کتاب فضاهای امید

کتاب فضاهای امید نوشتۀ دیوید هاروی و ترجمۀ علیرضا جباری (آذرنگ) است. نشر افکار این کتاب را منتشر کرده است. این کتاب دربارۀ دو موضوع اصلی موجود در گفتمان اجتماعی یعنی «جهانی‌شدن» و «بدن» است. این کتاب در سال ۲۰۰۰ نوشته شده است.

درباره کتاب فضاهای امید

کتاب فضاهای امید دربارۀ دیدگاه متفاوتِ دیوید هاروی دربارۀ «جهانی شدن» و «بدن» است. این دو مفهوم، از موضوعات مرتبط با گفتمان اجتماعی هستند.

دیوید هاروی در این کتاب، گنجینه‌ای از ظرفیت‌های تحلیلی و نظری را در نوشته‌های مارکس درمی‌یابد. وی معتقد است که ما برای ایجاد تغییرات مورد نیاز روزافزون، باید معمارانی برای طراحی یک محیط زندگی و کاری متفاوت باشیم و یاد بگیریم تا بتوانیم پلی از بدن و شخصیت کوچک‌مقیاس، به اقتصاد سیاسی جهانی بزرگ‌مقیاس بزنیم.

برای قرن‌ها، جنبش‌های آرمان‌شهری سعی در ایجاد یک جامعه عادلانه داشتند. هاروی در کتاب فضاهای امید، تاریخ این سِیر را مرور می‌کند تا دریابد که چرا آنان پیروز نشدند و چه ایده‌های هنوز معتبری در پشت این جنبش‌ها وجود دارد. توصیف ویران‌گر این نویسنده از محیط‌زیستِ موجود شهری (بالتیمور مطالعهٔ موردی او است)، این گفتار او را غنا می‌بخشد که:

ما می‌توانیم و باید از نیروی تخیل آرمان‌شهری در برابر همۀ کسانی که می‌گویند برای سرمایه‌داری "جایگزینی وجود ندارد" استفاده کنیم.

دیوید هاروی، نوع جدیدی از تفکر آرمان‌شهری را به تصویر می کشد که او "دیالکتیکی" اش می‌خواند و توجه ما را بر طرح‌های احتمالی برای دنیایی کارآمدتر و زندگی‌ای سازگارتر با طبیعت متمرکز می‌کند. او می‌گوید که اگر ایدئولوژی یا برنامه‌ای برای کار باشد، باید ویژگی‌ها و کیفیات زندگی انسانی را در مرکز توجه خود قرار دهد.

سرانجام، هاروی، چشم‌انداز بسیار شخصی آرمان‌شهری را به کتاب ضمیمه می‌کند و این چیزی است که در مورد جغرافیای امید او شکی باقی نمی‌گذارد.

خواندن کتاب فضاهای امید را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران حوزۀ اقتصاد و مبحث جهانی شدن پیشنهاد می‌کنیم.

درباره دیوید هاروی

دیوید هاروی (David Harvey) در سال ۱۹۳۵ در انگلستان به دنیا آمد. او استاد ممتاز جغرافیا و انسان‌شناسی در دانشگاه شهری نیویورک است.

دیوید هاروی یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان در عرصهٔ مسائل اجتماعی جهان و یکی از برجسته‌ترین مراجع جغرافی‌دانان آکادمیک در سطح جهان است. وی کتاب‌ها و مقالات بسیاری نوشته که در گسترش رشتهٔ جغرافیای نوین حائز اهمیت هستند.

آثار هاروی سهم عمده‌ای در گسترش مباحث اجتماعی و سیاسی داشته است. از این رو، واکنش‌های انتقادی به آثار وی همواره مطرح بوده است. کتاب‌های هاروی به طور گسترده‌ای به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌ است.

او موفق به دریافت درجهٔ دکترای افتخاری از "روسکیلد" (دانمارک)، "بوینس آیرس" (آرژانتین)، "آپسالا" (سوئد)، "دانشگاه ایالت اوهایو" (ایالات متحد آمریکا)، "دانشگاه لاند" (سوئد) و "دانشگاه کنت" (بریتانیا) شده‌ است. از دیگر جوایزی که هاروی دریافت کرده‌ می‌توان به این موارد اشاره کرد: "نشان طلای اندرس رتزیوس" از انجمن انسان‌شناسی و جغرافیای سوئد، "نشان پَترون" از انجمن پادشاهی جغرافیا و "جایزه بین‌المللی واترین لود" در رشتهٔ جغرافیا از فرانسه.

دیوید هاروی در سال ۱۹۹۸ به عضویت "آکادمی بریتانیا" درآمد و در سال ۲۰۰۷ برای عضویت در "آکادمی هنرها و علوم آمریکا" انتخاب شد.

برخی از کتاب‌های دیوید هاروی:

• تبیین در علم جغرافیا (۱۹۶۹)
• عدالت اجتماعی و شهر (۱۹۷۳) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• محدودیت‌های سرمایه (۱۹۸۲)
• شهری‌شدن سرمایه (۱۹۸۵) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• آگاهی و تجربهٔ شهرنشینی (۱۹۸۵)
• شرایط پسامدرنیته (۱۹۸۹) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• تجربهٔ شهرنشینی (۱۹۸۹) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• ترزا هایتر، دیوید هاروی (۱۹۹۴) کارخانه و شهر: داستان کارگران خودروسازی Cowley در آکسفورد.
• عدالت، طبیعت و جغرافیای تفاوت‌ها (۱۹۹۶)
• کنفرانس کلان‌شهرها: امکان شهرنشینی دنیا (۲۰۰۰)
• فضاهای سرمایه: به سوی علم جغرافیای انتقادی (۲۰۰۱)
• امپریالیسم جدید (۲۰۰۳)
• پاریس، پایتخت مدرنیته (۲۰۰۳) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• تاریخ مختصر نولیبرالیسم (۲۰۰۵) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• مختصات نظام سرمایه‌داری جهانی: به سوی نظریهٔ توسعهٔ ناموزون جغرافیایی (۲۰۰۶)
• محدودیت‌های اصلاح نظام کنونی سرمایه (۲۰۰۶)
• مانیفست کمونیست- درآمدی نو (۲۰۰۸)
• جهان‌وطنی و جغرافیای آزادی (۲۰۰۹)
• عدالت اجتماعی و شهر: ویرایش جدید (۲۰۰۹)
• راهنمای سرمایهٔ مارکس (۲۰۱۰) (به فارسی برگردانده شده‌ است)
• معمای سرمایه (۲۰۱۰) (به فارسی برگردانده شده‌است)
• هفده تضاد و پایان سرمایه‌داری (۲۰۱۴) (به فارسی برگردانده شده‌ است)

بخشی از کتاب فضاهای امید

«فصل اول: بازگشت به مارکس

از سال ۱۹۷۱ به بعد هر سال (به‌جز یکسال) من گروهی مطالعاتی یا درسی دربارهٔ جلد اول سرمایهٔ مارکس داشته‌ام. این واقعیت را می‌توان به‌گونه‌ای منطقی نشانهٔ خرد نظری، به‌شدّت ملال‌انگیز شمرد؛ اما این کار فرصتی را برای من فراهم کرده‌است که سری زمانی کمیاب واکنش‌ها به این متن ویژه را گِردآوری‌کنم.

در سال‌های آغازین دههٔ ۱۹۷۰، دست کم اقلیتی ممتاز شور و شوق سیاسی بسیاری نسبت به این متن نشان می‌دادند و شرکت در این بررسی‌ها را اقدامی سیاسی می‌شمردند. به راستی نیز، این درس (به موازات بسیاری دیگر از درس‌های همانند آن در دانشگاه‌های آمریکا) در کوشش برای یافتن پایه‌ای نظری و راهی برای فهمیدن دلیل همهٔ آشفتگی‌ها و بی‌نظمی‌های آشکار جهان بنیان نهاده شده بود (جنبش حقوق شهروندی سال‌های دههٔ ۱۹۶۰، خیزش‌های پس از ترور مارتین لوتر کینگ در ایالات متّحد، مخالفت رشد یابنده با جنگ امپر یالیستی در ویتنام، جنبش‌های گستردهٔ دانشجویی سال ۱۹۶۸ که جهان را، از پاریس تا مکزیکو، از بر کلی تا برلین و بانکوک، تکان‌داد، "بهار" پراگ و سرکوب‌شدن آن به دست شوروی‌ها، جنگ هفت روزه در خاورمیانه، و پیشامدهایی شگفتی‌آفرین در کنوانسیون ملّی دمکرات‌ها در شیکاگو، مشت نمونهٔ خروار رخدادهایی بود که وقوع آنها نشان می‌داد جهانی که در آن زمان می‌شناختیم از هم فرومی‌پاشد).

در گرماگرم همهٔ این آشوب‌ها نیاز آشکار به نوعی رهبری سیاسی و ذهنی وجود داشت. با توجّه به ممنوعیت تأثیرگذار آثار مارکس در دورهٔ طولانی سرکوب مک کارتیسم، تنها روکردن به این آثار شایسته و مناسب به‌نظر می‌رسید. ما در این اندیشه بودیم که به‌یقین این آثار باید نکته‌ای مهّم دربر داشته باشد وگرنه در مدّتی اینچنین طولانی آن را سرکوب نمی‌کردند. پذیرش بسیار سرد کوشش‌های ما در بسیاری از دانشگاه‌ها به این فرض اعتبار می‌بخشید. من نام این دورهٔ درسی را پنهان می‌داشتم؛ اغلب آن را در بعد ازظهر یک‌روز برگزار می‌کردم و برای کسانی که نمی‌خواستند در کارنامه‌شان از آن نامی برده شود، امتیازی تحت عنوان "مطالعهٔ مستقل" قائل می‌شدم (بعدها از یکی از افراد ردهٔ بالای مدیریت آموختم که چون این درس در برنامهٔ جغرافیا تدریس می‌شده و "مطالعهٔ سرمایه" نام داشته است نزدیک به ده‌سال زمان برده است تا مسئولان بفهمند که سرمایهٔ مارکس را تدریس می‌کرده‌ام.)

سرمایه متنی نبود که دست‌کم اشخاص ناآشنا به‌آسانی بتوانند آن را بخوانند (و بسیاری از ما نیز در آن وضعیت بودیم. تنها شماری اندک از قدیمی‌ها می‌توانستند در این راه به ما یاری رسانند ــ بسیاری از آنان نیز اروپایی‌تبار، و از دیرباز در احزاب کمونیست کشورهایشان فعّال بودند). برای بسیاری از ما که در دانشگاه تدریس می‌کردیم دردسرهای اندیشگی دست‌کم چالشی عادّی بود.»