کتاب موسی و یکتاپرستی

کتاب موسی و یکتاپرستی نوشتهٔ زیگموند فروید و ترجمهٔ صالح نجفی است. نشر نی این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر درمورد قوم یهود و حضرت موسی (ع) سخن گفته است.

درباره کتاب موسی و یکتاپرستی

کتاب موسی و یکتاپرستی (Moses And Monotheism) را آخرین اثر زیگموند فروید پیش از مرگ او دانسته‌اند. این کتاب به روایت جدیدی از تاریخ قوم یهود پرداخته و احتمال عبرانی‌نبودن حضرت موسی (ع) را مطرح کرده است؛ احتمالی که با عقیده‌های رسمی روحانیون یهودی مغایرت ندارد. فروید باور دارد که موسی اشراف‌زاده‌ای مصری و یکی از طرفداران آخناتون (یکتاپرست مصر باستان) بوده است. این روان‌شناس و نویسنده، طرح کلی کتاب حاضر را در سال ۱۹۳۴ به نگارش در آورد، اما به‌خاطر شک درمورد اعتبار دلایلش و همچنین ملاحظات سیاسی و مصلحت‌بینی، این اثر را مدتی طولانی منتشر نکرد. پس از مهاجرتش به انگلستان بود که اجازهٔ نشر دست‌نوشته جامع و بازنگری‌شدهٔ آن را داد. این کتاب در سه بخش گردآوری شده و بیشتر درمورد کارهای زیگموند فروید در ارتباط با تئوری روانکاوی است و فرضیاتی دربارهٔ رویدادهای تاریخی را ارائه کرده است. فروید قبلاً هم از این نظریه در اثر دیگری با عنوان «توتم و تابو» بهره برده بود. او عقیده دارد که حضرت موسی (ع) طرفدار دین یکتاپرستیِ آتون بوده است. یهودیان آن دوره در قلمرو مصر زندگی می‌کردند و به‌دلیل ازکارافتادن قدرت امپراتوری مصر بعد از اخناتون و رانده‌شدن دین اتون توسط مردم این کشور، موسی دین یکتاپرستی را جایگزین قوم یهود کرده است. زیگموند فروید در کتاب «موسی و یکتاپرستی» با آنچه کتاب مقدس دربارهٔ حضرت موسی گفته، مخالفت کرده است. در این باره بیشتر بخوانید.

خواندن کتاب موسی و یکتاپرستی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ کهن جهان، علوم دینی و دین یهود پیشنهاد می‌کنیم.

درباره زیگموند فروید

زیگموند فروید (Sigmund Freud) عصب‌شناس برجسته‌ٔ اتریشی بود که در جهان به‌عنوان «پدر علم روان‌شناسی دنیا» شناخته می‌شود. او با بنیان‌‌نهادن روانکاوی به‌عنوان یک روش درمانی در علم روان‌شناسی، موفق شد گام بزرگی در شناخت و درمان اختلال‌ها و آسیب‌های روانی بردارد. «زیگموند شلومو فروید» در ۶ می ۱۸۵۶ میلادی در جمهوری چک و در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد؛ در حالی که غشایی نازک به دور بدنش پیچیده شده بود. تولد با چنین غشای پوستی، بسیار نادر است؛ بنابراین مادر آن را به فال نیک گرفت و از این بابت خوشحال بود. پدرش، «یاکوب فروید» در کار تجارت پشم بود، اما در زمانی که زیگموند به دنیا آمد، وضع مالی چندان خوبی نداشت. او از ازدواج اولش، ۲ پسر دیگر داشت که هم‌بازی‌های زیگموند در دوران کودکی به شمار می‌آمدند. زمانی که آن‌ها به آلمان مهاجرت کردند، پسرک از ۲ برادر ناتنی که هم‌بازی‌هایش بودند، جدا شد. آن‌ها در سال ۱۸۵۹ به لایپزیگ و سپس به وین رفتند. برادرها نیز راهی منچستر در انگلستان شدند. خانوادهٔ فروید در وین بزرگ‌ و بزرگ‌تر شد. پدر و مادر او صاحب ۷ فرزند دیگر هم شدند، اما بااین‌حال توجه پدر و مادر به این فرزند، شکلی ویژه داشت و او خودش هم متوجه این موضوع شده بود. زیگموند در سال ۱۸۶۵ و درحالی‌که ۹ سال داشت، وارد یک مدرسهٔ ممتاز شد و به‌خوبی نشان داد که شاگرد برجسته‌ای است.

فروید علاقهٔ خاصی به ادبیات داشت. آثار شکسپیر را به زبان انگلیسی خوانده بود. بسیاری معتقدند که درک او از روان‌شناسی، به درکش از مطالعهٔ آثار شکسپیر بازمی‌گردد. او علاوه بر انگلیسی، زبان‌های آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، اسپانیایی، یونانی، عبری و لاتین را هم بلد بود. در ۱۷سالگی وارد دانشگاه وین شد. قرار بود ابتدا در رشتهٔ حقوق تحصیل کند، اما وارد رشتهٔ پزشکی شد. در سال ۱۸۸۱ با درجهٔ دکتری از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. در سال ۱۸۸۱ با «مارتا برنیز» آشنا شد و پس از گذراندن یک دوره نامزدی طولانی در سال ۱۸۸۶ با او ازدواج کرد. آن‌ها صاحب ۶ فرزند شدند. پس از اتمام درسش شروع به کار در بیمارستان وین کرد و در بخش روان‌پزشکی مشغول به کار شد، اما پس از گذشت چند سال، در سال ۱۸۸۶ از این کار استعفا داد. او تشنهٔ تحصیل بود؛ پس تصمیم گرفت یک دورهٔ تخصصی در رشتهٔ اختلالات عصبی بگذراند. بعد از کار در بیمارستان و اتمام درسش، کلینیک خصوصی خودش را افتتاح کرد. یک دورهٔ تخصصی که دربارهٔ خواب و هیپنوتیزم بود، گذراند. پس از شرکت در این دوره تصمیم گرفت کارش را بیشتر به‌سمت آسیب‌شناسی روانی ببرد. گذراندن این دوره او را بر آن داشت تا درمان از طریق هیپنوتیزم را آغاز کند. نتیجهٔ کار بسیار جالب و قابل‌تأمل بود. فروید به این نتیجه رسید که درمانی که با کمک این تکنیک حاصل می‌شود، موقتی است، اما هنگامی که مراجعانش را تشویق می‌کند تا به‌صورت آزادانه از مسائلشان صحبت ‌کنند، علائم و نشانگان بیماری روانیشان بهبود پیدا می‌کند. این تکنیک امروز هم به کار گرفته می‌شود و از آن با عنوان «تداعی آزاد» یاد می‌شود.

فروید نظریه‌‌های علمی بسیاری مطرح کرد که پایه و اساس علم روان‌شناسی قرار گرفتند. تکنیک تداعی آزاد یکی از این نظریات بود که امروزه هم در اتاق‌های مشاوره و روان‌درمانی استفاده می‌شود. در این روش، روان‌درمانگر، مراجعش را تشویق می‌کند تا هر آنچه را به ذهنش می‌آید، بیان کند. این روش کارآیی خود را ثابت کرده است. کشف «انتقال»، یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که فروید به کار برد و امروز نیز در جلسات مشاوره، روانکاری و روان‌درمانگری از آن استفاده می‌شود. با کمک این تکنیک، مراجع خاطراتی را از دوران کودکی خود با روان‌درمانگرش در میان می‌گذارد. این خاطرات می‌تواند دربردارندهٔ احساساتی باشد که مراجع در ارتباط با افراد مهم زندگی‌اش، مانند پدر و مادر، تجربه کرده است. روانکاو با تفسیر این احساسات و هیجانات به فرد در مراحل درمانش کمک می‌کند. «عقدهٔ ادیپ» یکی دیگر از نظریاتی بود که به‌عنوان اصل و مرکز نظریهٔ روانکاوی درآمد. عقدهٔ ادیپ که برگرفته از تراژدی باستانی «ادیپوس شهریار» است، به میل سرکوب‌شده به آمیزش با والد جنس مخالف اطلاق می‌شود. یکی دیگر از مهم‌ترین فرضیه‌های فروید، اهمیت به وجه ناهشیار زندگی است. او معتقد بود که افکار و انگیزه‌ها و خاطرات ناهشیار، در زندگی روزانه‌ ما نقشی بسیار مهم ایفا می‌کنند؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت که این عوامل ناهشیار، کنترل رفتارهای ما را بر عهده گرفته‌اند.

فروید نویسندهٔ پرکاری هم بود. او در سال ۱۹۳۰ موفق به دریافت جایزهٔ ادبی گوته (مهم‌ترین جایزهٔ ادبی آلمان) شد. کتاب «رؤیاها» که با نام «تعبیر خواب»، «تفسیر خواب» و «تأویل رؤیا» هم ترجمه شده، یکی از مهم‌ترین آثار فروید است که در سال ۱۹۰۰ منتشر شد. کتاب «آسیب‌شناسی روانی زندگی روزمره» را در ۱۹۰۱ چاپ کرد. این کتاب برای تمام افرادی مناسب است که دوست دارند با نظریات فروید و علم روانکاوی آشنا شوند. «ایگو و اید» یکی دیگر از آثار مهم فروید است. او این اثر را در سال ۱۹۲۳ منتشر کرد. «تمدن و ملالت‌های آن» کتابی بود که در سال ۱۹۳۰ منتشر شد. این کتاب که با نام‌ «تمدن و ناکامی‌هایش» هم شناخته می‌شود، به بررسی شکل‌گیری و تکامل تمدن با نگاهی روان‌شناسانه پرداخته است. «موسی و یکتاپرستی» در سال ۱۹۳۷ منتشر شد. این کتاب نگاهی جدید به دین می‌اندازد و آن را از منظر دیگری نگاه می‌کند؛ منظر روانشناختی. «فراسوی اصل لذت» یکی دیگر از آثار مکتوب اوست. زیگموند فروید سال‌ها با سرطان جنگید. توده‌ای را که در سقف دهانش ایجاد شده بود، با عمل جراحی برداشت. دکترها بارها از او خواستند سیگار را کنار بگذارد. زمانی که متوجه شد ادامه‌دادن درمان فایده ندارد، تصمیم گرفت به زندگی خود پایان دهد.

درباره صالح نجفی

صالح نجفی در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمد. او پژوهشگر حوزهٔ فلسفه، نویسنده، مدرس، مترجم و ویراستار آثار فلسفی و فرزند «محمدعلی نجفی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. «آیت نجفی» برادر او است. مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» نوشتهٔ صالح نجفی در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان برترین کتاب‌های سال سینمای ایران در بخش تألیف برگزیده شد و جایزۀ بهترین تألیف هشتمین دورۀ کتاب سال سینما به او تعلق گرفت. بعضی از کتاب‌هایی که به‌وسیلهٔ صالح نجفی به پارسی برگردانده شده‌اند، عبارتند از «موسی و یکتاپرستی» (نوشتهٔ زیگموند فروید)، «مفهوم آیرونی» و «مفهوم اضطراب» (نوشتهٔ سورن کیرکگور)، «درس‌های برگسون برای زندگی» (نوشتهٔ مایکل فولی)، «درس‌های فروید برای زندگی» (نوشتهٔ برت کار) و «تفکر نامتناهی» (نوشتهٔ آلن بدیو)، «حوزه‌های عدالت» (نوشتهٔ مایکل والز)، «گفت‌وگوهایی با عباس کیارستمی» (نوشتهٔ گادفری چشایر) و «چگونه کیرکگور بخوانیم» (نوشتهٔ جان دی کپیوتو).

بخشی از کتاب موسی و یکتاپرستی

«موانع درونی بنا نداشتند با تغییر نظام سیاسی و اقامتگاه جدید تغییر کنند. اینک هم مانند آن وقت‌ها وقتی با اثر خود مواجه می‌شوم احساس اضطراب می‌کنم؛ دیگر به آن وحدت و قرابتی که باید میان نویسنده و اثرش باشد اطمینان ندارم. نه این‌که دیگر اعتقادی به تصحیح استنتاج‌های خویش ندارم. این اعتقاد یک ربع قرن پیش زمانی که در سال ۱۹۱۲ کتابم را دربارهٔ توتم و تابو می‌نوشتم در من ریشه دوانید و از آن پس در این اعتقاد راسخ‌تر شدم. از آن به بعد، من هرگز تردید نکرده‌ام که پدیده‌های دینی را تنها و تنها باید بر طبق الگوی علائم روان‌نژندی فردی فهم کرد که، به‌منزلهٔ قسمی بازگشتِ اتفاق‌های مدت‌ها فراموش‌شدهٔ مهم در اوان تاریخ تشکیل خانواده‌های بشری، چندان برای ما آشنایند که خصلتِ وسواس‌گونه‌شان را از همان منشأ دارند و بنابراین قوهٔ اثرگذاری‌شان را از آن حقیقت تاریخی که در خود دارند می‌گیرند. عدم اطمینان من فقط آن‌جا سر برمی‌آورد که از خود می‌پرسم آیا توانسته‌ام نشان دهم این حقیقت در مورد نمونهٔ توحید و یکتاپرستی یهود که در این‌جا برگزیده‌ام مصداق دارد. به لحاظ توانایی‌های انتقادی من، این رساله که از مطالعه‌ای در احوال موسی آغاز شد به رقصنده‌ای می‌ماند که سعی دارد تعادلش را بر روی یک انگشت پا نگاه دارد. اگر در تفسیرهای تحلیلی اسطورهٔ بی‌پناهی قهرمانان در کودکی، پشتوانه‌ای برای فرضیهٔ خویش نیافته بودم و سپس به نظریهٔ زلین در خصوص فرجام کار موسی برنخورده بودم، کل رساله نانوشته می‌ماند. پس بگذارید قدم در راه بگذارم.»