کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل نوشتهٔ مایکل رولف و جورج دی جووانی و مایکل فورستر و رودلف مکریل و اینگو فارین و دنیل بریزیل و کاتیا د. هی و آلن اسپیت و پل ردینگ و ترجمهٔ داود میرزایی و محمدمهدی اردبیلی و سیدمسعود حسینی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۷ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل (The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۷ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این اثر که ۹ مقاله را در بر گرفته، شرح آرای نمايندگان برخی از مهم‌ترين مکاتب و جريان‌های فکری آلمان در سدهٔ ۱۸ و ۱۹ میلادی را ارائه کرده است. در اين مجلد با انديشه‌های ایمانوئل کانت، فيشته و فردریش هگل (ايدئاليسم آلمان)، آوگوست شلگل و فريدريش شلگل (رومانتيسم)، شلايرماخر، ديلتای و يورک (هرمنوتيک مدرن) و ياکوبی (منتقد معروف کانت و فيشته و شلينگ) آشنا می‌شوید. اين مکاتب و جريان‌‎های فکری با يکديگر دادوستد داشته‌ و بر فلسفهٔ آلمانی سده ۲۰ میلادی (پديدارشناسی، فلسفهٔ وجودی، هرمنوتيک فلسفی و نظريهٔ انتقادی) تأثير گذاشته‌اند؛ ازاین‌رو مطالعهٔ مقالات اين مجموعه فهم عميق‌تر فلسفهٔ آلمان از قرن هجدهم تا بيستم را تسهيل خواهد کرد.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ آلمان از قرن هجدهم تا بيستم میلادی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه آلمانی از کانت تا هگل

«به عقیده یورک، چنان‌که به عقیده دیلتای، زندگی بشری اگر ذیل مقوله عام و فراخ «وجود» مندرج شود به‌درستی به فهم درنمی‌آید. نکته نخست این است که زندگی بشری را بدون تحول، جنبش و تغییر زمانی و تاریخی نمی‌توان به تصور درآورد؛ زندگی همواره از خود برمی‌گذرد. از این رو، هرگز صرفاً «موجود» [یا «هست»] نیست. نحوه بودن انسان‌ها «زندگی» است نه «وجود». (۳) و زندگی، برخلاف وجود، ذاتاً تاریخی است. خواسته یورک مبنی بر این‌که همیشه «اختلاف عام میان امر موجودشناسانه و امر تاریخی» را در نظر داشته باشیم، دقیقاً همین تمایز را تفهیم می‌کند (CR, ۱۹۱). امر موجودشناسانه آن چیزی است که بدون زندگی درونی، زمانمندی یا تاریخ صرفاً «آن‌جاست» و موجودات طبیعی جهان و نیز اعیان انتزاعی، اعداد، ذوات، تصورات و نظایر آن‌ها را در بر می‌گیرد. امر «موجودشناسانه» همه‌چیز هست الا «امر تاریخی». نکته دومی که یورک بیان می‌کند این است که کل تاریخ، تحولی در توان‌های بشری یا روان‌شناسی بشری است، و در این‌جا روان‌شناسی به معنای نوعی «طبیعت» ایستا یا ثابت نیست، بلکه بازی مداوم نیروهاست، هیئت‌یابی‌های همواره متغیر میان فهم، عاطفه و خواست. (بنگرید به ادامه، قسمت ۳.۱.)

به‌علاوه، یورک بر «فعلیت» یا «مؤثر بودن» تاریخ تأکید می‌ورزد، یعنی بر تأثیرات و نتایج انباشت‌شونده اشخاص منفردی که در انتقال امکان و مفهوم زندگی به اخلافشان، قدرت و تأثیر اعمال می‌کنند. نسل‌های بعدی موضع خویش در قبال زندگی را در واکنش به آنچه از افراد و نسل‌های مقدم بر خویش به ارث برده‌اند شکل می‌دهند. تاریخ همانا انتقال بی‌وقفه بالقوگی زندگی، از جمله انتقال قدرت، ایده‌ها و اوضاع مادی است.»