کتاب اعمال انسانی

کتاب اعمال انسانی اثر هان کانگ، برنده‌ی نوبل ۲۰۲۴، رمانی قدرتمند و تکان‌دهنده است که به پیامدهای قیام گوانگجو در سال ۱۹۸۰ در کره‌ی جنوبی می‌پردازد. این کتاب مجموعه‌ای از روایت‌های به‌هم‌پیوسته است که هر فصلش بر شخصیت متفاوتی تمرکز دارد که تحت تأثیر سرکوب خشونت‌آمیز جنبش دموکراسی‌خواهی دانشجویان قرار گرفته است. اعمال انسانی از بهترین کتاب‌های سال ۲۰۱۷ و نامزد چندین جایزه‌ی معتبر ادبی بوده است.

درباره کتاب اعمال انسانی

این رمان صرفاً بازگویی وقایع تاریخی نیست، بلکه تأملی عمیق بر کرامت انسانی، ماهیت خشونت و شیوه‌های پیچیده‌ای است که آسیب روانی در افراد و جامعه بازتاب می‌یابد. نثر کانگ هم شاعرانه و هم بی‌پرده است و تجربه‌ای عمیق برای خواننده خلق می‌کند که او را مجبور به رویارویی با واقعیت‌های بی‌رحمانه‌ی خشونت سیاسی و پیامدهای آن می‌کند.

اعمال انسانی ساختاری غیرخطی دارد، هر فصل به جلو می‌پرد و دیدگاه‌ها را تغییر می‌دهد. این رویکرد چندپاره، زندگی ازهم‌گسیخته‌ی شخصیت‌ها و ماهیت نامنسجم خاطرات و آسیب روانی را منعکس می‌کند. با پیشرفت داستان، مشخص می‌شود که وقایع سال ۱۹۸۰ سایه‌ای طولانی بر زندگی بازماندگان انداخته و روابط، کار و احساسات آن‌ها را شکل داده است.

رمان کانگ به‌خاطر تصویرسازی بی‌پرده‌اش از خشونت و پیامدهای آن قابل‌توجه است. او از توصیف بی‌رحمی اعمال‌شده بر معترضان طفره نمی‌رود و از کاوش در هزینه‌ی روانی زنده‌ماندن پس از چنین وقایعی نیز عقب‌نشینی نمی‌کند. درعین‌حال، کتاب سرشار از حس عمیق انسانیت است و لحظاتی از زیبایی و تعامل را در دل وحشت تصویر می‌کند.

خلاصه داستان

داستان با دونگ-هو آغاز می‌شود، پسری ۱۵ساله که در میان اجساد معترضان به دنبال جسد دوستش می‌گردد. از آنجا روایت گسترش می‌یابد و دیدگاه‌های شخصیت‌های مختلف را در بر می‌گیرد: ویراستاری که با سانسور مواجه است، زندانی‌ای که شکنجه را تحمل می‌کند، مادری سوگوار و حتی صداهای بی‌جسم مردگان. کانگ از طریق این دیدگاه‌های متنوع، آسیب بلندمدت ناشی از خشونت دولتی و مقاومت روح انسانی در برابر ظلم را بررسی می‌کند.

هسته‌ی اصلی کتاب به این ماجرا برمی‌گردد که در سال ۱۹۸۰، جوانی در گوانگجو کشته می‌شود و این واقعه آتش اعتراضات مردمی را در کره‌ جنوبی شعله‌ور می‌کند. هان کانگ در این رمان تاریخی، با روایت مرگ دلخراش دونگ هو، لحظات دردناک و سرکوب‌گرایانه‌ی آن دوران را از دیدگاه‌های شخصی بازگو می‌کند.

چرا باید کتاب اعمال انسانی را بخوانیم؟

اعمال انسانی گواهی است بر مهارت نویسندگی هان کانگ و توانایی‌اش در پرداختن به موضوعات پیچیده‌ی تاریخی و فلسفی از طریق روایت‌های عمیقاً شخصی. تصویر بی‌پرده‌ی این رمان از خشونت، آسیب روانی و مقاومت انسانی، همراه با نثر شاعرانه و ساختار نوآورانه‌اش، جایگاه آن را به‌عنوان اثری مهم در ادبیات معاصر تثبیت کرده است. اعمال انسانی اگرچه چالش‌برانگیز و گه‌گاه دلخراش است، کاوشی عمیق از وضعیت انسانی در مواجهه با ظلم و خشونت را به خوانندگان ارائه می‌دهد و آن را به خواندنی قدرتمند و ضروری برای کسانی که به تاریخ، سیاست و قدرت پایدار روح انسانی علاقه‌مند هستند، تبدیل می‌کند.

درباره هان کانگ

هان کانگ نویسنده‌ی اهل کره جنوبی در سال ۱۹۷۰ در گوانگجو متولد شد. او که پیش‌ازاین با رمان گیاهخوار برنده‌ی جایزه‌ی معتبر «من بوکر» بین‌المللی شده بود، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۴ است. پدر و برادر هان کانگ هر دو نویسنده هستند. او در ۱۰سالگی به همراه خانواده به سئول نقل‌مکان کرد. کانگ در دانشگاه در رشته‌ی ادبیات کره‌ای تحصیل کرده و از سال ۲۰۱۳ در مؤسسه‌ی هنر سئول ادبیات خلاق درس می‌دهد.

علاوه بر اعمال انسانی، از هان کانگ تاکنون کتاب‌های گیاهخوار، کتاب سفید، میوه‌ی زن من، کلاس لاتین و درس‌های یونانی به فارسی منتشر شده‌اند.

افتخارات کتاب اعمال انسانی

اگرچه اعمال انسانی جوایز بین‌المللی بزرگی را نبرده است، اما تحسین گسترده‌ی منتقدان را به همراه داشته و جایگاه هان کانگ را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صداهای ادبیات معاصر تثبیت کرده است. رمان قبلی هان کانگ، «گیاهخوار»، در سال ۲۰۱۶ برنده‌ی جایزه‌ی بین‌المللی من بوکر شد که توجه بیشتری را به کارهای او، از جمله اعمال انسانی جلب کرد. این شناخت به ارتقای جایگاه ادبیات کره در سطح جهانی کمک کرد و موجب افزایش علاقه به ترجمه‌های داستان معاصر کره شده است.

نامزد نهایی جایزه‌ی ادبی بین‌المللی دوبلین

جزو ۱۰۰ کتاب برتر سال ۲۰۱۷ آمازون

آتلانتیک، «بهترین کتاب‌هایی که در سال ۲۰۱۷ خواندیم»

سانفرانسیسکو کرونیکل، «بهترین‌های سال ۲۰۱۷: ۱۰۰ کتاب پیشنهادی»

راهنمای کتاب NPR، خواندنی‌های معرکه‌ی سال ۲۰۱۷

ژورنال کتابخانه، «بهترین کتاب‌های سال ۲۰۱۷»

هافینگتون‌پست، «بهترین کتاب‌های داستانی سال ۲۰۱۷»

مدیوم، «بهترین کتاب‌های حقوق بشر سال ۲۰۱۷»

دیگران درباره رمان اعمال انسانی چه گفته‌اند؟

رمان اعمال انسانی نوشته‌ی هان کانگ با استقبال گسترده‌ی منتقدان و خوانندگان روبه‌رو شده است. این کتاب به‌خاطر داستان‌سرایی قدرتمند، نثر شاعرانه و بررسی صادقانه دوره‌ای تاریک از تاریخ کره‌ی جنوبی مورد تحسین قرار گرفته است.

منتقدان ادبی، توانایی کانگ در پرداختن به موضوعات دشوار با حساسیت و صداقت را ستوده‌اند. آن‌ها به تأثیر عاطفی عمیق کتاب اشاره کرده و آن را هم ویرانگر و هم بسیار تأثیرگذار توصیف کرده‌اند. خوانندگان نیز به‌ویژه تحت تأثیر ساختار روایی یکتای کتاب و توانایی نویسنده در ترکیب دیدگاه‌های مختلف در یک کلیت منسجم قرار گرفته‌اند. داستان‌سرایی غیرخطی کانگ به‌سبب انتقال مؤثر ماهیت چندپاره‌ی آسیب روانی و خاطرات مورد تحسین واقع شده است.

بسیاری از منتقدان به موضوعات جهانی در اعمال انسانی اشاره کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که اگرچه کتاب عمیقاً در یک رویداد تاریخی خاص ریشه دارد، کاوش آن در مقاومت انسانی، خشونت سیاسی و اثرات ماندگار آسیب روانی از مرزهای کره‌ی جنوبی فراتر می‌رود. تصویرسازی بی‌پرده رمان از خشونت، موضوع بحث در میان خوانندگان بوده است. درحالی‌که برخی افراد توصیفات تصویری کتاب را چالش‌برانگیز می‌یابند، بسیاری معتقدند که این موضوع برای قدرت کتاب و توانایی‌اش در انتقال وحشت واقعی وقایع توصیف‌شده، ضروری است.

سبک نثر کانگ نیز به گستردگی تحسین شده است. منتقدان کیفیت شاعرانه‌ی نوشتار را ستوده‌اند و خاطرنشان کرده‌اند که چگونه با موضوعی بی‌رحمانه تضاد ایجاد می‌کند و لایه‌هایی پیچیده به روایت می‌افزاید. بسیاری از خوانندگان به توانایی کتاب در انسانی کردن یک رویداد تاریخی اشاره کرده‌اند و اینکه داستان‌های فردیِ کسانی را که تحت تأثیر قیام گوانگجو قرار گرفته‌اند، زنده می‌کند.

بااین‌حال، برخی خوانندگان به‌دلیل ساختار غیرخطی و سنگینی موضوع، کتاب را چالش‌برانگیز یافته‌اند. گرچه حتی کسانی که خواندن آن را دشوار می‌دانند، اغلب اهمیت کتاب و تأثیر ماندگار آن را می‌ستایند. این رمان به‌ویژه در کره‌ی جنوبی با استقبال خوبی روبه‌رو شد و به‌عنوان اثری مهم در ادبیات شناخته شده است که به زنده نگه‌داشتن خاطره قیام گوانگجو برای نسل‌های جدید کمک می‌کند.

خوانندگان بین‌المللی اغلب اظهار داشته‌اند که کتاب چشمان آن‌ها را به فصلی از تاریخ که قبلاً از آن بی‌اطلاع بودند، باز کرده است. آن‌ها کانگ را به خاطر آوردن این داستان به مخاطبان جهانی ستوده‌اند. بسیاری بین وقایع توصیف‌شده در اعمال انسانی و جنبش‌های سیاسی و اعتراضات معاصر در سراسر جهان شباهت‌هایی یافته‌اند و به ارتباط مداوم کتاب در بحث‌های مربوط به خشونت دولتی و مقاومت مدنی اشاره کرده‌اند.

ترجمه‌های دیگر کتاب

از اعمال انسانی دو ترجمه در بازار نشر ایران موجود است:

اعمال انسانی، ترجمه‌ی علی قانع، نشر چترنگ، ۱۳۹۶.

اعمال انسانی، ترجمه‌ی ندا امیدی، نشر دانش‌آفرین، ۱۴۰۳.

علی قانع با دقت و شناخت بیشتری که نسبت به نثر هان کانگ داشته، توانسته ترجمه‌ی خوب و قابل قبولی ارائه دهد. از این مترجم کتاب‌های دیگری چون مهمان نیمه‌شب، به کشتنش می‌ارزد، اتاق، درون آب و… نیز در بازار موجود است.

در بخشی از کتاب اعمال انسانی می‌خوانیم

آیا وقتی آدم زنده به مرده نگاه می‌کند، ممکن است روح میت هنوز در کنار جسمش باشد و به چهرۀ خودش نگاه کند؟

قبل از اینکه بروی بیرون، لحظه‌ای برمی‌گردی و نگاهی به پشت سرت می‌اندازی. هیچ روحی در آنجا نیست. در آنجا فقط اجساد خاموش‌اند و بوی تعفن وحشتناک.

جنازه‌ها را ابتدا به سالن ژیمناستیک نیاوردند، در راهرو ادارۀ شکایات دفتر استانداری نگهشان داشته بودند. آنجا دو دختر بودند که هر دو سنشان از تو بیشتر بود، یکی لباس فرم یقه‌باز مدرسه تنش بود و دیگری لباسی معمولی. فقط نگاهشان کردی و برای لحظه‌ای یادت رفت چرا آمده بودی. آن‌ها صورت خون‌آلود جنازه‌ها را با پارچه‌ای مرطوب پاک و سعی می‌کردند دست‌های خشکیدۀ جنازه‌ها را صاف کنند و با زور به پهلویشان بچسبانند.

دختری که لباس فرم مدرسه تنش بود ماسک روی دهانش را پایین کشید، رو به تو کرد و پرسید: «می‌تونم کمکت کنم؟» ویژگی چهره‌اش چشم‌های گردش بود، گرچه کمی برآمدگی داشت. موهای سرش را از دو طرف گیس کرده بود و بخشی از موهای وز‌وزی‌اش هم از اطراف بیرون می‌زد. خیس عرق بود و موهای خیس به پیشانی و شقیقه‌اش چسبیده بود.

گفتی: «دارم دنبال دوستم می‌گردم.» دستت را که به خاطر بوی خون روی بینی‌ات گذاشته بودی، برداشتی.

«باهاش اینجا قرار داشتی؟»

«نه، اون یکی از این...»

«فهمیدم، اگه دوست داری می‌تونی بیای نگاهی بندازی.»

صورت و بدن‌های همۀ بیست و دو جنازه‌ای را که کنار دیوار راهرو خوابیده بودند دقیق نگاه کردی. اگر می‌خواستی مطمئن شوی باید از نزدیک نگاه می‌کردی؛ چشم‌هایت زود درد گرفت و برای اینکه دقیق‌تر شوی شروع کردی به پلک زدن.

آن دختر دیگر سرپا ایستاد و پرسید: «اینجا نیست؟»

او آستین‌های پیراهن سبز‌رنگش را تا بالای آرنج تا زده بود. گمان می‌کردی او نیز باید هم‌سن همان دختر جوانی باشد که لباس فرم مدرسه پوشیده بود. حالا که او را بدون ماسک دیدی، فهمیدی که او بزرگ‌تر است و سنش بیشتر به بیست ‌سال می‌خورد. پوست بدنش به زردی می‌زد و گردنش باریک و ظریف بود. فقط حالت چشم‌هایش زمخت و پرقدرت بودند و در لحن صدایش هیچ ضعفی وجود نداشت.

«نه.»