کتاب فلسفه‌ی کامو

فلسفه کامو نوشته ریچارد کمبر سومین جلد از مجموعه بزرگان اندیشه نشر نو است که به تفکرات و روش فلسفی آلبر کامو، فیلسوف و نویسنده بزرگ قرن بیستم پرداخته است.

کتاب ابتدا سرگذشت کامو را بازگو کرده و آثار او را برشمرده است و پس از آن ریشه‌های دینی اندیشه فلسفی کامو را بررسی کرده و تز لیسانس او، متافیزیک مسیحی و فلسفه نوافلاطونی، را در کانون توجّه قرار داده است. در مرحله سوم هم به سراغ تریلوژی پوچی کامو یعنی بیگانه، کالیگولا و اسطوره سیسوفوس رفته و آنها را نقد کرده است، در نهایت هم به فلسفه اخلاق کامو پرداخته است.

درباره مجموعه بزرگان اندیشه

نام مجموعه بزرگان اندیشه در زبان اصلی Wadsworth Philosophers Series است و سرویراستار آن دنیل کولاک نام دارد. هدف این مجموعه آشناکردن خوانندگان با مهم‌ترین فیلسوفان و مسائل فلسفی از آغاز تا به امروز است و مهم‌تر و فراتر از آن ترغیب خوانندگان به تفکر فلسفی و درگیر شدن با مسائل فلسفی. این مجموعه می‌خواهد شوق خواندن، فکر کردن، و آموختن را برانگیزند و هراسی را که خوانندگان معمولا از «فلسفه» دارند برطرف کند.

کتاب‌های این مجموعه به‌زبانی ساده نوشته شده‌اند و اصطلاحات فنّی دشوار در آنها بسیار اندک و در حد ضروری است. این مجموعه با نگاه «تحلیلی» نوشته شده است و حتی آثار فیلسوفان غیرتحلیلی یا آثار کسانی که به فیلسوف بودن شهره نیستند با نگاه تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.

خواندن مجموعه بزرگان اندیشه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

همان‌طور که اشاره شد، این مجموعه تنها برای پژوهشگران حوزه فلسفه نوشته نشده و مخاطب آن تمامی علاقه مندان به فلسفه هستند.

جملاتی از کتاب فلسفه کامو

جملات آغازین بیگانه جزو مشهورترین جملات در ادبیات قرن بیستم است:

امروز مامان مُرد. شاید هم دیروز، نمی‌دانم. از خانه سالمندان تلگرامی به دستم رسید: «مادر درگذشت. خاکسپاری فردا. با تقدیم احترامات.» این چیزی را نمی‌رساند. شاید هم دیروز بوده است.

گیرایی زیاد این چند جمله مختصر در این است که حسّی فوری و برآشوبنده از بیگانه‌ای به ما می‌دهد که به استقبالش رفته‌ایم. کلمه فرانسوی «مامان» کلمه‌ای است که بچّه‌ها در مورد مادرشان به کار می‌برند. بنابراین، جمله اوّل لحن خودمانی دارد. از این جمله پیداست که گوینده با «مامانش» صمیمی بوده و فقدان او غمگینش کرده است. امّا جمله دوّم چیزی به‌کلّی متفاوت را القا می‌کند. جمله دوّم توجّه را از خود مرگ به تاریخ مرگ برمی‌گرداند. باقی جملات هم همین احساس را تأیید می‌کنند. گوینده به نظر بیشتر مثل کارمندی می‌آید که مشغول وارسی تاریخ مرگ است و نه مثل فرزندی که داغدار مادر است. آوردن تلگرام خانه سالمندان در این قطعه آغازین، تقریبآ با تمسخر، اشارتی به سبک تلگرافی گوینده دارد: جملات کوتاه ازهم‌گسیخته. تلگرام‌ها را معمولا با حداقل کلمات می‌نویسند چون پول تلگرام را باید بر حسب تعداد کلمات پرداخت. گوینده این رمان هم تقریبآ همین‌قدر در مورد کلماتش خسّت به خرج می‌دهد. همان‌گونه که سارتر در معرفی کتاب در ۱۹۴۳ خاطرنشان کرد، جملات بیگانه هریک «جزیره‌ای» هستند.

راوی بیگانه کیست؟ رمان پیش‌تر که می‌رود، ما کم‌کم متوجه می‌شویم که گوینده مرد جوان مجرّدی است که در الجزایر زندگی می‌کند و کارمند یک شرکت کوچک است. متوجه می‌شویم که نام خانوادگی‌اش مورسو است، امّا هرگز نمی‌فهمیم اسم کوچکش چیست.

فهرست کتاب فلسفه کامو

پیشگفتار مجموعه

یادداشت مترجم

پیشگفتار

۱. زندگی و آثار

۲. ریشه‌های دینی اندیشه فلسفی کامو

الف. «دل‌مشغولی‌های مسیحی»

ب. بلز پاسکال

ج. فلوطین، گنوسی‌ها، و قدیس آوگوستینوس

۱. فلوطین

۲. گنوسی‌ها

۳. قدیس آوگوستینوس

۳. بیگانه

الف. قرائت فلسفی بیگانه

ب. نقد فلسفی بیگانه

۴. کالیگولا و سیسوفوس

الف. کالیگولا

ب. اسطوره سیسوفوس

۵. کاموی اخلاق‌پرداز

الف. نقصان‌های اخلاق پوچی‌باورانه

ب. مقاومت: چند نامه به دوست آلمانی

ج. مبارزه با شر: طاعون

د. طغیان و انقلاب: انسان طاغی

ه. خودخواهی و گناه: سقوط

و. پس از سقوط

کتاب‌شناسی

یادداشت‌ها