کتاب سوگ و مالیخولیا

کتاب سوگ و مالیخولیا نوشته کرامت موللی و ترجمه سوسن حاجی زاده شاهسوار، اثری پژوهشی و تحلیلی در حوزه‌ی روانکاوی است که به بررسی عمیق پدیده‌های سوگ، فقدان و مالیخولیا پرداخته است. این کتاب با رویکردی نظری و بالینی، مفاهیم بنیادین روانکاوی را در زمینه‌ی تجربه‌ی فقدان، واکنش‌های سوگوارانه و افسردگی‌های عمیق واکاوی کرده است. نویسنده با بهره‌گیری از نظریات زیگموند فروید، لکان و دیگر متفکران تلاش کرده تا مرزهای میان سوگ طبیعی و مالیخولیای مرضی را روشن کند و به ابعاد پیچیده‌ی روانی و اجتماعی این حالات بپردازد. نشر نی این کتاب را در سال ۱۴۰۴ منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سوگ و مالیخولیا اثر کرامت موللی

کتاب سوگ و مالیخولیا به قلم کرامت موللی، اثری است که در بستر روانکاوی کلاسیک و معاصر به تحلیل عمیق تجربه‌ی سوگ و مالیخولیا پرداخته است. این کتاب باتکیه‌بر متون اصلی فروید و لکان و همچنین با ارجاع به تجربه‌های بالینی و نمونه‌های تاریخی تلاش کرده است تا سوگ را نه‌تنها به‌عنوان واکنشی عاطفی، بلکه به‌مثابه‌ی فرایندی پیچیده و چندلایه در روان انسان بررسی کند. ساختار کتاب شامل بخش‌هایی است که ابتدا به تعریف و تبیین سوگ و نسبت آن با فقدان می‌پردازد؛ سپس مالیخولیا را به‌عنوان حالتی مرضی و متفاوت با سوگ معمولی بررسی می‌کند و در نهایت با ارائه‌ی یک نمونه‌ی بالینی، پیوند نظریات مطرح‌شده با تجربه‌ی زیسته را نشان می‌دهد. کرامت موللی در این اثر، مرزهای میان سوگ طبیعی و مالیخولیا را با دقت ترسیم کرده و به نقش عشق، طرد و ساختارهای روانی در شکل‌گیری این حالات پرداخته است. این کتاب برای علاقه‌مندان به روانکاوی، روان‌شناسی و مطالعات فلسفی درباره‌ی مرگ و فقدان، منبعی غنی و چالش‌برانگیز به شمار می‌آید.

خلاصه کتاب سوگ و مالیخولیا

کتاب با تمرکز بر دو مفهوم، یعنی سوگ و مالیخولیا، ریشه‌ها و فرایندها و پیامدهای روانی این حالات را بررسی کرده است. نویسنده ابتدا سوگ را به‌عنوان واکنشی عمیق به فقدان عزیزان معرفی کرده و آن را با مفاهیمی چون طرد، غربت و عشق درهم‌تنیده می‌بیند. در این بخش، با ارجاع به نظریات فروید، سوگ به‌مثابه‌ی فرایندی توصیف شده که طی آن فرد باید واقعیت فقدان را بپذیرد و به‌تدریج انرژی روانی خود را از فرد ازدست‌رفته به‌سوی دیگری منتقل کند. این انتقال همواره ساده و بی‌دردسر نیست و گاه با انکار، خشم، احساس گناه و حتی خصومت نسبت به فرد متوفی همراه می‌شود. کتاب به مالیخولیا می‌پردازد؛ حالتی که از سوگ معمولی فراتر رفته و به نوعی افسردگی عمیق و پایدار بدل می‌شود. مالیخولیا با احساس بی‌ارزشی، خودسرزنشی و قطع ارتباط با جهان بیرونی همراه است و ریشه‌های آن اغلب به تجربه‌های اولیه‌ی طرد و فقدان در کودکی بازمی‌گردد. نویسنده با تحلیل ساختارهای روانی و مکانیسم‌های دفاعی نشان می‌دهد که چگونه مالیخولیا می‌تواند به وضعیتی مزمن و فلج‌کننده تبدیل شود که فرد را در چرخه‌ای از رنج و خودتخریبی گرفتار می‌کند. کتاب با ارائه‌ی نمونه‌ای بالینی، نظریات مطرح‌شده را در بستر تجربه‌ی زیسته به محک می‌گذارد و نشان می‌دهد که چگونه سوگ و مالیخولیا می‌توانند در زندگی واقعی افراد نمود پیدا کنند. این نمونه‌ی بالینی، پیوند میان نظریه و عمل را برجسته می‌سازد و اهمیت توجه به ابعاد فردی و منحصر‌به‌فرد هر تجربه‌ی سوگ را یادآور می‌شود.

چرا باید کتاب سوگ و مالیخولیا را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و عمیق به موضوعاتی می‌پردازد که اغلب در زندگی انسان‌ها تجربه می‌شود، اما کمتر به‌صورت نظری و بالینی واکاوی شده است. یکی از ویژگی‌های شاخص این کتاب، پیوند میان نظریه‌های روانکاوی و تجربه‌های زیسته است؛ به‌گونه‌ای که خواننده می‌تواند فرایندهای پیچیده‌ی سوگ و مالیخولیا را در بستر زندگی روزمره و روابط انسانی بهتر درک کند. همچنین این کتاب با بررسی تفاوت‌های ظریف میان سوگ طبیعی و مالیخولیا، امکان شناخت دقیق‌تر و تمایز این دو وضعیت را فراهم می‌آورد. پرداختن به نقش عشق، طرد و ساختارهای روانی در شکل‌گیری واکنش‌های سوگوارانه و افسردگی، از دیگر نقاط قوت این اثر است. مطالعه‌ی این کتاب می‌تواند به فهم عمیق‌تر خود و دیگران در مواجهه با فقدان و رنج کمک کند و راه‌هایی برای مواجهه‌ی سالم‌تر با این تجربیات پیش روی مخاطب بگذارد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به کسانی پیشنهاد می‌شود که دغدغه‌ی فهم عمیق‌تر سوگ، فقدان، افسردگی و مالیخولیا را دارند؛ به‌ویژه دانشجویان و پژوهشگران روانکاوی، روان‌شناسی، مشاوران، روان‌درمانگران و افرادی که با تجربه‌ی فقدان یا سوگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند یا به‌دنبال درک بهتر این حالات در خود یا اطرافیانشان هستند.

درباره کرامت موللی

کرامت موللی زاده‌ی سال ۱۳۲۷ در شیراز، روانکاو، نویسنده و مترجم ایرانی مقیم فرانسه است. او در بیمارستان‌ها، مراکز مشاوره و انجمن‌های روانکاوی مختلف در فرانسه به‌عنوان روانکاو فعالیت داشته و عضو انجمن روانکاوی Le Mouvement du Coût Freudien بوده است. این نویسنده ازجمله مترجمان و نویسندگان برجسته در زمینه‌ی روانکاوی به‌ویژه در حوزه‌ی نظریات فروید و لکان به شمار رفته و کتاب‌هایی همچون مبانی روانکاوی فروید - لکان و واژگان لکان را تألیف کرده است. او افزون‌بر آثار فارسی، چندین کتاب و مقاله به زبان فرانسوی منتشر کرده است. بااین‌حال برخی از منتقدان ازجمله علیرضا طهماسب، نوشته‌های او را به‌دلیل زبان دشوار، معادل‌گذاری‌های غریب و برداشت‌های انحصارگرایانه از لکان مورد انتقاد قرار داده‌اند؛ به‌ویژه اینکه خوانندگان آثار کرامت موللی گاه تصور می‌کنند روانکاوی صرفاً محدود به دیدگاه‌های لکان است و فهم نوشته‌های او نیازمند نوعی رمزگشایی خاص است. کتاب سوگ و مالیخولیا یکی دیگر از آثار این نویسنده است.

بخشی از کتاب سوگ و مالیخولیا

«معمولاً افسردگی و مالیخولیا را در علوم نفسانی و بالاخصّ در روانپزشکی دارای وجوهی مشترک می‌دانند، حال آن‌که شایسته است از وجوه افتراقی آن‌ها نیز غفلت نورزیم. مالیخولیا تشکّلی است غالباً بیمارناک، حال آن‌که این خصوصیّت را نمی‌توان به انواع افسردگی تعمیم داد. ناگفته نماند که مالیخولیا نیز، به‌خصوص به لحاظ شدّت‌وحدّت عوارض آن، به درجاتی متفاوت گریبانگیر افراد می‌گردد. اگر افسردگی جنبه‌ای منحصراً واکنشی به واقعه‌ای ناگوار نداشته باشد، می‌توان آن را نوعی مالیخولیا به حساب آورد. گاه نیز مالیخولیا در پی واقعه‌ای شوم و بالاخصّ از کف دادن فردی عزیز در «شرایطی آسیبی» پدید می‌آید که به مراتب از حدّ واکنشی معمولی فراتر رفته‌است. در چنین مواردی شاهد نوعی از مالیخولیا هستیم که جایگزین افسردگی شده و چنان تداوم یافته که به صورت طبیعت ثانوی فرد درآمده‌است. در این‌گونه موارد غالباً سوگ و واقعهٔ آسیبی مستقیماً به کودکی فرد، و به‌خصوص به تثبیت در آن، بازمی‌گردد.»