کتاب یا این یا آن (جلد اول)

کتاب یا این یا آن (جلد اول) نوشتهٔ سورن کیرکگور و ترجمهٔ صالح نجفی است. نشر مرکز این شاهکار فلسفی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب یا این یا آن (جلد اول)

سورن کیرکگور در نوشته‌های پرشمارش از ۳ تراز هستی انسان سخن می‌گوید (زیباشناختی، اخلاق و دین) و در نخستین کتاب عظیمش، «یا این یا آن» که همراه با کتاب «ترس و لرز» و «تکرار» در سال ۱۸۴۳ و در ۳۰سـالگی منتشر کرد، به ۲ تـراز اول پرداخته است. «یا این یا آن» که با نام مستعار («ویکتور اِرِمیتا») منتشر شد، نوشته‌های ۲ مرد است. نفر اول جوانی است که در قالب کلمات قصار و جستارهای زیباشناختی و غلیان‌های تغزلی و «دفتر خاطرات مرد اغواپیشه»، مکتوب پرآوازه‌ای که گاه به‌صورت کتابی مستقل چاپ می‌شود، به‌زیبایی تمام از خوشی‌های زندگی زیباشناختی می‌گوید. مرد دوم مسن‌تر است و در نامـه‌هایی که به مـرد جوان می‌نویسد، دربارهٔ ازدواج و اصالت فردی (خودبودن) بحث می‌کند و می‌کوشد دوست جوانش را متقاعد کند که زندگی اخلاقی برتر از شیـوهٔ زیستِ مختار اوست. سورن کیرکگور بین این ۲ دیـدگاه انتخابی نکرده؛ گویی تصمیم را بر دوش خواننده گذاشته است. او شاهکارش را کمـی پس از بـرهم‌‌زدن نامـزدی‌اش، روانـهٔ بـازار کتاب کرد؛ واقعـه‌ای سـرنوشـت‌سـاز در حیـات شخصی‌اش کـه بـه تـرسیـم خـودنـگاره‌ای خارق‌العاده از متفکری بزرگ انجامید. شاید بتوان گفت «یا این یا آن» در تاریخ فلسفه و ادبیات همتا ندارد. در این اثر سورن کیرکگور از خـود و خوانندگانش می‌پرسد، «نکند همه‌چیز این جهان سوءتفاهمی بیش نباشد، نکند خنـده‌هامان چون نیک بنگریم گریه باشند؟»

کتاب «یا این یا آن» در ۲ جلد به‌وسیلهٔ نشر مرکز و با ترجمهٔ صالح نجفی منتشر شده است. عنوان دوم این اثر در چاپ پنگوئن «پاره‌ای از زندگی» است. کتاب یا این یا آن (جلد اول)، پس از یادداشت مترجم، با یک مقدمهٔ تاریخی نوشتهٔ «هاوارد و ادنا هانگ» آغاز شده و با بخش اول تحت‌عنوان «بخش اول: حاوی اوراق A» ادامه پیدا کرده است. این بخش، بخش‌هایی مانند «دیباچه»، «ترجیعات»، «یا این / یا آن گفتاری سکرآور»، «مراحل بی‌واسطهٔ امر شهوی یا شهویتِ موسیقی» و «وجه تراژیک تئاتر قدیم در آیینهٔ وجه تراژیک تئاتر مدرن» را در بر گرفته است.

خواندن کتاب یا این یا آن (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران علم فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره سورن کیرکگور

سورن کیرکگور در سال ۱۸۱۳ به دنیا آمد و در سال ۱۸۵۵ درگذشت. او فیلسوفی مسیحی و دانمارکی بود که با مفاهیی همچون ایمان، وجود، انتخاب و تعهد یا سرسپردگی انسان سروکار داشت و اساساً بر الهیات جدید و فلسفه، به‌ویژه فلسفهٔ وجودی (اگزیستانسیالیسم) تأثیر گذاشت. از او به‌عنوان «پدر اگزیستانسیالیسم» یاد می‌شود. گفته می‌شود که آثار کیرکگور تعمداً بی‌نظام است و مشتمل بر مقالات، سخنان کوتاه، گفتارهای حکیمانه، نامه‌های ساختگی، روزنامه‌ها، و دیگر شکل‌های ادبی است. او اصطلاح وجودی (اگزیستانس) را برای فلسفه‌اش برگزید؛ زیرا این فلسفه را به‌عنوان بیانی از یک زندگی فردی شدیداً آزمون‌شده ملاحظه کرده بود و نه به‌عنوان ساختاری از یک نظام یکپارچه در روش فیلسوف آلمانی قرن نوزدهمی یعنی گئورگ ویلهلم فریدریش هگل که کیرکگور در جایی به او تاخته است.

عنوان برخی از آثار سورن کیرکگور عبارت است از: مفهوم آیرونی؛ با ارجاع مدام به سقراط، یا این/ یا آن (۱۸۴۳)، ترس و لرز (۱۸۴۳)، تکرار، مفهوم دلهره (۱۸۴۴)، پاره‌های فلسفی (۱۸۴۴)، مراحلی در مسیر زندگی (۱۸۴۵)، پی‌نوشت‌های ناعلمی پایانی بر پاره‌های فلسفی (۱۸۴۶)، تجربه در مسیحیت (۱۸۵۰)، بیماری تا سر حد مرگ (۱۸۴۹).

درباره صالح نجفی

صالح نجفی در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمد. او پژوهشگر حوزهٔ فلسفه، نویسنده، مدرس، مترجم و ویراستار آثار فلسفی و فرزند «محمدعلی نجفی»، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی است. «آیت نجفی» برادر او است. مجموعۀ «فیلم به‌مثابۀ فلسفه» نوشتهٔ صالح نجفی در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان برترین کتاب‌های سال سینمای ایران در بخش تألیف برگزیده شد و جایزۀ بهترین تألیف هشتمین دورۀ کتاب سال سینما به او تعلق گرفت. بعضی از کتاب‌هایی که به‌وسیلهٔ صالح نجفی به پارسی برگردانده شده‌اند، عبارتند از «مفهوم آیرونی» و «مفهوم اضطراب» (نوشتهٔ سورن کیرکگور)، «درس‌های برگسون برای زندگی» (نوشتهٔ مایکل فولی)، «درس‌های فروید برای زندگی» (نوشتهٔ برت کار) و «تفکر نامتناهی» (نوشتهٔ آلن بدیو)، «حوزه‌های عدالت» (نوشتهٔ مایکل والز)، «گفت‌وگوهایی با عباس کیارستمی» (نوشتهٔ گادفری چشایر) و «چگونه کیرکگور بخوانیم» (نوشتهٔ جان دی کپیوتو).

بخشی از کتاب یا این یا آن (جلد اول)

«هرکس که یک‌بار هم شده تمایلی به مولّدبودن در خود یافته قطعاً متوجه شده است که همیشه یک پیشامد کوچک پیش‌بینی‌نشدهٔ بیرونی سبب‌ساز تولید واقعی می‌شود. فقط نویسنده‌هایی که به‌نحوی از انحا هدف یا مقصود نهایی را به منبع الهام خویش تبدیل کرده‌اند شاید این نکته را انکار کنند. البته این به زیان خودشان تمام می‌شود زیرا بدین‌سان از دو قطبِ مخالفِ هر مولدبودنِ حقیقی و استواری محروم می‌شوند. یک قطب آن است که از روزگاران قدیم «استمداد از فرشتهٔ الهام/ ذوق هنری» (muse) خوانده می‌شود؛ و قطب دیگر پیشامدی‌ست که سبب‌سازی می‌کند. ــ تعبیر «استمداد از فرشتهٔ الهام» ممکن است موجب بدفهمی شود. استمداد از فرشتهٔ الهام ممکن است در وهلهٔ اول بدین معنی تعبیر شود که من از فرشتهٔ الهام طلب یاری می‌کنم؛ و در وهلهٔ دوم ممکن است بدین معنی که فرشتهٔ الهام به من متوسل می‌شود. هر نویسنده‌ای که یا آن‌قدر خام و ساده‌اندیش است که خیال می‌کند همه‌چیز بسته به خواهش صادقانه، بسته به سختکوشی و پشتکار، است یا آن‌قدر پررو و بی‌شرم است که به تولیدات روح چوب حراج می‌زند تا بخواهید استمداد شورآمیز یا بی‌حیایی جسارت‌آمیز در خود دارد. ولی ازین رهگذر چیز چندانی نصیب نویسنده نخواهد شد، زیرا آنچه وِسِل یک‌بار گفته هنوز که هنوز است دربارهٔ رب‌النوع ذوق هنری که «همگان ازو استمداد می‌کنند» صادق است: به‌گفتهٔ وسل، او «خیلی به‌ندرت پیدایش می‌شود». ولی اگر این گفته را بدین معنی تعبیر کنیم که فرشتهٔ الهام است که استمداد می‌کند ــ نمی‌گویم از ما، بلکه از آنان که علاقه‌مندند ــ آن‌گاه قضیه معنای متفاوتی پیدا می‌کند. نویسنده‌هایی که از فرشتهٔ الهام استمداد می‌کنند بدون آمدن او هم دست به‌کار می‌شوند؛ در مقابل، نویسنده‌های اخیرالذکر در تنگنای دیگری قرار می‌گیرند چون به عنصری اضافی نیاز دارند تا تصمیمی درونی برای‌شان به تصمیمی بیرونی بدل شود؛ این عنصر اضافی همان است که باید پیشامد سبب‌ساز بنامیم.»