کتاب سرمایه‌ داری مرد

کتاب سرمایه‌ داری مرد نوشتهٔ یانیس واروفاکیس و ترجمهٔ زهرا عبدالمحمدی است. انتشارات روزنه این کتاب را روانهٔ بازار کرده است؛ کتابی در باب اقتصاد سیاسی.

درباره کتاب سرمایه‌ داری مرد

کتاب سرمایه‌ داری مرد (قاتل؛ فئودالیسم فناورانه) که با یاددشاتی به قلم «سید علیرضا بهشتی شیرازی» آغاز شده، هفت فصل و دو پیوست دارد. این کتاب به موضوعاتی همچون فئودالیسم فناورانه، تناسخ‌های سرمایه‌داری طی دهه‌های اخیر و داستان پدر نویسنده پرداخته است؛ پدری که با کمک بعضی قطعات فلزی و اشعار هِزْیود (یا «هسیود») یانیس واروفاکیس را در شش‌سالگی با سیاه و سفیدِ رابطهٔ فناوری و بشر و نهایتاً ذات سرمایه‌داری آشنا کرد. بخش‌هایی از این اثر به‌شکل نامه‌ای است خطاب به پدر نویسنده و تلاش او است برای جواب‌گفتن به سؤال کشنده‌ای که با او در میان گذاشته شده است. 

خواندن کتاب سرمایه‌ داری مرد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ اقتصاد سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سرمایه‌ داری مرد

«در ۱۵ مه ۲۰۱۹ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، فرمانی صادر کرد که به موجب آن گوگل دیگر اجازه نداشت سیستم عامل اندروید را روی گوشی‌های هوشمند شرکت هوآوی (مجتمع صنایع مخابراتی چینی) فعال کند. با این اقدام، ترامپ عملاً هوآوی را از تیول جهانی و ابری گوگل بیرون انداخت. افزون بر این، واشنگتن به دولت‌های اروپائی گفت طرح‌شان را برای همکاری با هوآوی جهت رونمائی از شبکه‌های تلفن همراه ۵G در سراسر اروپا به تعلیق در آورند. این بسیار فراتر از سبکسری‌های ترامپ‌گونه بود. وقتی جو بایدن پا به کاخ سفید گذاشت، جنگ سردی که ترامپ با چین به راه انداخته بود شعله‌ورتر شد - به خصوص که در اکتبر ۲۰۲۲، زمانی که به گفتهٔ نیویورک تایمز: «کاخ سفید محدودیت‌هائی همه‌جانبه را بر فروش نیمه‌رساناها و تجهیزات تراشه‌سازی به چین وضع کرد، تا مانع از دسترسی این کشور به تکنولوژی‌های تعیین‌کننده شود.» در واقع بایدن به پکن گفت: ایالات متحده رؤیاهای‌تان را برای شکل دادن به یک اقتصاد فناورانهٔ پیشرفته در هم خواهد شکست. (۱)

چه اتفاقی افتاد؟ هم ترامپ و هم بایدن برای توضیح تصمیم‌شان پای دغدغه‌های امنیت ملی را پیش کشیدند و تنش‌های دیرین با چین را بر سر تایوان و جنوب دریای چین علَم می‌کردند. ولی نه رژیم کمونیستی چین و نه موضع آن در برابر تایوان هیچ یک امری جدید، اضطراری یا غیرمنتظره نبودند. از این گذشته، آن نگرانی‌ها کجا بودند وقتی از اواسط دههٔ ۲۰۰۰ تا کنون مجتمع‌های صنعتی اَپل و بسیاری دیگر از شرکت‌های آمریکائی در سراسر نوار ساحلی چین کمونیست راه‌اندازی می‌شدند؟ یا وقتی واشنگتن زمین و زمان را به هم دوخت تا راهی برای ورود چین به سازمان تجارت جهانی (WTO) باز کند؟ یا پس از [بحران] ۲۰۰۸، که پکن با افزایش سرمایه‌گذاری خود از حدود ۳۰ درصد درآمد ملی‌اش به بیش از ۵۰ درصد آن، به خلق تقاضای جهانی برای تولیدات آمریکائی و اروپائی و در نتیجه نجات سرمایه‌داری مالی‌سازی‌شده و تحت سلطهٔ ایالات متحده یاری رساند، تا از شر خودش ایمن بماند؟ چرا این دغدغه‌ها ناگهان و مدت‌ها پیش از درگیری در اوکراین، جنگ سردی تازه را رقم زد؟

برای حل این معما، باید اجمالاً به تمثیل مینوتار باز گردیم.

حتماً به خاطر می‌آوری که چگونه تا پیش از وقوع تکانهٔ نیکسون در ۱۹۷۱، هر غیرآمریکائی می‌توانست هر میزان دلار را که می‌خواست به قیمت ثابت ۳۵ دلار در هر اونس با طلای متعلق به دولت آمریکا مبادله کند. از پایان جنگ تا ۱۹۶۵ که صادرات آمریکا به اروپا و آسیا بر وارداتش از این نواحی می‌چربید مازاد تجاری بدان معنا بود که هر بار آمریکا یک هواپیمای جت یا یخچال به فرانسه یا ژاپن می‌فروخت، دلارهای تحت اختیار خارجیان با پرداخته شدن از بابت این معاملات به داخل می‌آمد و لذا ذخائر طلای ایالات متحده دست‌نخورده باقی می‌ماند. ولی در اواسط دههٔ ۶۰، آمریکا دچار کسری [تجاری] شد، یعنی بیشتر از آنچه به خارجی‌ها می‌فروخت از آنها کالا می‌خرید. در نتیجه سیلی از دلارهای آمریکائی به اروپا می‌رفت و دیگر باز نمی‌گشت. [طبعاً] هر چه کسری تجاری آمریکا شدت می‌گرفت درخواست خارجی‌ها برای طلای آمریکا بیشتر می‌شد. رفته‌رفته طرف‌های خارجی نگران شدند که آیا آمریکا به اندازهٔ دلارهای‌شان طلا در اختیار دارد. لذا برای گرفتن طلای آمریکا هجوم آوردند. در اوت ۱۹۷۱، به منظور جلوگیری از فروپاشی ناگهانی همه چیز، نیکسون به جهانیان اعلام کرد که دیگر دلارهای تحت اختیار خارجیان به قیمت ثابت با طلا مبادله نمی‌شود. اصل حرف او این بود: «در خزانه‌های ما دیگر طلائی برای شما نیست. اینک دلارهای ما مشکل شماست.»»