کتاب ملک گرسنه

کتاب الکترونیکی «ملک گرسنه» از نهال تجدد در نشر چشمه چاپ شده است. این کتاب را می‌توانید از طاقچه دریافت کنید. این کتاب حکایت کودکی شمس است و ترک خانواده، جابه‌جایی و یک جا نماندن، آشنایی با مشایخ روزگار و دوری از آن‌ها و سرانجام برخورد با مولانا. نهال تجدد، با تکیه بر مقالات شمس تبریزی، بر آن شده تا این واقعه را از دید خود شمس بیان کند. این دیدار نادری که، برون از مکان و زمان، برون از عقل و منطق، برون از عاطفه و احساس، اجازه داد تا درویشی تندخو از واعظی مشهور یکی از بزرگ‌ترین شاعران و شاید بزرگ‌ترین شاعر جهان را پدید آورد. از دیگر امتیازات رمان "ملک گرسنه" که نظیر آن در رمان های تاریخی کمتر مشاهده شده، می‌توان به تعلیقات مناسب آن و اطلاعات مفیدی دربارهٔ زندگی فلاسفه، عارفان، معنای عبارات دشوار و مشخص شدن نام شهرهای ذکر شده در نقشهٔ آسیای صغیر در پایان کتاب اشاره کرد.

بی گمان «ملک گرسنه» از این منظر اثری قابل اعتناست که حاصل مطالعات بسیار نویسنده روی متون مختلف عرفانی فرهنگ و ادبیات فارسی است و محدود به آثار شمس و مولانا نمی‌شود. این مهم را از چگونگی روایت داستان «ملک گرسنه» به خوبی می‌توان دید. در میان منابع متعدد کتاب که اسامی آنها ذکر شده، «ملک گرسنه» دو منبع اصلی داشته است، مقالات خود شمس و مناقب العارفین ِ افلاکی. نهال تجدد چنانکه از هر پژوهشگر حرفه‌ای انتظار می‌رود، بخش‌هایی را که از متون دیگر آورده، با ارجاع درون‌متنی مشخص ساخته است، سبک و شیوه استفاده او نیز به گونه‌ای بوده که متنی هموار و تا حد ممکن یکدست را تحویل مخاطبی داده که مخاطب روایت زندگی شمس تبریزی است. محتوا و شیوهٔ روایت او در این اثر به دو بخش کلی تقسیم می‌شود که یک بخش حاصل قلم "نهال تجدد" و بخش دیگر منتخبی از متون دیگری است که با ارجاع درون متنی در کتاب مشخص شده‌اند. در کل، کتاب از سه قسمت اساسی تشکیل شده که مسیر اصلی آن‌ها، زندگی شمس است. نخست به اتفاقات دوران کودکی تا زمانی که وی خانوادهٔ خویش را ترک گفت پرداخته شده است. پس از آن آشنایی شمس با عارفان مختلف و معاشرت با آنان که مهم‌ترینشان معاشرتش با مولاناست قرار گرفته و نهایتا قصه ی حسد ورزیدن مریدان مولوی است که سبب جدایی اجباری این دو از یکدیگر می شود.

درباره کتاب ملک گرسنه

نهال تجدد برای روایت زندگی شمس تبریزی از از زاویه دید خود او استفاده کرده و از این جهت ارتباط نزدیک تری با کتاب برقرار می کند. علاوه بر دو مقدمه کوتاه از نویسنده و همچنین همسرش ژان کلود کاریر، متن اصلی کتاب از سه بخش تشکیل شده است: «پیش از او»، «با او»، «پس از او». فصل اول کتاب «پیش از او»، حوادث زندگانی شمس کودکی او تا هنگام ترک خانواده‌اش را را شامل می‌شود. بخش دوم به دوران کسب علم و معرفت شمس اختصاص دارد . اگر چه مراد از عنوان این فصل «با او» آشنایی شمس با مولاناست و شرح این ارتباط نیز بیشترین بخش کتاب را تشکیل می‌دهد. اما در این بخش به رابطه و بده بستان شمس و دیگر شیوخ و عرفا نیز پرداخته شده است. ماجرای شمس و کیمیا خاتون که از بخش های جذاب زندگی شمس به حساب می‌آید نیز در همین فصل مورد اشاره قرار گرفته است. فصل سوم کتاب «پس از او»؛ ماجرای جدایی ناخواسته شمس از مولاناست که در آن حسادت مریدان مولانا نقش پررنگی داشته است. منابع کتاب و همچنین واژه نامه لغات دشوار متن نیز در صفحات پایانی کتاب آمده است.

درباره نهال تجدد

نهال تجدد (زاده ۶ اسفند ۱۳۳۸، تهران) نویسنده و پژوهشگر ایرانی است. او در فرانسه زندگی می‌کند. او همسر ژان کلود کاری‌یر، فیلم‌نامه‌نویس مشهور فرانسوی است و والدینش نیز هردو دست به قلم داشتند. مادرش (مهین جهانبگلو) از پیشگامان نمایشنامه‌نویسی در ایران است. تجدد دانش آموخته‌ی دکترای زبان و ادبیات چینی است؛ اما بی‌گمان پررنگ ترین دغدغه ادبی و فرهنگی او، زندگی و شعر مولانا و همچنین شمس تبریزی بوده است در این زمینه کتابهایی چند به زبان فرانسه نوشته است: «عارف جان سوخته»، «در جستجوی مولانا» و «روشنایی خاموش شده». در این میان کتاب «عارف جان سوخته» با ترجمه مهستی بحرینی به فارسی در آمده و با استقبال نیز روبه‌رو شده است. این کتاب که شرح زندگی مولانا و حوادثی است که او پش سرگذرانده، از دید حسام الدین چلپی (یکی از شاگردان مولانا) روایت می‌شود. چلپی کسی که مولانا را عاشقانه دوست داشت و اگر اصرارها، نسخه نویسی و تصحیح نسخه‌ها انجام شده توسط او نبود، بی‌گمان مثنوی همانند امروز در دسترس قرار نداشت.

کتاب ملک گرسنه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به مطالعه در خصوص زندگی شمس و مولانا جذاب خواهد بود.

بخشی از کتاب ملک گرسنه

می‌گفتم: «من عادت به نبشتن نداشته‌ام، هرگز! چون نمی‌نویسم، در من می‌مانَد، و هر لحظه، مرا، روی دگر می‌دهد!» (مقالات، ۲۲۵)

«سخن در اندرون من است، هر که خواهد سخن من شنود در اندرون من درآید.» (مقالات، ۳۲۲)

این حرف‌ها مال قبل بود. قبل از آن پنجشنبهٔ سال ۶۴۵. روزی پاییزی مانند روزهای دیگر و من، بدون برگ، در هجرت، در اوج خزان.

رفتنم ناگهانی نبود. همگی آگاهی داشتند. به آن‌ها گفته بودم و باز گفته بودم: «خواهم این‌بار آن‌چنان رفتن که نداند کسی کجایم من.» (ابتدانامه، ۶۴) قطره‌ای در دریا. در پی من خواهند آمد، از کنارم خواهند گذشت، و نخواهندم شناخت.

پیوسته از شهرت گریخته‌ام. همه‌جا در هیئت بازرگان ظاهر می‌شدم. درِ اتاق را آن‌چنان قفل می‌کردم تا پندارند کالایی گران‌بها همراه دارم. درون اتاق: پوستین و توبره و دیگر هیچ. نامم را آشکار نمی‌کردم: محمد بن علی بن ملکداد. و زادگاهم را: تبریز.

پرنده؟ چرا نه. شمس پرنده سزاوارم بود. پرواز، کوچ، پرهیز از دوستی، پیوند و هم‌نشینی. سکون؟ برای چه؟ فراگیری، زناشوهری، آموزش، دکان‌داری. نه. این‌کاره نبودم. رؤیای خانه، عیال، و بچه‌های ریزودرشت در سر نداشتم. تنها تصورش حالم را به هم می‌زد. خانه آمدن، کفش درآوردن، عبا آویزان کردن، به زن لبخند زدن و به بچه‌ها التفات نمودن. نه. این شادیِ غیر بود، نه شادیِ من. فرزند داشتن، و فرزند بودن. نه. بدون فرزند، بدون اولیا.