کتاب پیشامد، بازی و همبستگی

کتاب پیشامد، بازی و همبستگی نوشتهٔ ریچارد رورتی و ترجمهٔ پیام یزدانجو است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است. این کتاب در باب فلسفه، ادبیات و اجتماع است. پیشامد، بازی و همبستگی مهم‌ترین و ماندگارترین اثری است که رورتی در جریان دهه‌ها اندیشه‌ورزی‌اش نوشت. به گفتهٔ خودش، این ارزنده‌ترین نوشته در کل کارنامهٔ اوست.

درباره کتاب پیشامد، بازی و همبستگی

ریچارد رورتی از بارآورترین و بحث‌انگیزترین اندیشه‌گران زمانه‌ٔ ماست. این بارآوری و بحث‌انگیزی عمدتاً از بابت آثاری است که در باب مناسبات، زبان، فرهنگ و جامعه و نسبت فلسفه با این سه پدیده آورده، از این رهگذر «فلسفه‌ٔ پسا‌ـ‌تحلیلی» و «مصلحت‌باوری نوین» را در راستای رویکردی «پسا‌فلسفی» پی‌گیری کرده است. رورتی در آثار اخیر خود به پیشبرد پروژه‌ای اتوپیایی در ستایش از «تاریخ‌نگری»، «نام‌انگاری» و «بازی‌باوری» و در ستیز با «بنیان‌باوری»، «ماهیت‌باوری» و «متافیزیک‌باوری» پرداخته تا این‌گونه تأویل تازه‌ای از فلسفه، ادبیات و اجتماع به دست دهد. پیشامد، بازی، و همبستگی به عنوان اوج و عصاره‌ٔ این اندیشه، بارآورترین و بحث‌انگیزترین اثر او هم هست.

کتاب کنونی بر پایهٔ دو سلسله سخنرانی استوار شده: سه سخنرانی در قالب درس‌گفتارهای نورتکلیف در فوریهٔ ۱۹۸۶ در دانشسرای دانشگاهی لندن و چهار سخنرانی در قالب درس‌گفتارهای کلارک در فوریهٔ ۱۹۸۷ در دانشسرای ترینیتی کمبریج. نسخه‌هایی از سخنرانی‌های مجموعهٔ اول با بازبینی مختصری در شمارهٔ بهار ۱۹۸۶ بررسی کتاب لندن به چاپ رسید. این نسخه‌ها بار دیگر مورد بازبینی قرار گرفته و سه فصل نخست این کتاب را شکل داده‌اند. نسخهٔ کوتاه‌شده‌ای از فصل ۷، دربارهٔ ناباکوف، به عنوان سخنرانی‌ای در قالب درس‌گفتارهای بلیت در دانشسرای بنینگتون ارائه شد و بعدتر در فصل‌نامهٔ بنینگتون دربارهٔ ادبیات انتشار یافت. سایر فصل‌ها پیش از این منتشر نشده‌اند.

خواندن کتاب پیشامد، بازی و همبستگی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران و دوستداران فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ریچارد رورتی

ریچارد مک کی رورتی ۴ اکتبر ۱۹۳۱ به دنیا آمد و ۸ ژوئن ۲۰۰۷ درگذشت. او از مهم‌ترین فیلسوفان تحلیلیِ معاصر و به‌عقیدهٔ برخی بزرگ‌ترین فیلسوف آمریکایی است. او نظرات بدیعی در سنت پراگماتیستی (عمل‌گرایی) ارائه کرده‌ است. هرچند برخی او را به‌ دلیل عقاید نسبی‌گرایانه‌اش پسامدرن دانسته‌اند، وی چنین عنوانی را نمی‌پذیرفت و آن را اساساً بی‌معنا می‌پنداشت. اگر بخواهیم دقیق‌تر ردهٔ رورتی را بیان کنیم باید او را فیلسوف پسا تحلیلی (post-analytical) عمل‌گرا بنامیم.

کتاب‌های رورتی از این قرار هستند:

فلسفه و امید اجتماعی، ترجمهٔ عبدالحسین آذرنگ و نگار نادری، نشر نی 

اولویت دموکراسی بر فلسفه، ترجمهٔ خشایار دیهیمی، طرح نو

پیشامد، بازی و همبستگی، ترجمهٔ پیام یزدانجو، نشر مرکز

فلسفه و آینهٔ واقعیت، ترجمهٔ مرتضی نوری

جستارهایی دربارهٔ هایدگر، دریدا و دیگران، ترجمهٔ مرتضی نوری، نشر شب‌خیز

اخلاقی برای زندگی امروز: یافتن مبنایی مشترک میان فلسفه و دین، ترجمهٔ علی سیاح، نشر چشمه

صدق به چه کار می‌آید؟ مناظرهٔ ریچارد رورتی و پاسکال آنژل همراه چهار جستار دیگر در باب صدق، ترجمهٔ روح‌الله محمودی، نشر کرگدن

بخشی از کتاب پیشامد، بازی و همبستگی

«حدود دویست سال پیش، این ایده که حقیقت ساختنی است نه یافتنی، می‌رفت تا تخیل اروپا را به تسخیر خود در آورد. انقلاب فرانسه نشان داده بود که کل واژگان مناسبات اجتماعی، و کل مجموعه نهادهای اجتماعی، را چه بسا بتوان یک‌شبه تغییر داد و جایگزین ساخت. این پیشینه موجب شد تا سیاستِ اوتوپیایی در میان روشنفکران از استثنا به قاعده تبدیل شود. سیاستِ اوتوپیایی مسائل مربوط به مشیت الاهی و فطرت بشر را به کنار نهاده بود، و سودای خلق جامعه‌ای تا آن زمان ناشناخته را در سر داشت.

تقریبآ در همین دوران، شاعران رمانتیک نشان می‌دادند که هنری که دیگر نه حاصل تقلید و محاکات بل‌که حاصل خودآفرینی هنرمند باشد چه‌گونه هنری خواهد بود. این شاعران خواهانِ آن جایگاهی برای هنر در فرهنگ ما بودند که به طور سنتی در اختیار دین و فلسفه بود، جایگاهی که روشنگری آن را برای علم می‌خواست. سابقه‌ای که رمانتیک‌ها به نام خود ثبت کرده بودند مشروعیت اولیه‌ای برای این خواستهٔ آنان مهیا کرد. نقشی که رمان‌ها، شعرها، نمایش‌نامه‌ها، نقاشی‌ها، مجسمه‌ها، و بناها در جنبش‌های اجتماعی سدهٔ پیش عملا ایفا کردند نیز مشروعیت بسیار بارزتری به این خواسته بخشیده است.

اکنون این دو رویکرد دست به دست هم داده و یک وجه مسلط فرهنگی ساخته‌اند. برای اکثر روشنفکران معاصر، مسائل مربوط به اهداف در برابر وسایل (مسائل مربوط به این که چه‌گونه باید به زندگی شخصی یا به اجتماع خود معنا داد) مسائلی به شمار می‌روند که به هنر یا سیاست، و یا به این هردو، مربوط می‌شوند نه به دین، فلسفه، یا علم. این تحول به ایجاد شقاقی در فلسفه منجر شد. به این ترتیب، بعضی از فیلسوفان به روشنگری وفادار مانده‌اند، و همچنان خود را پی‌روی آرمانِ علم می‌دانند. به نظر آنان، جدال دیرین علم و مذهب، و خرد و بی‌خردی، همچنان در جریان بوده، و اکنون به شکل جدال خرد با همهٔ آن گرایش‌هایی در فرهنگ ما در آمده است که حقیقت را نه یافتنی که ساختنی می‌دانند. آنان علم را الگو و سرمشق فعالیت‌های انسانی شمرده، و اصرار دارند که علوم طبیعی «حقیقت» را کشف می‌کنند نه این که آن را بسازند. از همین رو، «حقیقت‌سازی» را تعبیری صرفآ استعاری، و سراسر گم‌راه‌کننده، می‌شمارند؛ و سیاست و هنر را عرصه‌هایی می‌دانند که فرض «حقیقت» در آن‌جا محلی از اعراب ندارد. برخی دیگر از فیلسوفان، با پی بردن به این که جهان چنان که از منظر علوم فیزیکی توصیف شده هیچ درس اخلاقی‌ای به ما نمی‌آموزد، و هیچ آسایش معنوی‌ای ندارد، به این نتیجه رسیده‌اند که علم دیگر چیزی بیش از رفیق راه فن‌آوری نیست. این فیلسوفان خود را همراهِ باورداران به اوتوپیاهای سیاسی و هنرمندانِ نوآور می‌دانند.»