کتاب برابری و جانبداری

کتاب برابری و جانبداری نوشته تامس نیگل است که با ترجمه جواد حیدری منتشر شده است. این کتاب به دو موضوع مهم در فلسفه یعنی برابری و جانبداری پرداخته است.

درباره کتاب برابری و جانبداری

نیگل یکی از جذاب‌ترین فیلسوفان روزگار ماست، جذابیت او به این است که با روشی واحد به تمام حوزه‌های فکری وارد می‌شود: عینی و ذهنی. تامس نیگل، فیلسوفِ یوگسلاویایی‌تبار امریکایی، در میان فیلسوفان تحلیلیِ سدهٔ بیستم است. نویسنده در نوشتن این کتاب سعی دارد به پاسخ این سوال برسد: «انسان‌هایی که منافع و ارزش‌ها آنها را به تعارض بالقوه می‌کشانند چگونه می‌توانند ضوابط اخلاقی در جهانی مشترک زندگی کنند.»

اکثر انسان‌ها پس از تأمل این مسأله را در می‌یابند. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که نابرابری اقتصادی و اجتماعی آن به‌لحاظ معنوی مشمئزکننده است، جهانی که پیشرفتش به‌سمت و سوی تصدیق معیارهای متعارف مدارا، آزادی فردی، و رشد انسانی به‌طور ناامیدکننده‌ای کُند و متزلزل شده است.

این کتاب به موضوعی می‌پردازد که به اعتقاد نویسنده مسألهٔ اصلی نظریهٔ سیاسی است. به جای ارائهٔ راه‌حلی برای این مسأله، می‌کوشد تا ماهیت آن را بیان کند و نیز توضیح دهد که چرا دستیابی به یک راه‌حل این‌قدر دشوار است. 

نویسنده در این کتاب تلاش می‌کند به‌نحوی فلسفه‌ورزی کند که ارتباط فلسفه را با مسائلی که ما در زندگی خودمان با آنها مواجه‌ایم وضوح ببخشد، او به‌شیوه‌ای می‌نویسد که خواننده را به‌عنوان همسفر فلسفی به‌گونه‌ای درگیر بحث کند. او می‌کوشد تا به‌لحاظ عقلانی طرح کلی یک مسأله را به خواننده بفهماند و آن‌گاه تبیین کند که چگونه شخص می‌تواند کورمال کورمال به سمت‌وسوی یک راه‌حل پیش برود. او در ارائهٔ راه‌حل شخصی و ترجیحی خودش برای یک مسأله در مقایسه با سایر راه‌حل‌های پیشنهادی محتاط است. 

خواندن کتاب برابری و جانبداری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی و فلسفه  پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب برابری و جانبداری

اما هر طور که به این پرسش پاسخ دهیم، نکتهٔ اصلی این است که چنین معیارهایی، اگر وجود داشته باشند، باید به هرکسی که در اجتماع اخلاقی به‌دنبال پاسخ به این پرسش است نتیجهٔ یکسانی ارائه کنند. اگر شما درصدد پاسخ به این مسأله هستید که چه باید کرد، و اگر پاسخ اخلاقی به این پرسشِ «چه باید کرد» شما وجود داشته باشد، این پاسخ باید نه‌فقط برای شما بلکه باید برای هرکسی که از موقعیت شما مطلع است دست‌یافتنی و پذیرفتنی باشد. این پاسخ باید مستقل از نظرگاه فردی، و به یک معنا، عینی باشد. اگر چنین پاسخی دست‌یافتنی باشد، باید به شما این امکان را بدهد که رفتارتان را نه‌فقط برای خودتان بلکه برای دیگران نیز توجیه کنید.

بنابراین، جستجوی شناخت اخلاقی جستجو برای رسیدن به داوری‌های عینی است دربارهٔ اینکه انسان‌ها چه کاری را باید انجام دهند. منظور از داوری‌های عینی آن است که انسان‌ها می‌توانند بر سر آنها به توافق برسند و به آنها این امکان را بدهد که توجیهات رفتارشان را به یکدیگر ارائه کنند. چنین داوری‌هایی باید به چیزی مستقل از اختلاف نظرگاه‌ها که به‌طور معمول باعث اختلاف میان ما انسان‌ها می‌شوند توسل جویند؛ یعنی باید به چیزی متوسل شوند که می‌توانیم مشترکاً بر آن تکیه کنیم. و این امور مشترک معمولاً در برانگیختن افعال ما بسیار مهم هستند. این مسأله یا اینکه اصلاً چنین چیزی را بتوان یافت، مسألهٔ اصلی نظریهٔ اخلاقی است. اکثر نظریه‌پردازان اخلاق تصدیق می‌کنند هدفِ همگرایی افراد دارای نظرگاه‌های گوناگون و متعارض شاخصهٔ مهم اخلاق است. این همگرایی باید چنان باشد که همگی بتوانند آنها را موجه تلقی کنند. اخلاق، اگر چنین چیزی وجود داشته باشد، از ما می‌خواهد که در این قلمرو از منظرهای فردی‌مان فراتر برویم و با این فراروی به چشم‌انداز مشترک و جمعی ارزش‌گذاری برسیم. غرض این است که چارچوبی از وفاق یا سازگاری بالقوه‌ای فراهم آوریم که در محدودهٔ آن بتوانیم اختلاف‌هایمان را حل و فصل کنیم.