کتاب زیبایی

کتاب زیبایی نوشتهٔ راجر اسکروتن و ترجمهٔ فریده فرنودفر و امیر نصری است. نشر گیلگمش این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی درمورد چیستی زیبایی در زندگی انسان معاصر.

درباره کتاب زیبایی

کتاب زیبایی که محتوای آن با تصاویر همراهی شده، نتیجهٔ کوشش نویسنده برای پاسخ‌دادن به پرسش چیستی زیبایی در زندگی انسان معاصر است. این کتاب به‌مثابهٔ یک دعوت است؛ دعوتی خطاب به همهٔ انسان‌ها برای تأمل و درنگ دربارهٔ زیبایی و فهم جایگاه واقعی و اصیل آن در زندگی روزمره. راجر اسکروتن این کتاب را در ۹ فصل نوشته است. او به دفاع از آن زیبایی پرداخته که در زبان فلسفهٔ غرب به بیان درآمده، اما استدلال او خطاب به همهٔ انسان‌ها در اقصی‌نقاط جهان است. این نویسنده معتقد است که ما در دورانی زندگی می‌کنیم که زیبایی به‌خاطر ارزش‌های سودجویانه مورد غفلت و اهمال قرار گرفته یا به‌عمد به حریمش تجاوز شده است. او اضافه کرده است که این امر هم در جهان اسلام صادق است و هم در غرب و ویرانی شهرهای زیبای خاورمیانه را شاهدی بر این امر گرفته است.

خواندن کتاب زیبایی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد معنا و مفهوم زیبایی در زندگی انسان معاصر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب زیبایی

«همان‌گونه که کِنِت کلارک در مطالعهٔ مشهورش در باب تصاویر برهنه اشاره می‌کند، ونوس در حالت درازکش گسستی را با عهد باستان نشان می‌دهد، دورانی که در آن هیچ‌گاه الاهه در وضعیت افقی نمایش داده نشده بود. این تصویر بدن برهنه در حالت درازکش، الاهه را نه به عنوان مجسمه‌ای که باید مورد پرستش قرار گیرد، بلکه به عنوان زنی نشان می‌دهد که مورد خواهش جنسی است. حتی در نقاشی ونوس اوربینو ــ که در میان نقاشی‌های تیسین از زنان برهنه تحریک‌کننده‌ترین‌شان است ــ ونوس توجه چشمان ما را به صورت خودش جلب می‌کند؛ صورتی که به ما می‌گوید این بدن همانند خود این زن تنها در اختیار عاشقی است که بتواند صادقانه در چشمان او خیره شود. برای دیگران این بدن غیرقابل‌دسترس است، اما ملک مطلق آن نگاهی است که خود را از آن می‌نگرد: به تعبیری که در فصل دو، آوردیم آن نه یک بدن بلکه یک تجسد است. چهره به بدن فردیت می‌بخشد، آن را تحت لوای آزادی در اختیار دارد و هر نگاه حریصانه را به منزلهٔ یک بی‌حرمتی محکوم می‌کند. نقاشی برهنهٔ تیسین نه تحریک می‌کند و نه تهییج، بلکه آرامش بی‌طرفانه‌ای را حفظ می‌کند، آرامش فردی که اندیشه‌ها و تمایلاتش از آن ما نیست، بلکه از آن خود اوست.

اگر ونوس‌های در حالت درازکش تیسین را از این حیث با نقاشی‌های برهنهٔ فرانسوآ بوشه ــ نقاش برجستهٔ تصاویر دکوراتیو دوران لویی پانزدهم در پاریس ــ مقایسه کنیم متوجه تفاوت جالب‌توجهی می‌شویم: نقاشی‌های برهنهٔ بوشه به واسطهٔ ویژگی‌های صورت‌های‌شان نیست که فردیت پیدا نمی‌کنند. به بیان دقیق‌تر، تمام نقاشی‌های برهنهٔ بوشه صورت واحدی دارند که اصلاً صورت نیست، بلکه مونتاژی از اجزای مختلف صورت است. لب‌ها کمی باز هستند، گویی که در انتظار یک بوسه‌اند؛ چشمان نافذ از زیر مژگان به سمت پایین می‌نگرند؛ خطوط بیضی صورت پُر شده با گونه‌های سرخی که همچون بادبان‌ها در نسیم تابستان برآمده‌اند ــ تمامی این ویژگی‌ها که به نحو درخشانی از زوایای مختلف و در نورهای مختلف ترسیم شده‌اند، واجد معنای واحدی هستند و آن همانا میل جنسی است.

چشم‌ها (در این نقاشی‌ها) معطوف به اشیا آن هم تنها معطوف به اشیای کم‌اهمیت موجود در تصاویر است. از این چشم‌ها هیچ روحی بیرون نمی‌آید، نگاهی که نه می‌پرسد، نه ایجاد نگرانی و تشویش می‌کند و نه از خود بی‌خود می‌کند: همه‌چیز اسیر سکون است: سکون مخلوقاتی تا بدان حد انتزاعی که نمی‌توانند مالک زندگی شوند. به عنوان مثال نرئیدهای موجود در نقاشی پیروزی ونوس از این الاهه متمایز نیستند. همهٔ آن‌ها یک زن‌اند که درعین‌حال بی‌شمارند ــ مصادیق متعدد امری کلی که پوچی بیانش از این واقعیت ناشی می‌شود که کلی‌ها، برخلاف جزئی‌ها، چیز خاصی برای بیان کردن ندارند. نقاشی بوشه تصویری از خوابیدن (زنی) است و تمجید از بدن زنانه ــ حداقل براساس ایده‌آل‌های زیبایی در سدهٔ هجدهم فرانسه، با پوستی روشن، سینه‌های دخترانه و لایهٔ خفیفی از چربی در اطراف ران‌ها. بااین‌حال فردی در تصویر وجود ندارد! این بدن‌ها به کسی تعلق ندارد، آن‌ها فاقد روح‌اند، حتی بدن حیوان هم نیستند، از آن‌جا که آن‌ها شامل الگوی کلی چهرهٔ انسان‌اند، خالی از خودی هستند که بتواند به این چهره جان و حیات بخشد. و این فقدان روح در نقاشی موجب تنزل درجهٔ آن می‌شود، تابلو جذاب، گیرا، تزیینی و بخشی بی‌نظیر از اثاثیه است، اما آیا زیبا هم هست؟ از این بابت چندان مطمئن نیستیم.»