کتاب خدایگان و بنده

کتاب الکترونیکی خدایگان و بنده نوشتهٔ گئورگ‌ویلهلم‌فریدریش هگل با ترجمهٔ حمید عنایت در انتشارات خوارزمی چاپ شده است. این کتاب به توضیح چگونگی تکامل خودآگاهی از طریق مبارزه برای آزادی و رسیدن به شناخت متقابل می‌پردازد. 

درباره کتاب خدایگان و بنده

 فردریش هگل، به بررسی دیالکتیک بین ارباب و برده می‌پردازد. هگل این داستان را بیان می‌کند که نشان دهد دو موجود طبیعی هنگام ملاقات، خودآگاهی را در وجود مستقل دیگری می‌یابند. این ۲ موجود دریافتند که تنها زمانی می‌توانند خودآگاه باشند که دیگری که ابتدا به‌عنوان یک شیء منفی، بدون اهمیت در نظر گرفته می‌شود، از بین برود یا به رسمیت شناخته شود. در این بین مبارزه‌ای برای مرگ رخ می‌دهد، اما اگر یکی از آن ۲ بمیرد، دستیابی به خودآگاهی ناکام می‌ماند. در این مبارزه، ارباب به عنوان ارباب ظاهر می‌شود زیرا از مرگ نمی‌ترسد، در حالی که برده از این ترس به بردگی رضایت می‌دهد. با این حال، این وضعیت یک وضعیت خوشایند نیست و خودآگاهی کامل به دست نمی‌آید. ارباب برای شناخت به برده وابسته است و همچنین ارتباط واسطه‌ای با طبیعت دارد: برده با طبیعت کار می‌کند و شروع به شکل‌دهی به آن به محصولاتی برای ارباب می‌کند. همان طور که برده محصولات بیشتر و پیچیده‌تری را از طریق خلاقیت خود ایجاد می‌کند، شروع به دیدن خود در محصولات ایجاد شده می‌کند و درک می‌کند که دنیای اطراف او توسط خودش ایجاد شده است، در نتیجه برده دیگر از کار خود بیگانه نمی‌ماند و به خودآگاهی می‌رسد، در حالی که ارباب به طور کامل به محصولات ایجاد شده توسط برده‌اش وابسته می‌شود؛ بنابراین ارباب توسط کار برده‌اش برده می‌شود.

هگل در «پدیده‌شناسی روح»، دیالکتیک خدایگان و بنده را به‌عنوان یک روایت انتزاعی و ایده‌ئال از تاریخ توضیح می‌دهد. این داستان می‌تواند به خودآگاهی که از طریق رشد یک کودک یا بزرگسال یا خودآگاهی که در ابتدای تاریخ بشریت یا به‌عنوان یک جامعه یا ملتی که به آزادی می‌رسد، وجود دارد، تفسیر شود. تفسیرهای مختلف نشان می‌دهد که دیالکتیک ارباب - برده می‌تواند هم یک فرآیند درونی در یک فرد و هم یک فرآیند بیرونی بین ۲ یا چند نفر باشد. این دیالکتیک، که هگل آن را پایان تضاد بین موضوع و شیء مطرح می‌کند، نشان می‌دهد که آنچه در ذهن انسان رخ می‌دهد، در خارج از آن نیز رخ می‌دهد.

دیالکتیک ارباب - برده هگل تأثیر قابل توجهی بر بحث‌ها و ایده‌ها در قرن بیستم داشته است، به ویژه به دلیل ارتباط آن با مفهوم مبارزهٔ طبقاتی کارل مارکس به‌عنوان نیروی محرکه توسعه اجتماعی. این دیالکتیک در علوم اجتماعی، فلسفه، مطالعات ادبی، نظریه انتقادی، مطالعات پسااستعماری و روان‌کاوی تأثیرگذار بوده است.

کتاب خدایگان و بنده را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوستداران فلسفهٔ هگل پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب خدایگان و بنده

«بر خلاف شناسایی که انسان را در آرامشی کارپذیر و انفعالی نگاه‌می‌داردآرزو او را ناآرام می‌کند و به‌کار برمی‌انگیزد. کار که زاییدهٔ آرزوست هدفش برآوردن آرزوست ولی نمی‌تواند آرزو را برآورد مگر از راه نفی و نابودکردن و دست کم دگرگون‌کردن چیزی که موضوع آرزوست. مثلاً برای رفع گرسنگی باید خوراک را از میان برد یا به‌هر حال، آن را دگرگون کرد. بدین سان هر کاری نفی‌کننده است. کار به‌جای آنکه یک چیز داده (یعنی موجود*) راچنانکه هست به‌حال خود رها کند آن را از میان می‌برد و اگر هستی آن را از میان نبرد دست کم شکل آن را از میان می‌برد. و هر گونه نفی یا «سلبیت» نسبت به‌دادهٔ خود (یعنی موضوع خود*) متضمن کار است. ولی کار نفی‌کننده، صرفاً نابودکننده نیست. زیرا کاری که از آرزو زاده‌می‌شود اگرچه برای برآوردناین آرزو یک واقعیت عینی را نابود می‌کند، لیکن به‌جای آن، در همین نابودگری و با همین نابودگری، یک واقعیت ذهنی می‌آفریند. مثلاً موجودی که چیزی را می‌خورد با محوکردن واقعیتی جدا از واقعیت خود و با تبدیل واقعیت دیگری به‌واقعیت خودی و با «جذب‌کردن» و «درونی‌ساختن» یک واقعیت بیگانه وبیرونی، واقعیت خاص خود را می‌آفریند و نگاه‌می‌دارد. به‌طور کلی، «من» آرزو، خلایی است که هیچ گونه محتوای مثبتی نمی‌یابد مگر با کار نفی‌کننده‌ای که به‌وسیلهٔ نابودکردن و دگرگون‌کردن و جذب‌کردن جز من مطلوب (انسان*،) آرزوی او را برمی‌آورد. و محتوای مثبت «من»، که به‌وسیلهٔ نفی ایجاد می‌شود، تابعی از محتوای مثبت جز منی است که نفی می‌شود. پس اگر آرزو بر جز منی طبیعی تعلق گیرد من نیز خود طبیعی خواهدبود. منی که با برآوردن چنین آرزویی به‌وسیلهٔ کار پدیدمی‌آید از همان سرشتی خواهدبود که چیزهایی که موضوع این آرزوست، یعنی منی خواهدبود «چیز مانند»، منی که صرفاً زندگی حیوانی می‌کند، یعنی منی حیوانی. و این «من» طبیعی که تابع عین طبیعی است تنها می‌تواند به‌عنوان احساس خود، خویشتن را بر خود و دیگران آشکار کند و هرگز به‌پایهٔ خودآگاهی نخواهدرسید.»