باقر پرهام
زندگینامه و معرفی کتاب‌های باقر پرهام
باقر پرهام (Bagher Parham) نویسنده، مترجم و پژوهشگر ایرانی در زمینه‌های جامعه‌شناسی و علوم انسانی بود. او در تاریخ ۹ تیرماه ۱۳۱۴ در شهر رودبار گیلان به دنیا آمد و در تاریخ ۷ خرداد ۱۴۰۲ در کالیفرنیا درگذشت. وی در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته در حوزه‌ی ترجمه و نقد اجتماعی شناخته می‌شود. پرهام آثار متعددی را از زبان‌های مختلف به فارسی ترجمه کرده و در تحلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران نیز آثار ارزشمندی از خود به جای گذاشته است.
تحصیلات او در رشته‌ی جامعه‌شناسی بود و این تخصص به او کمک کرد تا با دیدی عمیق‌تر به مسائل اجتماعی و فرهنگی بپردازد. ترجمههای او معمولاً شامل متون فلسفی و جامعه‌شناختی است که توانسته‌اند تأثیر قابل‌توجهی بر مطالعات علوم انسانی در ایران بگذارند.
بیوگرافی باقر پرهام
باقر پرهام تحصیلات رسمی خود را از کلاس دوم ابتدایی آغاز کرد، زیرا خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه آموخته بود. دوران ابتدایی را در دبستان سیروس گذراند و سپس در مدرسه‌ی نوربخش رشت به تحصیلات خود ادامه داد. در سال ۱۳۲۵، پس از اتمام ششم ادبی، به تهران آمد و در دانشسرای عالی پذیرفته شد. او در رشته‌های زبان فرانسه و فلسفه – علوم تربیتی قبول شد، اما رشته‌ی فلسفه را برگزید. بعد از آن، به کاشان رفت و در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، پژوهشی را انجام داد که موفق به کسب بورسیه‌ی تحصیلی کشور فرانسه در سال ۱۳۴۶ شد. او سپس به پاریس اعزام شد و دکترای جامعه‌شناسی را در آنجا ادامه داد.
باقر پرهام یکی از محققین برجسته در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی بود. یکی از تحقیقات او در زمینه مناطق زلزله‌زده‌ی فردوس در سال ۱۳۵۲، موضوع پایان‌نامه‌ی او نیز بوده است. این پایان‌نامه که تأثیر عمیقی بر جامعه‌شناسی ایران داشت، باعث شد که او عنوان استاد راهنما را کسب کند و به عضویت هیئت علمی دانشگاه آلن تورن (Alain Touraine) درآید.
او همچنین به عنوان منتقد اجتماعی، مقالات و کتاب‌هایی در زمینه‌ی نقد اجتماعی نوشته است که در آن‌ها به بررسی مسائل و مشکلات جامعه ایرانی پرداخته است. پرهام با نگاهی تحلیلی و انتقادی به مسائل اجتماعی، سعی در ارائه‌ی راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت جامعه داشت.
فعالیت‌های سیاسی باقر پرهام
اگرچه وی با حزب توده هم‌نظر نبود، اما به او اتهام مرام اشتراکی زده شد و در نتیجه به زندان افتاد. پس از آزادی، به عضویت کانون نویسندگان ایران درآمد و در این مسیر کارهای ارزنده‌ای در نقد و پژوهش اجتماعی از خود به جای گذاشت. روزنامه‌نگاران و منتقدان به او لقب‌هایی مانند «بهترین مترجم متون دشوار»، «شجاع و سالم»، «توانا و هوشیار» و «روشنفکری تمام‌عیار» داده‌اند.
نقش پرهام در علوم اجتماعی ایران
پرهام در کنار فعالیت‌های علمی، به‌عنوان یک منتقد اجتماعی نیز شناخته می‌شود. او مقالات و کتاب‌هایی در زمینه‌ی نقد اجتماعی و تحلیل مسائل فرهنگی و اجتماعی ایران نوشت. در آثارش، مشکلات و معضلات جامعه‌ی ایران را از دیدگاه تحلیلی و انتقادی بررسی می‌کرد و به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت اجتماعی بود.
او در کانون نویسندگان ایران نیز مشارکت داشت. پس از تجربه‌های سیاسی و زندانی‌شدن به دلیل فعالیت‌هایش در دوران رژیم شاه، باقر پرهام به عضویت کانون نویسندگان ایران درآمد و در این نهاد فرهنگی و اجتماعی، به نقد و پژوهش ادامه داد.
پرهام در جایگاه یک جامعه‌شناس نیز تأثیر زیادی در معرفی و ترویج مفاهیم جدید در جامعه‌شناسی و فلسفه اجتماعی در ایران داشت. ترجمههای او از آثار برجسته‌ی جهانی و تألیفاتش در زمینه‌ی تحلیل مسائل اجتماعی، برای محققان و دانشجویان علوم انسانی در ایران منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.
برخی از ترجمههای باقر پرهام
باقر پرهام آثار مهمی را در زمینه‌ی متون فلسفی و جامعه‌شناسی به فارسی ترجمه کرده است. برخی از این آثار عبارت‌اند از: درباره‌ی تقسیم کار اجتماعی نوشته‌ی امیل دورکیم که در سال ۱۳۶۹ توسط نشر مرکز منتشر شد. همچنین، پرهام ترجمه‌ای از کتاب صور بنیادی حیات دینی نوشته‌ی امیل دورکیم دارد که در سال ۱۳۸۳ توسط نشر مرکز به چاپ رسید. یکی دیگر از آثار ترجمه‌ای او، کتاب هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی نوشته‌ی داریوش شایگان است که در سال ۱۳۷۱ توسط نشر پژوهش فرزان روز منتشر شد. همچنین، پرهام ترجمه‌ای از کتاب نبردهای طبقاتی از سال ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۰ اثر کارل مارکس دارد که توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است. یکی دیگر از آثار ترجمه‌شده او کتاب مراحل اساسی در سیر اندیشه‌ی جامعه‌شناسی نوشته‌ی ریمون آرن است که در سال ۱۳۶۴ توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.
از دیگر آثار معروف او می‌توان به ترجمه‌ی «گروندریسه» از کارل مارکس و «مطالعاتی درباره‌ی طبقات اجتماعی» نوشته‌ی ژرژ گورویچ اشاره کرد. «مطالعاتی در آثار جامعه‌شناسان کلاسیک» از ریمون بودن، ترجمه‌ی شاخص و مهم دیگری از پرهام است که نشر مرکز منتشر کرده است.
آثار تالیفی باقر پرهام
باقر پرهام آثار تألیفی مهمی دارد، از جمله گسترش مدارس غیرانتفاعی و شهریه‌بگیر که در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۴ در تهران منتشر شد، «با نگاه فردوسی» که در سال ۱۳۷۷ توسط نشر مرکز به چاپ رسید، و جامعه و دولت که در سال ۱۳۷۸ توسط نشر فرزان روز منتشر شد.
در کتاب جامعه و دولت، پرهام مباحث متعدد مقوله‌ی جامعه و حکومت را از زوایای مختلف شرح داده است. وی در این کتاب به مباحثی چون جامعه مدنی بر چه اساس شکل می‌گیرد؟، آزادی به چه معناست و حدود آن چیست؟، قانون چیست؟ و آیا انقلاب به معنای براندازی هر گونه حق است؟ پرداخته است. از دیگر مباحث کتاب می‌توان به شکل‌های اجتماعی بشری، مفاهیم سلطه سیاسی و فرهنگی و جایگاه قدرت سیاسی و حقوق بشر اشاره کرد. دغدغه‌ی اصلی نویسنده در این کتاب‌ها، جامعه و مردم و موضوعات فلسفی و جامعه‌شناسی در این حوزه‌ها بوده است.
مجموعه‌مقالات پرهام در کتاب «باهم نگری و یکتا نگری، قبل و بعد از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۸» در سال ۱۴۰۲ توسط انتشارات سپهر خرد در تهران منتشر شد.
درگذشت باقر پرهام
باقر پرهام در سن ۸۷سالگی در شهر ساکرامنتو، کالیفرنیا که محل زندگی و سکونتش بود، درگذشت.
معرفی آثار و کتاب‌های باقر پرهام
پدیدارشناسی جان
ترجمه‌ی اثر مشهور گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، فیلسوف آلمانی که به بررسی سیر تحول آگاهی انسانی می‌پردازد.
حقوق طبیعی و تاریخ
ترجمه‌ی کتابی از لئو اشتراوس، فیلسوف سیاسی که به تحلیل مفهوم حقوق طبیعی در تاریخ فلسفه می‌پردازد.
گروندریسه
ترجمه‌ی اثری از کارل مارکس که به مبانی نقد اقتصاد سیاسی می‌پردازد.
هانری کربن
هانری کربن، فیلسوف و اسلام‌شناس فرانسوی بود که به معرفی فلسفه‌ی اسلامی و عرفان شیعی می‌پرداخت. این کتاب ترجمه‌ای از کتاب داریوش شایگان به همین نام است که در آن، سعی در شناساندن این فیلسوف و آثار او دارد.
هیجدهم برومر لوئی بناپارت
ترجمه‌ی اثری از کارل مارکس که تحلیل تاریخی کودتای لوئی بناپارت در فرانسه را ارائه می‌دهد.
مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی
ترجمه‌ی کتابی که به بررسی تطور اندیشه‌های جامعه‌شناختی می‌پردازد. این کتاب درس‌گفتارهای رمون آرون، استاد بزرگ جامعه‌شناسی است.
ماجرای اقامت پنهانی میگل لیتین در شیلی
ترجمه‌ی اثری از گابریل گارسیا مارکز که به روایت داستانی واقعی از اقامت مخفیانه‌ی میگل لیتین، فیلم‌ساز شیلیایی، در دوران دیکتاتوری پینوشه می‌پردازد.
