کتاب امید در تاریکی

ویرایش سوم کتاب امید در تاریکی نوشتهٔ ربکا سولنیت و ترجمهٔ نرگس حسن لی است. انتشارات مهرگان خرد این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی تاریخ‌های ناگفته و احتمالاتی بی‌کران درمورد امید.

درباره کتاب امید در تاریکی

کتاب امید در تاریکی (ویرایش سوم) که در سال ۲۰۰۳ تا اوایل ۲۰۰۴ میلادی نوشت شده، از امید دفاع کرده است. این کتاب در مواجهه با ناامیدی عظیم در اوج قدرت دولت بوش و آغاز جنگ عراق نوشته شده است. نویسنده گفته است که آن لحظه مدت‌ها پیش سپری شد اما ناامیدی، شکست‌باوری، بدبینی و فراموشی و مفروضات بنیادینش متفرق نشده‌اند؛ حتی با اینکه غریب‌ترین و باشکوه‌ترین اتفاقات باورنکردنی رخ داد و گذشت. ربکا سولنیت معتقد است که امید به‌معنی انکار واقعیت‌ها نیست. امید یعنی مواجه‌شدن با این‌ها و حلشان از طریق به‌یادداشتن چیزهای دیگری که قرن بیستم با خود آورد؛ یعنی جنبش‌ها، قهرمانان و دگرگونی در آن میزان آگاهی که حالا از این مسائل داریم. نویسنده توضیح داده است که کتاب «امید در تاریکی» در قالب مقاله‌ای آغاز شد که حدود شش هفته پس از شروع جنگ ایالات متحده علیه عراق در اینترنت منتشر و بسیار دیده و خوانده کرد؛ او سپس تصمیم گرفت این کتاب کوچک را بنویسد. کتاب حاضر ۲۱ فصل دارد. عنوان برخی از این فصل‌ها عبارت است از «امید کاذب و ناامیدی بی‌دردسر»، «در باب غیرمستقیم بودن کنش مستقیم»، «پس از ایدئولوژی، یا دست‌کاری زمان»، «همه‌چیز گرد هم می‌آید و درعین‌حال همه‌چیز از هم می‌پاشد»‌ و «سفر به مرکز جهان».

خواندن کتاب امید در تاریکی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد امید پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب امید در تاریکی

«این کتاب در دفاع از چیزی نوشته شد؛ برای شهامت دادن به کنش‌گرانی که در بخشی از رویاها و ارزش‌های من سهیم‌اند. ما همگی به نحوی کنش‌گر هستیم، چون اعمال ما (و بی‌عملی‌های ما) تاثیر دارند. و کتاب علیه چیزی هم نوشته شد؛ ذهنیت سرخورده و بی‌اعتنایی که زیاده از حد شایع است. ما طوری از سیاست حرف می‌زنیم انگار سیاست یک عمل کاملاً عقلانی در دنیای قباله‌ها و قدرت‌ها است، دیدگاه ما به دنیا و نحوهٔ عمل ما درون آن ریشه در هویت‌ها و عواطف دارد. به بیان دیگر یک زندگی درونی در سیاست وجود دارد و من می‌خواستم به آن‌جا برسم و بذری بکارم.

از ۲۰۰۳ به این سو روانهٔ جاده‌ها شدم و از امید، تغییر، جنبش‌های جامعهٔ مدنی و قدرت روایت‌ها حرف زدم. با استقبال پرشور مردمی که خود مستقلاً به نسخه‌های خاص خودشان از ایده‌هایی که می‌گفتم رسیده بودند و مردمی که خواستار شهامت یافتن یا دیدگاه‌های بدیل بودند مواجه شدم. گاهی با تلخی، سرخوردگی و گاهی خشم هم روبرو می‌شدم. نخست برایم عجیب بود که حرف زدن از امید بعضی افراد را عصبانی می‌کند.

برخی فکر می‌کردند نگهبان دانشی هستند که اگر مراقبش نباشند از دست می‌رود، دانشی راجع به بی‌عدالتی‌ها و خطاها و جراحت‌ها، و این را داستان‌هایی می‌دانستند که باید گفته شود. من درک متفاوتی داشتم، این که ما به داستانی نیاز داریم که بر ویرانی زشت آن بیرون سرپوش نگذارد و در عین حال طوری جلوه ندهد که انگار آن ویرانی تنها واقعیت موجود است. رسانه‌های جریان اصلی چیز زیادی راجع به بنیان نمور نهادهای ما و ویرانی‌ای که به بار می‌آورد نمی‌گویند، اما دربارهٔ شورش‌های مردمی، پیروزی‌های توده یا بدیل‌های زیبا هم چیزی نمی‌گویند. هر دو مهم است؛ چون به اولی به خوبی پرداخته‌اند من دومی را به عنوان مسیر خود انتخاب کردم.

ناامیدان عمیقاً به ناامیدی خود وابسته بودند، آن‌قدر که برنامهٔ خودم را دزدیدن خرس عروسکی ناامیدی از بازوان عاشق چپ‌گرایی نامیده بودم. چه چیزی باعث بروز این جنبهٔ خاص در چپ‌گرایی شد؟ یک دلیل این بود که بار مسئولیت را از شانه‌هایشان برمی‌داشت. اگر جهان فارغ از هر چیزی به کلی محکوم به شکست باشد، لازم نیست شما کار زیادی در واکنش به آن انجام بدهید. اگر همین حالا هم احساس راحتی و ایمنی می‌کنید می‌توانید تلخ‌کام و کرخت روی مبل بمانید. خیره‌کننده بود که مردمی با بیش‌ترین خطرِ از دست دادن امیدوارترین بودند و کسانی که فعال بودند اغلب امیدوار بودند، هرچند شاید ممکن بود برعکس باشد؛ برخی از کسانی که امیدوارند فعالیت می‌کنند. بااین‌حال گسترهٔ امیدواری فراتر می‌رفت و می‌شد امید را در گوشه‌های حیرت‌آوری پیدا کرد.»