هان کانگ
هان کانگ (Han Kang) نویسندهی اهل کرهی جنوبی و اولین زن آسیایی است که برندهی نوبل ادبیات شده است. او متولد ۲۷ نوامبر ۱۹۷۰ در شهر گوانگجو کرهی جنوبی است. شاید بتوان خانوادهی هان کانگ را دریچهی ورود او به دنیای ادبیات دانست. هان سونگ وون، پدر خانواده، یک فرد ادبیاتی و رماننویس بود و بر فرزندانش تأثیری عمیق گذاشت. بهجز هان کانگ، برادر بزرگتر و کوچکترش، هان دونگ ریم و هان کانگ این، نیز رماننویس و کاریکاتوریست هستند. او دوران کودکی خود را در دنیایی از کتابها گذراند و این احاطهشدن توسط کتابها چیزی بود که به او آرامش را هدیه کرد.
کانگ وقتی ۱۰ساله بود، بههمراه خانوادهاش به محلهی سویو دونگ سئول نقلمکان کرد. در رشتهی زبان و ادبیات کرهای در سال ۱۹۹۳ از دانشگاه یونسی فارغالتحصیل شد. در همین سال، او اولین شعرهای خود را سرود. پنج شعر از او در شمارهی زمستانی مجلهی ادبیات و جامعه منتشر شد که یکی از اشعار او «زمستان در سئول» نام داشت. یک سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۴، کار رماننویسی را آغاز کرد و با اولین اثر خود برنده شد. اولین مجموعهداستان کوتاه او با عنوان «لنگر قرمز» جایزهی مسابقهی ادبی بهار شینمون سئول را از آن خود کرد. در سال ۱۹۹۸ در کارگاه بینالمللی نویسندگی دانشگاه آیووا به مدت سه ماه و با حمایت شورای هنر کره شرکت کرد و پس از ۹ سال، خود بهعنوان مدرس نویسندگی خلاق از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ در مؤسسهی هنر سئول تدریس کرد.
هان با هونگ یونگ هی، منتقد و استاد دانشگاه سایبری کیونگ هی ازدواج کرد و یک پسر دارد که با او یک کتابفروشی در سئول را میگرداند.
درباره آثار و سبک هان کانگ
هان کانگ پس از نوشتن مجموعهداستان کوتاه «لنگر قرمز» در سال ۱۹۹۳ دومین مجموعهداستان کوتاه خود را با عنوان «میوههای زن من» در سال ۲۰۰۰ منتشر کرد.
او در همان سالی که کار در مؤسسه هنر سئول را آغاز کرد، یعنی سال ۲۰۰۷، کتابی به نام «آهنگی برای خواندن آرام» را منتشر کرد که همراه با یک آلبوم موسیقی بود. هان تمام آوازهای این آلبوم موسیقی را خودش ضبط کرد و این کار را به اصرار هان جونگ ریم، نوازنده و کارگردان موسیقی، انجام داد.
در همین سال، کتاب گیاهخوار خلق شد؛ کتابی که عدهای آن را موفقترین اثر هان کانگ میدانند. هان زمانی که دانشجو بود، شیفتهی شعری با عنوان «من معتقدم که انسانها باید گیاه باشند» از شاعر مدرنیست کرهای به نام یی سانگ شد و همین شعر الهامبخش کانگ برای نوشتن «گیاهخوار» شد. گیاهخوار اولین اثر کانگ بود که به زبان انگلیسی ترجمه شد و کانگ را به جهان معرفی کرد و اولین رمان کرهای زبان بود که برندهی جایزهی بینالمللی بوکر داستان در سال ۲۰۱۶ شد.
گیاهخوار را دبورا اسمیت به انگلیسی ترجمه کرد. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۳۹۵ توسط چهار انتشاراتی از جمله آناپنا و آفتابکاران به فارسی ترجمه و منتشر شد. سالهای بعد نیز نشرهای دیگر ترجمههای دیگری از این کتاب را روانهی بازار کردند.
گیاهخوار زندگی زنی معمولی را روایت میکند. این زن که اسمش یئونگ های است تصمیم میگیرد برای نزدیکترشدن به زندگی گیاهی و پالایش ذهن خود، اصلا گوشت نخورد. او این تصمیم را در حالی میگیرد که جامعهای که در آن زندگی میکند، پذیرای خواسته و تصمیم او نیست. هان کانگ در این رمان جامعهی کنونی کرهی جنوبی را روایت میکند. او با قلمی بسیار ظریف از تلاشهای سخت و جانفرسای انسانی مینویسد که در تلاش است تا درک شود. از زنی میگوید که دست به انتخاب میزند، انتخابی سخت.
از موفقیتهای کتاب گیاهخوار میتوان به ساخت فیلمی از روی آن در سال ۲۰۰۹، انتخاب آن بهعنوان یکی از ۱۰ کتاب برتر نیویورک تایمز و قرارگرفتن در لیست ۱۰۰ کتاب برتر نیویورک تایمز با رتبهی ۴۹ اشاره کرد.
کتاب «درسهای یونانی» در سال ۲۰۱۱ منتشر شد و در سال ۲۰۲۳ دبورا اسمیت و ای یاوون آن را به انگلیسی ترجمه کردند. انتشارات مصدق این کتاب را در سال ۱۴۰۲ با ترجمهی فریبا عربزاده روانهی بازار کرده است. این کتاب روایتگر دو زن و مرد غریبه در سئول است که با مقولهای به نام ازدستدادن دستوپنجه نرم میکنند. مرد یک معلم زبان یونان باستان است و در مرز ازدستدادن بینایی خود است و زن دانشآموز اوست که صدای خود را از دست داده است. داستان درسهای یونانی حول محور ارتباط بین این معلم و شاگرد میچرخد.
رمان بعدی هان که در ایران نیز ترجمه شده است با نام «اعمال انسانی» در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. اعمال انسانی را برای اولین بار در سال ۱۳۹۶ علی قانع ترجمه و نشر چترنگ منتشر کرد. در سال ۱۴۰۳ نیز ترجمهی دیگری از این کتاب توسط نشر دانشآفرین منتشر شده است.
هان در اعمال انسانی داستانی دربارهی انسان با تمام پیچیدگیهای روح و روانی او خلق کرده است. بستری که داستان او در آن شکل گرفته است، بخشی از تاریخ معاصر کرهی جنوبی است؛ یعنی زمانی که پارک جونگ هی دیکتاتوری خود را بنا نهاد و در ادامه، چان دوهوان به روی کار آمد. او در این کتاب از قتلعام گوانگجو میگوید و ماجرای چند دانشجو را در جنبشهای دانشجویی دههی هشتاد کرهی جنوبی روایت میکند. او تلاش کرده است در این رمان وقایع را از راه تجربیات شخصیتها به خوانندگان منتقل کند. او در اعمال انسانی از این میگوید که چگونه رنجهای ناشی از این رویداد تاریخی در زندگی روزمره و تمام جوانب زندگی شاهدان و بازماندگان باقی ماند و تأثیر گذاشت.
«کتاب سپید» یک رمان زندگینامهای است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و در فهرست نهایی جایزهی بینالمللی بوکر ۲۰۱۸ قرار گرفت. او در این کتاب به ماجرای ازدستدادن خواهر بزرگترش میپردازد. این کتاب با دو عنوان «کتاب سپید» و «کتاب سفید» در سال ۱۳۹۷ در ایران منتشر شده است. در کتاب سپید با یک اثر متفاوت و تماماً احساسی طرف خواهید بود. در این کتاب، از خواهر نوزادش که تنها دو ساعت در این دنیا زنده بود میگوید و احساسش را نسبت به ازدستدادنش بیان میکند. با خواندن این کتاب بُعد پر از احساس هان کانگ برای شما نمایان خواهد شد.
از جدیدترین رمانهای او نیز میتوان به «ما جدا نمیشویم» اشاره کرد که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد. این کتاب داستان نویسندهای است که دربارهی شورش ججو در سالهای ۱۹۴۸-۱۹۴۹ و تأثیر آن بر خانوادهی دوستش تحقیق میکند. پیشبینی میشود که این رمان در سال ۲۰۲۵ به انگلیسی ترجمه شود.
هان کانگ نویسندهای است که هیچگاه از انتقادکردن از فرهنگ کره ابایی نداشته است و این در کتابهایش آشکار است. او در کتاب گیاهخوار در لایههای عمیق داستان به نقد جامعهی مردسالار کرهی جنوبی میپردازد و از فرهنگهای حاکم بر جامعه که چطور روح یک انسان را نابود میکنند، میگوید. یا در کتاب اعمال انسانی از قتلعام گوانگجو میگوید و در آخرین رمانش ماجرای شورش ججو را وارد داستانش میکند. او نویسندهای است که از تاریخ و فرهنگ کشورش برای نوشتن کتابهایش بهره میبرد.
برندهی نوبل ادبیات ۲۰۲۴
هان کانگ ۵۳ساله در سال ۲۰۲۴ به گفتهی کمیتهی نوبل بهخاطر «نثر بسیار شاعرانهای که به آسیبهای تاریخی میپردازد و شکنندگی زندگی بشر را آشکار میکند» نوبل ادبیات را دریافت کرد و تبدیل به هجدهمین زن و اولین زن آسیایی شد که این جایزه را دریافت میکند. اندرس اولسون، رئیس کمیتهی نوبل، معتقد است که هان آگاهی منحصربهفردی دربارهی پیوند بین روح و جسم دارد و همدلی بالای او دربارهی زندگیهای آسیبپذیر و موضوعات مربوط به زنان در آثارش بسیار دیده میشود. سبک شاعرانهی هان او را به مبتکری در نثر معاصر تبدیل کرده است.
هان در مجموعهآثاری که تاکنون خلق کرده است به شکلهای مختلف به مضامینی چون مردسالاری، خشونت، غم، اندوه و دغدغههای انسان امروزی پرداخته است. او در بستر جامعهی کرهی جنوبی و در خلال تاریخ این کشور به انسانیت و پیچیدگیهای انسان پرداخته است.
او در مصاحبهی تلفنی خود با آکادمی سوئد احساساتش را دربارهی دریافت نوبل ادبیات بیان و به این اشاره کرد که با ادبیات کرهای بزرگ شده است و بسیار به آن نزدیک است و این موضوع بر آثارش تأثیر داشته است. رئیسجمهور کره در بیانیهای از هان به خاطر اینکه زخمهای دردناک تاریخ مدرن کره را به ادبیات تبدیل کرد و ارزش ادبیات کره را بالا برد تشکر کرد.
هان کانگ چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟
کتاب گیاهخوار در سال ۲۰۱۶ برندهی جایزهی بینالمللی من بوکر شد؛ همچنین هان جایزهی سان کِلِمِنتهی اسپانیا را در سال ۲۰۱۹ بهخاطر این کتاب از آن خود کرد. هان جایزهی مالاپارت برتر را برای ترجمهی ایتالیایی اعمال انسانی، در سال ۲۰۱۷ دریافت کرد؛ همچنین ترجمهی فرانسوی آخرین کتاب او یعنی «ما از هم جدا نمیشویم» برندهی جایزهی پزشکان خارجی در سال ۲۰۲۳ شد. هان در همین سال بهعنوان نویسندهی بینالمللی انجمن سلطنتی ادبیات انتخاب شد. از جوایز دیگر او در عرصهی ملی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
جایزهی رمان کرهای برای بچه بودا در سال ۱۹۹۹
جایزهی هنرمند جوان امروز وزارت فرهنگ کره (بخش ادبیات) در سال ۲۰۰۰
جایزهی ادبی دونگری برای باد در حال وزیدن است در سال ۲۰۱۰
جایزهی ادبی مانهائه «Manhae» برای اعمال انسانی در سال ۲۰۱۴
جایزهی ادبی هوانگ سان برای درحالیکه یک دانه برف آب میشود در سال ۲۰۱۵
جایزهی ادبی کیم یو جونگ برای خداحافظی در سال ۲۰۱۸
نظرات افراد مشهور درباره هان کانگ و آثارش
«من مدتهاست که میدانم هان کانگ یکی از عمیقترین و ماهرترین نویسندگانی است که در صحنهی جهان معاصر کار میکند.» دبورا لوی، رماننویس
«رمانی نفسگیر و بهغایت بهیادماندنی. کلمات این کتاب مثل نور تلألؤ میبخشد. من تصویرسازی حسی کتاب را تحسین میکنم.» (کتاب گیاهخوار)، جس ریجارد، نویسندهی کتاب طنابهای مار
«گیاهخوار ترکیبی از خشونت انسان و احتمال بیگناهی است... اشاره به زن وحشتزده در رمان!» شورای ادبی بریتانیا
«هان یکی از بزرگترین نویسندگان زنده است. او صدایی است برای زنان، برای حقیقت و بالاتر از همه، برای قدرت آنچه ادبیات میتواند باشد. این یک برد بسیار شایسته است.» ایمار مک براید، نویسنده
«رمان جدید [هان کانگ]، اعمال انسانی، همان استعداد هنگام نوشتن دربارهی وحشتهای جسمانی را این بار دربارهی قیام گوانگجو در سال ۱۹۸۰ نشان میدهد.» مجلهی تایم