تا ۸۰٪ تخفیف خرید اشتراک ۴۶هزار کتاب | با هم برای کتابخانه‌ها در ۱۰سالگی طاقچه

کتاب پایان دموکراسی

نویسنده:دیوید رانسیمن

مترجم:حسین پیران

انتشارات:نشر نو

دسته‌بندی:

امتیاز:

۳.۸از ۱۲ رأیخواندن نظرات

۳٫۸

(۱۲)

خواندن نظرات

معرفی کتاب پایان دموکراسی

دیوید رانسیمن در کتاب تفکربرانگیز پایان دموکراسی از به سرآمدن دوران دموکراسی و یک فاجعه صحبت کرده است. رانسیمن از طرفداران این ایده است که دموکراسی به دلایلی در جهان رو به افول است.

دلایلی مانند شبیه‌سازی زیستی بدین معنا که دموکراسی نیز مانند هر پدیدهٔ دیگر، دوران کودکی و شکوفایی و میانسالی و فرسودگی دارد، موفقیت دموکراسی که خود عامل اصلی شکست دموکراسی دانسته می‌شود، بدین معنا که پس از چند نسل موفقیت و کارآمدی، مردم کشورهای پیشرفته و دموکراتیک تصور می‌کنند که هیچ خطری نمی‌تواند دموکراسی را تهدید کند و دموکراسی در برابر همهٔ آسیب‌ها مصون است و این که هنوز نگاه‌ها دربارهٔ تهدید دموکراسی به سمتِ روش‌های کلاسیک مانند کودتای نظامی و تقلب انتخاباتی است، در حالی‌که عمر این روش‌ها دیگر پایان یافته و چندین دهه است که قابل استفاده نیستند.

درباره کتاب پایان دموکراسی

رانسیمن در کتاب پایان دموکراسی به دنبال پاسخ دادن به این پرش است که که در جهان امروز چه چیزهایی دموکراسی را تهدید می‌کند و از میان تهدیداتی که عنوان می‌شود، کدام‌یک جدی و یا جدی‌تر است. چرا در سرزمین‌هایی که دموکراسی سال‌هاست مستقر شده و جا افتاده، نیروهای راست افراطی یا پوپولیست تا این اندازه قدرت گرفته‌اند؟ آیا وضعیت شبیه آلمان در ۱۹۳۰ است که دموکراسیِ به ظاهر ریشه‌دار و با ثباتی به سرعت در دام فاشیسم افتاد و مهیب‌ترین فاجعهٔ تاریخ را رقم زد؟ آیا بی توجهی به تغییرات اقلیمی فاجعه‌ای بزرگ‌تر را رقم خواهد زد تا دموکراسی در برابر مشکلات پدید آمده جایگاه خاصی نداشته باشد؟ آیا پیشرفت پرشتاب فناوری جامعه را به سمتی خواهد برد که دموکراسی دیگر قادر به مدیریت جامعه نباشد؟

دیوید رانسیمن در این کتاب در چهار فصل به این سوالاتی از این دست پاسخ می‌دهد.

کتاب پایان دموکراسی با توصیفی از کودتا به‌روش قدیم و انواع جدید آن شروع می‌شود. کودتا آشکارترین دشمن دموکراسی است که با هدف صریح و روشنِ نابودی دموکراسی به وقوع می‌پیوندد. فصل دوم به موضوع تأثیر فجایع انسانی و محیطی بر دموکراسی می‌پردازد. اگر جوامع دموکراتیک قادر نباشند در برابر تهدیدات مهلک مانند جنگ اتمی و تغییرات محیط زیست و روبات‌های قاتل، برنامه‌ریزی درستی داشته باشند، ادارهٔ جامعهٔ انسانی به دست نیروهای تمامیت‌خواه و مستبد خواهد افتاد. فصل سوم پایان دموکراسی به خطر اسیر شدن انسان در دست فناوری‌های بسیار پیشرفته اشاره دارد. هنوز تا احتمال حکومت روبات‌ها فاصله‌ای زیاد داریم و شاید هیچ‌گاه چنین نشود. ولی در سطوح پایین‌تر، فناوری‌ها روزبه‌روز تصمیماتی را از طرف ما می‌گیرند که اگر به هر دلیل در این امر مسامحه کنیم ممکن است وضعیت از کنترل خارج شود. فصل چهارم به جایگزین‌های دموکراسی اختصاص دارد. در پایان نیز به احتمال و نحوهٔ پایان دموکراسی و راه‌حل احتمالی اشاره می‌شود.

خواندن کتاب پایان دموکراسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی و علوم سیاسی، به‌ویژه مکاتب سیاسی را به خواندن پایان دموکراسی دعوت می‌کنیم.

جملاتی از کتاب پایان دموکراسی

وقتی دموکراسی شکست می‌خورَد، معمولاً انتظار داریم سروصدایی زیاد به پا شود. شکست دموکراسی واقعه‌ای همگانی است. در تاریخ معاصر به حد کافی با آن آشنا هستیم و به‌راحتی شیوه‌ها و اَشکال آن را تشخیص می‌دهیم. در چهارگوشهٔ جهان، بارها مشعل دموکراسی خاموش شده و ما دقیقاً می‌دانیم چگونه. مثال تاریخی زیر به روشن شدن مطلب کمک می‌کند:

هیچ اعلان قبلی وجود نداشت. نیمه‌شب، تانک‌ها شهر را به تسخیر درآوردند. سربازها برای کنترل نقاط حساس ارتباطی مانند رادیو، تلویزیون و ادارات پست و تلفن اعزام شدند. نخست‌وزیر بازداشت شد. رقیب او که انتظار می‌رفت در انتخاباتِ پیشِ رو برنده شود نیز بازداشت شد. پارلمان و کاخ پادشاه به تسخیر نظامیان درآمد. سربازان فهرست افراد خطرناک را دست به دست می‌کردند تا بازداشت و زندانی شوند.

فهرست کتاب پایان دموکراسی

مقدمهٔ مترجم

۱: کودتا

۲: فاجعه

۳: چیرگی فناوری

۴: چیزی بهتر از این؟

نتیجه: و بدین‌سان دموکراسی به پایان می‌رسد

سخن آخر: ۲۰ ژانویهٔ ۲۰۵۳

یادداشت‌ها

نظرات کاربران

مشاهده همه (۳)

سيدعلى آقا حيدرى

۱۳۹۹/۰۴/۲۸

با توجه به قیمت نسخهٔ کاغذی، قیمت نسخهٔ پی‌دی‌اف را زیاد گفتید.

amyn

۱۴۰۲/۰۷/۰۱

اتفاقات در کشورهای دیگر را به عنوان مثال پیشه میگیرد و جلو میرود ، مفیدترین بخش به نظر من مقدمه مترجم بود. بقیش حوصله سر بره.

کاربر 3603224

۱۴۰۲/۰۱/۱۷

سلام. چرا قیمت نسخه پی دی اف ناگهان بیش از سه برابر شد؟

بریده‌هایی از کتاب

مشاهده همه (۵۶)

از یک سو با یکی دانستن مفاهیمی مانند آزادی‌های مدنی و حقوق بشر با نظام دموکراسی، در مردم این سوء تفاهم ایجاد می‌شود که هرگاه در یک کشور به هر دلیل این آزادی‌ها و حقوق مردم در برهه‌ای نادیده گرفته شد پس دموکراسی در آن کشور وجود ندارد. درحالی‌که دموکراسی با آزادی‌های مدنی و حقوق بشر یکی نیست، بلکه داعیه بر این است که این نظامِ حکمرانی، یعنی دموکراسی، بهتر از نظام‌های دیگر می‌تواند آزادی‌های سیاسی و مدنی و حقوق بشر را گسترش دهد و تأمین و رعایت کند.

☆Nostalgia☆

تعدد منابع خبری موجب سردرگمی بیشتر شده و اطمینان از صحت و سقم اخبار ممکن نیست. در این وضعیت، مردم به سمت آنچه دوست دارند بشنوند متمایل می‌شوند؛ یعنی تعدد منابع خبری کمکی به آگاهی مردم از رویدادها نکرده است.

zeynab

ماکس وبر نیز حق داشت. دموکراسی گریزی از ماشین ندارد. جامعهٔ مورد نظر گاندی، آرمان‌شهر بود و تحقّقِ آن در عالم واقع ممکن نبود. اما می‌توان از ماشین دموکراسی برای انسانی کردنِ دنیای ساختگیِ کنونی مدد گرفت. این وعده‌ای است که از سال‌ها پیش جزو برنامه‌های سیاست دموکراتیک بوده، و به این وعده تا حد زیادی نیز عمل شده است. معمولاً از دموکراسیِ قرن بیست‌ویکم ایراد گرفته می‌شود که دیگر تواناییِ کنترل بنگاه‌های تجاری را ندارد. ثروت و نفوذ در بنگاه‌های بزرگ انباشته شده است. به نابرابری دامن می‌زنند. کرهٔ زمین را چپاول می‌کنند. مالیات نمی‌پردازند. شنیدنِ این شکایات برای بسیاری از بنگاه‌های بزرگ، امری عادی است. گوش بانک‌ها و شرکت‌های نفتی سال‌هاست به این شکایات عادت کرده است. اما بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ نفتی، دیگر قوی‌ترین بنگاه‌های تجاری دنیا به شمار نمی‌آیند.

☆Nostalgia☆

فوکویاما تصور می‌کرد که با پیروزیِ دموکراسیِ لیبرال، روند تکاملی ایدئولوژیک بشر به سر آمده و این نظام بر سراسر جهان حکومت و سَروَری خواهد کرد. روند تاریخ خیلی زود اشتباهِ این جنبه از ایدهٔ او را ثابت کرد. در واقع او می‌خواست خلاف نظر کارل مارکس را ثابت کند، زیرا به‌نظر مارکس، سرانجام کمونیسم جایگزین سرمایه‌داری خواهد شد. بنابراین او تصور می‌کرد، حال که کمونیسم شکست خورده و عامل شکست کمونیسم نیز سرمایه‌داری و لیبرال دموکراسی است، پس سیستم اخیر برای همیشه حاکم بر امور دنیا خواهد بود. به عبارت دیگر، دید او از دنیا محدود بود به جهان غرب و در مطالعات خود، چین و روسیه و کشورهای اسلامی را به حساب نیاورده بود. مهم‌تر از آن، امروزه لیبرال دموکراسی در بستر اصلیِ خود یعنی کشورهای غربی بیشتر در خطر است تا سایر نقاط جهان.

☆Nostalgia☆

برخی از این تصمیمات مدیون ژست‌های جسورانه و ابتکاری است، مانند دوچندان کردن ظرفیت انرژی خورشیدی در یک سال (۲۰۱۶) یا قول برقی کردن همهٔ تاکسی‌های پکن. بهبود آلودگی شدید هوا که چین در دوران پسامائوئیسم شاهد آن بود، در این مقیاس امری بی‌نظیر است. در برابر اقتدارگرایی عمل‌گرا در زمینهٔ محیط زیست، دموکراسی تنبل و مذبذب دیده می‌شود. انعطاف‌پذیری دموکراسی صفت بسیار خوبی است، ولی گاه بدین معناست که آن‌قدر دست روی دست بگذاریم تا فرصت از دست برود. وقتی سیل یا آلودگی هوا یا بی‌آبی خطری جدی را متوجه جامعه می‌کند، اقتدارگرایی عمل‌گرا به وعدهٔ خود، یعنی اولویت منافع آنی بر منافع درازمدت، خوب عمل می‌کند. در مورد احترام به صدای مخالف هم دغدغه‌ای به خود راه نمی‌دهد. اما این مزایا برای روی‌گرداندن از دموکراسی در کشورهایی که دموکراسی به درجهٔ بلوغ رسیده کافی نیست.

☆Nostalgia☆

یک سال پیش از فروریختن دیوار برلین و سه سال پیش از سقوط اتحاد شوروی، فوکویاما، متفکر آمریکایی، در مقاله‌ای با به‌کارگیری اصطلاح «پایان تاریخ»، به پایان راه بلوک شرق و آغاز عصر جدید سرمایه‌داری اشاره کرد. منتهی به‌نظر او آنچه واقعاً پیروز شده و ماندگار خواهد بود دموکراسی لیبرال است.

☆Nostalgia☆

این دنیای پر از معصیت و فلاکت، انواع حکومت‌ها را آزموده‌ایم و خواهیم آزمود. کسی مدعی نیست که دموکراسی بی‌عیب است یا بهترین است. بالعکس، بسیار گفته شده که دموکراسی بدترین نوع حکومت است. اما در میان سایر اشکال حکومت که بشر تاکنون تجربه کرده، بهترین بوده است. این سخن در قرن بیست و یکم نیز در حدّی تهوع‌آور تکرار می‌شود. اما لازم است به زمینه و اوضاع و احوالی که در آن گفته شده توجه داشته باشیم. چرچیل این سخن را در سال ۱۹۴۷ ایراد کرده است، یعنی پس از شکست کامل تجربهٔ فاجعه‌آمیز بشر با یکی از جایگزین‌های احتمالی دموکراسی، یعنی فاشیسم. تجربهٔ دیگر، یعنی استالینیسم، نیز جلو چشمش بود. پس از جنگ دوم جهانی، دموکراسی‌ها خطر تجربه‌ای دیگر را خوب درک می‌کردند. جایگزین‌ها را می‌دیدند و حس می‌کردند. هفتاد سال از آن زمان گذشته و وضعیت بسیار متفاوت است.

☆Nostalgia☆

سیاستمدارانی که سرسختانه به‌دنبال رأی مردم هستند، از یک سو به مردم قول مزایای مادیِ وعده‌های سیاسی‌شان را می‌دهند و از سوی دیگر مفاهیمی مانند حیثیت و خیر جمعی را تبلیغ می‌کنند، که در واقع همان ملی‌گرایی است؛ یعنی به یک معنا، مبانی جلب آرا در تضاد با یکدیگر قرار می‌گیرد. کاندیداها به مردم می‌گویند: اگر به من رأی بدهید، هم وضع مالی تک‌تک شما بهتر خواهد شد و هم حیثیت گروهی که شما به آن تعلق دارید محترم شمرده می‌شود. این وضعیت خود موجب بن‌بست دموکراسی می‌شود. در واقع انگیزهٔ اصلی، چیزی در پس‌زمینه است که صراحتاً گفته نمی‌شود. در عوض سیاستمداران وعده‌های سطحی به افراد می‌دهند تا برای پیشبرد آن انگیزه رأی بیاورند.

☆Nostalgia☆

عامل دیگری که پارفیت به‌عنوان پیش‌شرط تجدید حیات اخلاقی لازم می‌دانست، برابری میان فرد فرد انسان‌ها بود: تنها زمانی که یکدیگر را برابر ببینیم، درک خواهیم کرد تا چه اندازه مدیون یکدیگر هستیم. درحالی‌که فناوریِ دیجیتال با تکه‌پاره کردن هویت انسان‌ها، خود به نابرابری دامن می‌زند. منظور فقط نابرابری مادی نیست که از طریق ثروت‌های افسانه‌ای غول‌های دنیای دیجیتال ایجاد می‌شود، بلکه نابرابری پایه است که حاصل دسترسی بخشی از مردم به ماشین‌هاست. اگر شما به کلیدهایِ سیستمی که زندگی ما را کنترل می‌کند دسترسی داشته باشید و من دسترسی نداشته باشم، طبعاً ما نمی‌توانیم برابر باشیم.

☆Nostalgia☆

در سال ۱۹۷۳ دانشجویان دانشگاه صنعتی آتن به‌نشانهٔ اعتراض تحصن کردند. اعزام تانک به محوطهٔ دانشگاه برای مقابله با تحصن، بیشتر علامت ناکارآمدی بود تا قدرت.

احسان رضاپور

دموکراسی ها چگونه می میرند

استبداد؛ بیست درس از قرن بیستم