جودیت باتلر
زندگینامه و معرفی کتاب‌های جودیت باتلر
جودیت باتلر (Judith Butler) روشنفکر آکادمیک، فیلسوف آمریکایی و نویسنده‌ی کتاب‌های پیشگامانه در حوزه‌ی فمینیسم، بر این باور است که «ذهنیت‌ها و کلیشه‌های مرتبط با مفهوم زن باید دگرگون شوند. طبیعی است که تعریف زن به‌گونه‌ای گسترش یابد که افراد ترنس نیز در این دسته‌بندی جای بگیرند.» دیدگاه‌های چپ‌گرایانه‌ی باتلر در بسیاری از آثارش بازتاب یافته‌اند و هر یک از این آثار به‌عنوان تلاش‌هایی معاصر و پیشرو در راستای پیشبرد جنبش فمینیسم به‌صورت جهانی شناخته شده‌اند.
بیوگرافی و زندگی خانوادگی جودیت باتلر
جودیت باتلر در ۲۴ فوریه ۱۹۵۶ در کلیولند ایالت اوهایو متولد شد. او در خانواده‌ای متولد شد که ترکیبی از نژادها و مذاهب مختلف بودند. او از سویی مجارستانی و یهودی است و از سمت دیگر یک روس ارتودوکس که متولد آمریکا است. اغلب اعضای خانواده‌ی مادری او در تراژدی موحش هولوکاست، نسل‌کشی کابوس‌وار یهودیان اروپا در طول جنگ جهانی دوم، به قتل رسیده‌اند.
با این که جودیت باتلر والدینی محافظه‌کار، معتقد و مذهبی داشت، خانواده‌ی او در آمریکا از یهودی‌های مترقی یا لیبرال به شمار می‌رفتند. این افراد خودشان را با جامعه‌ی آزاد وفق داده بودند و عقاید مذهبی‌شان را محدود به خانه‌هایشان و عبادتگاه‌هایشان کرده بودند. پدرش یک دندان‌پزشک بود و مادرش خود را مشغول امور خانه‌داری کرده بود.
نوجوانی و مدرسه‌ی عبری‌ها
در دوران نوجوانی، جودیت باتلر در مدرسه‌ای عبری تحصیل می‌کرد. تمرکز اصلی این مدرسه بر آموزش آموزه‌های دینی یهود و زبان عبری بود. در این دوران، جودیت علاقه‌ی خاصی به مباحث اخلاقی در یهودیت نشان می‌داد و این درس برای او جذاب‌ترین موضوع آموزشی بود. بااین‌حال، عملکرد تحصیلی او درخشان تلقی نمی‌شد. در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی عبری «هاآرتص»، باتلر اذعان کرده که به‌خاطر پرحرفی و مخالفت‌های دائمی‌اش با آموزگاران، بارها تنبیه شده است. او حتی با شوخ‌طبعی به این موضوع اشاره کرده که معلمانش ناچار بودند برای تنبیه‌هایی که متناسب با خلاقیت او باشند، دست به ابداع بزنند. این روحیه‌ی پرسشگر و چالش‌طلبی از همان زمان نشانه‌ای از ذهن کنجکاو و منتقد او بود که بعدها در آثار و دیدگاه‌های فلسفی‌اش بروز یافت.
جودیت که در چهارده‌سالگی فهمیده بود که دل و دین به فلسفه باخته، دائماً معلمانش را سؤال‌پیچ می‌کرد و آن‌ها را به چالش می‌کشید. یک بار خاخام این مدرسه به او گفت که حاضرجوابی او بسیار گستاخانه و زشت است و به‌عنوان جریمه برای او یک مطالعه‌ی سنگین و جدی تنظیم کرد. جودیت هم باکمال‌میل تنبیهش را پذیرفت. خاخام برای این برنامه‌ی سخت حق انتخابی هم در نظر گرفته بود و جودیت انتخاب کرد که الهیات اگزیستانسیال و آثار مارتین بوبر را مطالعه کند. خودش می‌گوید: «مارتین بوبر را انتخاب کردم و ازآن‌پس هرگز از آثار بوبر دست نکشیدم.»
در آن زمان سؤال‌های جودیت این بود که آیا ایده‌آل‌گرایی آلمانی می‌تواند زمینه‌ساز نازیسم باشد؟ آیا سنت کانت و هگل مقصر شکل‌گیری نازیسم بودند؟ چرا اسپینوزا از کنیسه طرد شد؟
شاید بتوان گفت که خط فکری و تأثیر مارتین بوبر بر طرز فکر جودیت باتلر کاملاً مشهود است. بوبر یک فیلسوف یهودی اتریشی بود که در قرن نوزده و اواسط بیست زندگی می‌کرد و آثارش بر فلسفه‌ی اگزیستانسیال تمرکز داشتند. بوبر با روی کار آمدن نازی‌ها در آلمان به فلسطین رفت و سال‌ها بعد پس از این که فلسطینی‌ها مجبور به مهاجرت شدند، دائماً به یهودیان هشدار می‌داد که با اعراب فلسطینی خوش‌رفتارتر باشند. به همین دلیل خیلی زود از جوامع یهودی طرد شد.
تحصیلات
پس از مدرسه‌ی عبری‌های متعصب، انتخاب جودیت باتلر این بود که به کالجی خصوصی و لیبرال برود. بنابراین، او به بنینگتون کالج رفت که در نیوانگلند بود و یک کالج دخترانه به شمار می‌رفت. بعد از آن هم به دانشگاه معتبر ییل رفت و در رشته‌ی فلسفه تحصیل کرد. در همین دانشگاه لیسانس و فوق لیسانس خود را دریافت کرد و در سال ۱۹۸۴ در مقطع دکتری از آن فارغ‌التحصیل شد.
یک سال پس از دریافت مدرک دکتری، جودیت باتلر فرصتی استثنایی یافت تا اولین کتاب خود را تألیف کند. او کتاب «بردگان تمایل: بررسی تأثیر هگل بر فلسفه‌ی فرانسه در قرن بیستم» را نوشت که به یکی از مهم‌ترین آثار آکادمیک او بدل شد. این کتاب نسخه‌ای بازنگری‌شده از پروپوزال دکتری باتلر بود و در سال ۱۹۸۷ به انتشار رسید. در این اثر، باتلر تأثیر عمیق فیلسوف آلمانی، ویلهلم هگل، بر فلسفه‌ی فرانسه در قرن بیستم را مورد بررسی قرار داد. او مسئله‌ی هویت و تجربه‌ی از دست دادن آن را محور اصلی کنکاش‌های خود قرار داد. کتاب بر مبنای مفاهیم فلسفی هگل، به‌ویژه تمایل، روح و هستی، شکل گرفته است و با جسارت فلسفی، به تمایل به مرگ و نیستی نیز به‌عنوان موضوعی بنیادین در فلسفه پرداخته است.
جودیت باتلر پس از انتشار این کتاب، تدریس در دانشگاه را در پیش گرفت. او تدریس در دانشگاه‌های معتبر آمریکایی مثل جان هاپکینز، جورج واشنگتن، کالیفرنیا و برکلی را در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود دارد. اعتبار آکادمیک او آن‌قدر وسعت دارد که کرسی هانا آرنت در دانشگاه سوئیس به او اعطا شده است.
دیدگاه‌های جودیت باتلر
شهرت جودیت باتلر در دنیای آکادمیک به آثار او در زمینه‌ی جنسیت، غرایز جنسی و فمینیسم مرتبط است. او درمورد شروع شدن این موضوعات می‌گوید که سی‌سال قبل مردم، حتی افراد همجنسگرا، راجع به ابراز آنچه که در درون خود حس می‌کردند، یقین نداشتند. فشار اجتماعی بسیار زیادی بر روی افراد اقلیت جنسی حاکم بود. او می‌گوید: «به نظرم می‌رسید که هیچ یک از ما از نُرم‌ها یا عرف‌های فرهنگی در امان نیستیم. در همان زمان، جنسیت تبدیل به یک گفتمان یا حتی تقلا شده بود که می‌توانست کلیشه‌های رایج از گذشتگان را بشکند و عرف‌ها و ساختارهای جدیدی پدید بیاورد. مثل وقتی کسی دختر است، دخترانگی یک سری توقعات را در فرهنگ‌ها به دنبال خود می‌آورد. اما گفتمان جدید می‌تواند همه چیز را تغییر دهد.»
مروری بر کتاب‌ها و آثار جودیت باتلر
سی و سه سال از انتشار کتاب پرسروصدای آشفتگی جنسیت جودیت باتلر می‌گذرد. او در این سه دهه آثار متعددی را منتشر کرده که هر یک به‌نوعی به موضوع جنسیت می‌پردازند و فلسفه‌ورزی‌های باتلر از نقطه‌نظر یک فمینیست را پیش روی مخاطبان می‌گذارند. در این بخش کتاب‌های جودیت باتلر که به فارسی منتشر شده‌اند را بررسی می‌کنیم.
خواستن ناممکن
کتاب خواستن ناممکن زندگی‌نامه‌ی جودیت باتلر را روایت می‌کند، دیدگاه‌های او را مورد بررسی قرار می‌دهد و البته بینش او نسبت به مسائل سیاسی مثل درگیری‌های یهودیان از دیرباز را تحلیل می‌کند. باتلر در این کتاب همچنین درمورد موضوعاتی مثل دموکراسی، قدرت، نقد قدرت و تغییرات اجتماعی صحبت می‌کند و تحلیل‌های بی‌نظیری را راجع به مکانیزم‌ها و ساختارهای قدرت و تضاد ذاتی که در دموکراسی وجود دارد، ارائه می‌دهد. هدف او از نقد دموکراسی بها دادن به سیستم‌های غیردموکراتیک نیست. او به دنبال ایجاد آگاهی است تا مردم از نقش خود در بهبود این سیستم‌ها یا بدتر کردنشان مطلع شوند. مترجم این اثر شیرین کریمی است و نشر خرد سرخ آن را روانه‌ی بازار کرده است.
سیاست جستار
این کتاب مجموعه‌ای از مقالات است که از زاویه‌ای نو و خلاقانه به ظرفیت‌های تازه جستار در دنیای امروز می‌پردازد. این اثر تلاش می‌کند نشان دهد که جستار می‌تواند بستری برای نمایان شدن عناصر رهایی‌بخش مفهومی باشد. جودیت باتلر یکی از افرادی است که از نظریاتش در این کتاب بهره گرفته شده است.
زیست روانی قدرت
باتلر در این کتاب با بازخوانی و تحلیل آرای متفکرانی چون هگل، نیچه، فروید، فوکو و آلتوسر، به واکاوی ارتباط میان سوژه و شرایط تکوین آن می‌پردازد و تلاش می‌کند این نسبت پیچیده را روشن سازد.
نقدی پساساختارگراینه بر فمینیسم
این کتاب درآمدی جامع و ساده بر اندیشه‌های جودیت باتلر است که با تمرکز بر کتاب «آشفتگی جنسیتی»، مبانی نظری او را بررسی کرده و مسیر اندیشه‌اش را از نظریه جنسیت تا مباحث پیشرفته‌تری چون سیاست، اخلاق و تأثیراتش بر نظریه‌ی کوئیر و فمینیسم دنبال کرده است.
آیا نقد سکولار است؟
این کتاب شامل یادداشت‌هایی از طلال اسد، جودیت باتلر، صبا محمود و وندی براون است. این اثر به بررسی مفصل مسئله‌ی سکولاریسم و نقدهای آن می‌پردازد و تلاش می‌کند چالش‌های مربوط به این پدیده را از منظر فرهنگی و اجتماعی تحلیل کند. موضوع اصلی کتاب حول این سوال می‌چرخد که آیا نقدهای موجود نسبت به سکولاریسم به‌طور واقعی به معنای کفرگویی یا جراحت هستند یا خیر.
لذت خیانت
این کتاب شامل مقالاتی از موریس بلانشو، پل دومان و جودیت باتلر است. آن‌ها در این یادداشت‌ها به بررسی مفاهیم خیانت و ترجمه از منظر فلسفی و زیبایی‌شناختی می‌پردازند.
