کتاب نقد عقل محض

کتاب الکترونیکی نقد عقل محض نوشتهٔ ایمانوئل کانت با ترجمه بهروز نظری در گروه انتشاراتی ققنوس به چاپ رسیده است. از زمان دکارت عقل گرایی مطرح بود و هیوم با مطرح کردن دیدگاه تجربه گرایی بر اساس استفاده از حواس به انتقاد از عقل گرایی پرداخت و راه شناخت را حس گرایی دانست. به همین خاطر کانت هیوم را باعث بیرون آمدنش از خواب غفلت می داند و با نوشتن کتاب نقد عقل محض، به تعیین مرزهای محدودیت عقل محض پرداخته است. 

درباره کتاب نقد عقل محض

در کتاب نقد عقل محض کانت کلمه نقد به چند معنا به کار رفته است. نقد به معنای آنالیز و تخمین است. به معنای صادر کردن حکم هم هست. کانت از این کلمه به معنای محکوم کردن ادعاهای غیر قانونی و نادرست استفاده کرده است. همه این معانی وقتی عقل محض می خواهد خودش را مورد آنالیز و تخمین قرار دهد و برای خودش حکم کند که ادعاهای نادرستش چیست و چرا نباید آنها را پذیرفت مورد استفاده است.

از نظر کانت متافیزیک موضوعی کاملا عقلانی ست. او این پرسش را مطرح می کند که آیا متافیزیک به عنوان یک دانش ممکن است؟ آیا عقل محض با وجود محدودیت هایی که برای شناخت دارد می تواند در وادی متافیزیک به کار رود یا نه؟ اگر شناخت متافیزیکی با عقل محض امکان دارد این امر چگونه ممکن است؟ و چه شرایطی لازم است تا این نوع شناخت حاصل شود؟

به نظر کانت تراژدی تاریخی متافیزیک در آن است که عقل در شناخت متافیزیک دچار مشکل شده زیرا عقل نهایی به دست نیامده و عقل از مبانی خود منحرف شده و در تاریکی فرو رفته و به این دلیل متافیزیک تبدیل به دگم شده است. نتیجه این انحراف همانا ایجاد خطاهایی ست که بر مبانی عقلانی ظاهر شده است. از نظر کانت متافیزیک دانش شناخت مبانی و اصول اولیه است اما خود این دانش فاقد اصل و مبناست. او می گوید که عقل از پرسیدن سئوال های متافیزیکی باز نخواهد ماند و بنابراین باید راهی برای خروج از تراژدی متافیزیک پیدا کرد.

کتاب نقد عقل محض را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به متافیزیک و فلسفه پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب نقد عقل محض

تقسیم فلسفه استعلایی

فلسفه استعلایی در اینجا فقط عبارت است از ایده‌ای که نقد عقل محض باید کل نقشه آن را معمارانه طرح کند، یعنی باید آن را بر مبنای اصول طرح‌ریزی کند و درعین‌حال، کمال یافتگی و قطعیت همه قطعات تشکیل‌دهنده این عمارت را کاملاً تضمین کند. اینکه این نقد خود هنوز فلسفه استعلایی نامیده نمی‌شود، منحصر به این دلیل است که نقد برای اینکه نظامی کامل باشد، باید همچنین تحلیلی همه‌جانبه از کل شناخت بشر را به نحوی پیشینی در خود داشته باشد. اکنون بی‌تردید، نقیر ما باید تعداد کاملی از تمام مفاهیم اساسی ای را در مقابل چشمانمان قرار دهد که شناخت محض موردبحث را تشکیل می‌دهند.

اما نقد، در حقیقت، از تحلیل جامع خود این مفاهیم و نیز از نقد کامل مشتقات آنها خودداری می‌کند؛ یک دلیل آن است که این تحلیل ارتباطی به هدف ندارد، زیرا درگیر مشکلاتی نیست که در ترکیب پیدا می‌شوند، همان ترکیبی که کل نقد واقعاً به‌خاطر آن به وجود آمده است؛ A۱۴۲۸ و دلیل دیگر این که برعهده گرفتن مسئولیت تکمیل چنین تحلیلی، و نیز چنین اشتقاقی که بااین‌همه می‌توان به‌واسطه هدف خود به‌راحتی از آن صرف‌نظر کرد، با وحدت کل طرح در تقابل قرار دارد. بااین‌وصف، همین تکمیل تحلیل و نیز اشتقاق از مفاهیم پیشینی که در آینده به آنها خواهیم پرداخت، به‌راحتی تکمیل خواهند شد، فقط به شرطی که اول، این مفاهیم پیشینی، به‌عنوان اصول جامع ترکیب، موجود باشند، و به شرطی که درباره این هدف ذاتی هیچ نقصی وجود نداشته باشد.

بنابراین، آنچه فلسفه استعلایی را تشکیل می‌دهد، متعلق به‌نقد عقل محض است، و این نقد ایده اصلی فلسفه استعلایی است، اما البته خودش هنوز خود این علم [فلسفه استعلایی] نیست؛ زیرا نقد در تحلیل فقط تا آنجا پیش می‌رود که برای ارزیابی کامل شناخت ترکیبی پیشینی لازم است.