کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش

کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش نوشتهٔ ایرج پارسی نژاد است. نشر نو این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ پژوهش‌های ادبی قرار گرفته، تصویری تازه و دقیق از اندیشه‌های اجتماعی، سیاسی و فلسفی «نیما یوشیج» ارائه داده است. این کتاب شامل یک مجموعه مقاله است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش اثر ایرج پارسی نژاد

کتاب «نیما یوشیج در یادداشت‌هایش» که نخستین‌بار در سال ۱۴۰۲ منتشر شده، شامل مقالاتی دربارهٔ موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی و فلسفی مرتبط با «نیما یوشیج» است. «ایرج پارسی‌نژاد»، نویسندهٔ این کتاب گفته است که این مطالب به‌صورت دقیق و روشمند بر اساس رساله‌ها، نامه‌ها و یادداشت‌های نیما یوشیج نوشته شده و دربارهٔ هر موضوع از آن‌ها هم تحلیلی انتقادی ارائه شده است: همچنین این نویسنده گفته که حالات نیما یوشیج طوری بوده که گویا خودش از اهمیت تاریخی شعرش آگاه بوده و می‌دانسته آیندگان نه‌تنها دربارهٔ شعرش که در احوال و اندیشه‌هایش هم کندوکاو می‌کنند؛ به‌همین‌دلیل در نامه‌ها و یادداشت‌هایش و هر جا دستش رسیده، فکر و عقیده و نظر خود را دربارهٔ اشخاص و افکاری که با آن‌ها سروکار داشته، ثبت کرده است. این اثر کوشیده روند تغییرات فکری این شاعر معاصر ایران  را در طول زمان تحلیل کند؛ از تأثیرپذیری اولیه از فلسفهٔ مارکسیستی تا تغییرات فکری او در سال‌های پایانی عمرش. «ایرج پارسی‌نژاد» بر این باور است که چنین تحولات و تناقضاتی در مسیر فکری هنرمندان چندان غیرمنتظره نیست.

عناوین مقالات این کتاب به‌ترتیب عبارتند از «زندگی»، «اندیشه‌های فلسفی و سیاسی»، «نیما و ارانی»، «عبدالرزاق بی‌نیاز»، «برخورداری از پشتیبانی حزب توده»، «بازگشت به خدا»، «غرب‌ستیزی»، «بدگویی از مصدق»، «تأسف از تیرباران‌شدن مرتضی کیوان و بدگویی از توده‌ای‌ها و مرام اشتراکی»، «روی‌آوردن به اسلام و ائمه»، «ارتجاع ادبی»، «حسرت حقوق استادان»، «ستایش از کاظم غواص»، «دربارهٔ استادان زبان و ادبیات فارسی»، «نیما و خانلری»، «تیرگی رابطه»، «نیما و کنگرهٔ نویسندگان»، «نیما و عالیه»، «نامه‌های نیما به عالیه»، «نیما و پدر و مادر»، «نیما و شاملو»، «نیما و آل‌احمد»، «نیما و اخوان ثالث» و «حاصل گفتار». گاه‌شمار زندگی نیما یوشیج بخش پایانی این کتاب را تشکیل داده است.

خلاصه کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش

این کتاب به بررسی زندگی، افکار و احساسات نیما یوشیج پرداخته و نشان داده است که او علاوه‌بر تحولات فکری و فلسفی، فردی عاطفی و پرشور بوده است. نیما که در نوجوانی تحت‌تأثیر اندیشه‌های مترقی زمانه قرار گرفت، به‌دلیل شرایط اجتماعی و سیاسی، گرایش‌هایی انقلابی پیدا کرد. او شاعری اصیل بود که تمام زندگی‌اش را وقف شعر کرد و برای آن احترام خاصی قائل بود. سبک نوشتاری او در یادداشت‌هایش گاه پریشان و فاقد انسجام است، اما در میان این نوشته‌های پراکنده، دیدگاه‌های عمیقی دربارهٔ شعر و هنر بیان کرده است.

چرا باید کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش را بخوانیم؟

این کتاب تصویری از افکار متغیر اجتماعی و سیاسی و فلسفی «نیما یوشیج» به دست می‌دهد که تاکنون ناگفته مانده است. مطالب کتاب به‌صورت دقیق و روشمند بر اساس رساله‌ها و نامه‌ها و یادداشت‌های این شاعر معاصر ایران نوشته شده و دربارهٔ هر موضوع تحلیلی انتقادی صورت گرفته است.

کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به ادب‌دوستانی که می‌خواهند با آرا و اندیشه‌ها و روش و منش «نیما یوشیج» آشنا شوند، پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ایرج پارسی نژاد

ایرج پارسی‌نژاد که در سال ۱۳۱۷ در آبادان زاده شده، نوشتن را از دوران دبیرستان آغاز كرده و از همان آغاز نیز گرایش نقد ادبی داشته است. پس از پایان تحصیلات متوسطه در زادگاه، برای ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ ادبیات به تهران آمد و موفق به اخذ مدرک فوق‌لیسانس زبان‌شناسی در دانشگاه تهران شد؛ سپس به انگلستان و دانشگاه آكسفورد رفت تا در رشتهٔ ادبیات تطبیقی ادامهٔ تحصیل دهد. او موفق به اخذ مدرک دكترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه آكسفورد می‌شود. پس از بازنشستگی به آمریكا عزیمت می‌كند و در دانشگاه UCLA به تدریس «مروری بر ادبیات كلاسیک فارسی» به زبان انگلیسی می‌پردازد. از آثار مکتوب او می‌توان اشاره کرد به کتاب‌های «روشنگران ایرانی و نقد ادبی»، «علی دشتی و نقد ادبی»، «زرین‌کوب و نقد ادبی»، «فاطمه سیاح و نقد ادبی» و «نیما یوشیج در یادداشت‌هایش».

بخشی از کتاب نیما یوشیج در یادداشت هایش

«نیما و عالیه

نیما، آن‌گونه که خود اشاره می‌کند، در نوجوانی به دختری چادرنشین به نام «صفورا» دل می‌بازد، تا آنجا که قصد زندگی با او را دارد، اما با مخالفت پدر روبه‌رو می‌شود. ظاهراً میرزا ابراهیم‌خان اعظام‌السلطنه پیوند پسرش را با دخترک کولی در شأن طبقهٔ خانوادگی خود نمی‌دانست، در نتیجه عشق نیما ناکام ماند. اشاره‌هایی به این ناکامی، گذشته از نامه‌ها و یادداشت‌های نیما، در نخستین شعرهای عاشقانه‌اش، ازجمله منظومهٔ «افسانه» به جا مانده است. نیما در یادداشت‌های خود، ضمن یاد کردن از عشق ناکامش، صفورا، پدر و مادر خود را چنین ملامت می‌کند:

اگر ای صفورا، اگر ای پدر، درست کار می‌کردید من اکنون نه این بودم نه آن... من خودم نمی‌دانم اگر با آن دختر چادرنشین ازدواج می‌کردم سرگذشت من بهتر بود یا نه. من در آن وقت طبع شعرم بروز کرده بود. بعدها که از آن اسب‌سوار دور شدم طبع بدبختی من همپای شهرت من، و خوشبختی من همپای فکر من بروز کرد.

شرح زندگی خودنوشتِ ناقصی که از عالیه به جا مانده نشان می‌دهد که وقتی نیما به خواستگاری او می‌آید، او دختر بیست‌ویک‌ساله‌ای بوده (خواهرزادهٔ میرزا جهانگیر صوراسرافیل)، در حال تمام کردن درسش در دورهٔ دوم متوسطه. خیال شوهر کردن نداشته است، اما شاعر دلباختهٔ او می‌شود، به در خانه‌اش می‌آید با این حرف‌ها: «تو سازِ کوک‌شدهٔ آسمانی، قابلیت و هنر تو نواخته شدن و لرزانیدن است. قلبت را جلوی طبیعت باز کن تا نغمه‌های عشق و جوانی را با ارتعاش و اشک و تبسم از تارهای آن بیرون بکشی.» نیما شبی دوباره به در خانهٔ معشوق می‌آید با دفتر شعر قصهٔ رنگِ پریده. از نیما اصرار و از عالیه انکار. در پی نیما پدر او همراه با خواهرانش به خواستگاری می‌آیند، اما هرچند مادر و خواهر و شوهرخواهر عالیه مخالف نیستند، «من در تشویش که او به غیر از حقوق ناچیزش عایدی دیگری ندارد. ما چطور زندگی کنیم؟ ای کاش فقط فقر جانشین صفات دیگر او بود.»»