کتاب ذرت سرخ

 درباره مو یان

نام اصلی مو یان «گوان مویه» است. او در پنجم مارس ۱۹۵۵ در گائومی از استان شاندونگ در شرق چین، در خانواده‌ای کشاورز، به دنیا آمد. در دوازده‌سالگی به دلیل وقوع انقلاب فرهنگی چین، درس و مدرسه را رها کرد و به کار در مزرعه و سپس کارخانه پرداخت و در ۱۹۷۶ به ارتش آزادی‌بخش خلق پیوست.

واژهٔ مو یان به زبان چینی یعنی «حرف نزن». خود او در سخنرانی دانشگاه هنگ‌کنگ، در مورد نام مستعارش گفته بود «زمانی که نخستین رمانم را نوشتم این نام را برگزیدم، چرا که در چین به رُک‌گویی معروف بودم و کسی از این کار من خوشش نمی‌آمد.» در سخنرانی دیگری در ۲۰۱۱، در دانشگاه برکلی کالیفرنیا، دربارهٔ نام مستعار خود گفت «در آن سال‌ها در چین حالت عادی وجود نداشت. همه‌چیز ناآرام بود. از همین رو، پدر و مادرم به من گفتند در خارج از خانه مواظب حرف زدنم باشم یا اصلاً حرف نزنم.»

او به زبان ماندارین می‌نویسد و یکی از سرشناس‌ترین نویسندگان معاصر چین است. تابه‌حال یازده داستان بلند و صد داستان کوتاه از او منتشر و آثارش به ژاپنی و اکثر زبان‌های اروپایی ترجمه شده است. فروش کتاب‌های مو یان در ایالات متحدهٔ امریکا قابل‌توجه بوده است. مترجم اکثر آثار او به انگلیسی هاوارد گُلدبلت است.

اولین داستان کوتاهش در ۱۹۸۱ در مجله‌ای منتشر شد. در ۱۹۸۵ با انتشار داستان بلند هویج شفاف۵، جایگاه خود را به عنوان نویسنده تثبیت کرد. کودکی، روستا، فقر، گرسنگی و آموزش نظامی موضوعات اصلی داستان‌های او هستند که از زندگی شخصی‌اش مایه می‌گیرند؛ این موارد به‌خوبی در رمان ذرت سرخ (۱۹۸۶) دیده می‌شود. جمهوری شرابِ (۱۹۹۲) او به علت انتقاد تند از جامعهٔ معاصر چین اثری مخالف حکومت ارزیابی شده است. سینه‌های بزرگ و کفل‌های پهن (۱۹۹۶) و زندگی و مرگ مرا از پا درمی‌آورد۸ (۲۰۰۶) طنزهای سیاهی هستند که زندگی روزمره و تحولات خشن جمهوری نوپای خلق را به چالش کشیده‌اند. مرگ چوب صندل (۲۰۰۱) داستان بی‌رحمی انسان‌هاست در امپراتوریِ روبه‌زوال و آخرین رمان مو یان، قورباغه‌ها ۱۰ (۲۰۰۹)، به سیاست تک‌فرزندی در چین می‌پردازد.

 بخشی از کتاب ذرت سرخ

سپاهیان همراه با آفتاب سرخ که مه را شکافته بود و بر آن‌ها می‌تابید، در یک ستون در ساحل رودخانه ظاهر شدند. مثل بقیه، نصف صورت پدرم سرخ بود، نصف دیگرش سبز و مثل بقیه به مهی نگاه می‌کرد که روی رودخانهٔ آب‌سیاه محو می‌شد. یک پل سنگیِ چهارده‌پایه‌ای بخش‌های جنوبی و شمالی بزرگراه را به هم وصل می‌کرد. پل چوبی اصلی در جای خود، در بخش شرقی، باقی بود. سه چهارتا از ستون‌هایش، تیرک‌های قهوه‌ای، در رودخانه قرار داشت و جریان آب کف سفید آن را مسدود کرده بود. سرخی‌ها و سبزی‌های رودخانه، از میان مهی که رفته‌رفته از شدتش کاسته می‌شد و به طور ترسناکی غم‌انگیز می‌نمود، از کنارهٔ رودخانه بیرون زده بود. منظرهٔ جنوب، چشم‌اندازی بی‌پایان از ذرت بود، هموار و صاف و بی‌حرکت، دریایی گسترده از سرخیِ تند؛ انبوهی که در سایهٔ فکری متعالی به هم پیوسته و به یک پیکره بدل شده بود. پدر آن موقع کوچک‌تر از آن بود که بتواند چنین چشم‌انداز غرقِ شکوفه‌ای را شرح دهد؛ این کار من است.

ذرت‌ها و مردان منتظر فرارسیدن زمان تبدیل شکوفه به میوه بودند.

بزرگراه به سمت جنوب امتداد یافته بود، نوار باریکی از جاده که در نهایت مزارع ذرت آن را فروبلعیده بودند. در دورترین نقطه، جایی که ذرت با گنبد آسمانِ پریده‌رنگ در هم می‌آمیخت، طلوع منظره‌ای سنگین و غم‌زده داشت که تکان‌دهنده می‌نمود.