفته تا مجلات علوم طبیعی. همه مطبوعات را می‌خواهم و می‌خوانم، چون چاره‌ای نیست. انسان باید دنیایی را که در آن زندگی می‌کند بشناسد و بداند با چه کسانی سر و کار دارد. نمی‌شود تمام عمر را روی ابرهای خیال سیر کرد. من مسئله را عمیقا بررسی کرده و این قاعده را سرلوحه کارهای خود قرار داده‌ام که باید با جوانان مهربان بود و آنها را بر لب پرتگاه از خطر سقوط حفظ کرد.