کتاب شر زمین را درمی نوردد

کتاب شر زمین را درمی نوردد نوشتهٔ تونی جات و ترجمهٔ فرزام امین صالحی است و انتشارات علمی و فرهنگی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب شر زمین را درمی نوردد

تونی جات، متفکر و مورخ معاصر، در این کتاب نهیب می‌زند که «یک جای روش زندگی امروزی ما به کلّی می‌لنگد. ما نمی‌توانیم به این نوع زندگی ادامه دهیم. سقوط کوچک ۲۰۰۸ هشداری بود که سرمایه‌داری بی‌قانون بدترین دشمن خویش است: دیر یا زود قربانی زیاده‌روی‌های خود خواهد شد و دوباره برای نجات دست به دامن دولت خواهد گردید. اما اگر ما کاری جز از آب بیرون کشیدن گلیم خود نکنیم و به روال سابق ادامه دهیم، می‌توانیم چشم به راه خیزش‌های عظیم‌تری در سال‌های پیش رو باشیم.

سی سال آزگار دانشجویان مدام به من شکایت می‌کنند که «کار شما آسان بود»: نسل شما آرمان و ایده داشت، شماها به چیزی ایمان داشتید، شماها می‌توانستید اوضاع را عوض کنید. «ما» (کودکان دهه‌های ۸۰ و ۹۰، «هیچ‌ها») چیزی نداریم. از بسیاری جهات حق با دانشجویان من است. کار ما ساده بود: درست همان طور که کار نسل‌های پیش از ما ــ دست‌کم از این بابت ــ ساده بود. آخرین بار که دار و دسته‌ای از جوانسال‌ها از پوچی زندگی و بیهودگی دنیای خویش سرخوردگی مشابهی را بر زبان آوردند، دههٔ ۱۹۲۰ بود: تصادفی نیست که مورخین از «نسلی سوخته» سخن می‌گویند.

اگر جوانان امروزی درمانده‌اند، به دلیل بی‌هدفی نیست. هر گفت‌وگویی با دانشجویان یا بچه‌مدرسه‌ای‌ها فهرست تکان‌دهنده‌ای از نگرانی‌ها را به رخ می‌کشد. در واقع نسل رو به انکشاف به شدت نگران دنیایی است که قرار است به میراث ببرد. اما در کنار این نگرانی‌ها یک احساس همگانی سرخوردگی نیز هست: «ما» می‌دانیم که یک جای کار می‌لنگد و خیلی چیزها هستند که آنها را دوست نداریم. امّا به چه چیز می‌توانیم ایمان بیاوریم؟ چه باید بکنیم؟»

جات در کتاب شر زمین را درمی نوردد آشکار می‌کند که انسان چگونه به این دوران پر از فروماندگی و مخاطره رسیده است. کتابْ مخاطبین خود را به چالش می‌کشد تا با شرارت‌های جامعهٔ خود مواجه شوند و مسئولیت دنیایی را که در آن زندگی می‌کنند، بر عهده بگیرند؛ چراکه به عقیدهٔ او، انسان هنوز می‌تواند به تغییر وضعیت امیدوار باشد. جات از طریق معرفی جایگزین‌هایی برای شرایط کنونی در جهان، به گفت‌و‌گوهای سیاسی مختلف جان دوباره‌ای می‌بخشد و ابزار مورد نیاز برای تصور گونه‌ای جدید از حکومت و شیوه‌ای نو برای زندگی را نیز مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد.

خواندن کتاب شر زمین را درمی نوردد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های فلسفه، جامعه‌شناسی، اقتصاد، تاریخ و علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شر زمین را درمی نوردد

«گذشته به آن خوبی یا بدی که ما گمان می‌کنیم نبود: فقط فرق می‌کرد. اگر ما برای خود قصه‌های نوستالژیک تعریف کنیم، هرگز قادر به حل مشکلاتی نخواهیم شد که اکنون با آنها روبرو هستیم و همین اتفاق می‌افتد اگر از سر ساده‌لوحی تصور کنیم که دنیای خود ما از هر جهت بهتر است. گذشته به راستی دیار دیگری است: ما نمی‌توانیم به آن بازگردیم. اگرچه، چیزی بدتر از آرمانی ساختن گذشته یا نمایش آن برای خودمان و فرزندانمان چون یک تونل وحشت نیز هست: به فراموشی سپردن آن.

بین دو جنگ جهانی، آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و بیشتر مابقی جهان با زنجیره‌یی از فجایع بی‌سابقهٔ عمدی روبرو شدند. جنگ جهانی اوّل، که خود فجیع‌ترین و مخرّب‌ترین جنگ در حافظهٔ زنده بود، پس از مدّتی کوتاه با بیماری‌های واگیر، انقلابات، سقوط و تجزیهٔ کشورها، کاهش ارزش ارزها و بیکاری در سطحی دنبال شد که اقتصاددان‌های سنّتی که خط مشی آنها هنوز خریدار داشت، هرگز پیش‌بینی نمی‌کردند.

این تحوّلات به نوبهٔ خود افتادن بیشتر دموکراسی‌های دنیا به ورطهٔ دیکتاتوری‌های خودکامه یا دولت‌های تمامیت‌خواه حزبی از انواع مختلف را تسریع کرد و جهان را به کام جنگ جهانی دوّمی انداخت که حتّی از اوّلی نیز ویرانگرتر بود. در اروپا، در خاورمیانه، در شرق و جنوب شرقی آسیا، سال‌های بین ۱۹۳۱ و ۱۹۴۵ شاهد اشغال، نابودی، پاک‌سازی قومی، شکنجه، جنگ‌های براندازانه و نسل‌کشی عمدی در مقیاسی بود که حتّی ۳۰ سال قبل نیز غیرقابل تصور می‌نمود.

تا همین سال ۱۹۴۲، دلواپسی بابت آزادی، منطقی به نظر می‌رسید. خارج از سرزمین‌های انگلیسی زبان آتلانتیک شمالی و استرالآسیا، دموکراسی نایاب بود. تنها دموکراسی‌های باقیمانده در شبه‌قارهٔ اروپا کشورهای کوچک بی‌طرف سوئد و سوئیس بودند، که سرنوشت هر دو به حسن نیت آلمان بستگی داشت. ایالات متحده تازه وارد جنگ شده بود. هر آن چیزی که امروز به نظر ما بدیهی می‌رسد نه تنها در خطر بود، بلکه از سوی مدافعین آن نیز به شدّت زیر سؤال رفته بود.»