بیژن اشتری
بیژن اشتری (Bijan Ashtari) برای علاقه‌مندان به کتاب‌های تاریخی نامی آشناست. او را باید راوی تاریخ و گذشته بدانیم. بیژن اشتری در سال ۱۳۴۲ متولد شد. او در رشته‌ی میکروب‌شناسی تحصیل کرد، ولی شوری بی‌پایان او را با خود به گذشته می‌برد. بیژن اشتری به تاریخ علاقه داشت و تصمیم گرفت مترجم آثار تاریخی باشد. آثار پرتعداد او فرصتی را برای علاقه‌مندان به تاریخ فراهم کردند تا به گذشته سفر کنند و با شناختن تاریخ، برای آینده گام بردارند.
بیوگرافی بیژن اشتری
بیژن اشتری نوشتن را در روزنامه‌ها شروع کرد؛ روزنامه‌نگار ماهری بود و در نشریاتی مثل انتخاب و جام‌جم قلم می‌زد. او بعدها به سراغ آثار تاریخی رفت و کوشید آثار مهم و بی‌طرف جهان را به زبان فارسی در بیاورد و در اختیار مخاطب ایرانی قرار دهد. بخش زیادی از ترجمه‌های اشتری، زندگی‌نامه‌ی دیکتاتورها هستند. اشتری معتقد بود مردم به‌خصوص نسل جوان، باید دیکتاتورهای دنیا و حکومت‌های توتالیتر را بشناسند و این شناخت به بهترشدن جامعه می‌انجامد. همچنین اشتری در انتخاب‌هایش به سراغ آثاری رفته که کمونیسم را شرح داده‌اند و روی ابعاد مختلف و دیده‌نشده‌ی آن نور انداخته‌اند. او باور دارد که ما باید میان چپ و استبداد کمونیستی تمایز قائل شویم و این ممکن نیست مگر با شناخت کامل از هر دو.
به‌طور کلی بیژن اشتری مترجم تاثیرگذاری است که در طول سال‌ها آثار مهم و قابل‌تاملی را ترجمه کرد و پلی بین مخاطب ایرانی و آثار تاریخی مهم جهان ساخت.
هوشمند در انتخاب‌ها
بیژن اشتری در انتخاب آثارش برای ترجمه، هوشمندانه عمل می‌کند. آثار انتخابی او اغلب در دنیا آثار مهمی هستند و همچنین رویکرد نویسنده‌شان معمولاً منصفانه و روشن است. اشتری جایی در مورد مترجم خوب گفته است: «مترجم خوب باید نبض جامعه را در دست داشته باشد و بداند مشکل و مسئله اصلی جوان‌ها چیست و بعد از شناسایی این مسئله، کتاب را شناسایی کند تا پاسخ‌گوی نیازهای جامعه و مطابق با الگوهای عمومی جامعه باشد. نکته‌ی دیگر هم اینکه تاریخ ژانری است که مخاطب کمی دارد؛ به همین دلیل باید دنبال قالب‌های تازه‌ای گشت تا نسل جدید بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.»
نگاهی به بهترین آثار ترجمه بیژن اشتری
کتاب‌های سرخ
مجموعه کتاب‌های سرخ از درخشان‌ترین بخش‌های کارنامه اشتری هستند. کتاب‌های سرخ به زندگی دیکتاتورها و سال‌ها مبارزه با استبداد و دیکتاتوری می‌پردازند. این کتاب‌ها در کنار هم به مخاطب کمک می‌کنند بخش‌های دیده‌نشده‌ی شخصیت دیکتاتورها و سازوکار حکومت‌های دیکتاتور را بشناسد و در جریان بخش مهمی از تاریخ جهان قرار بگیرد.
کتاب‌های «برژنف: از ثبات و رکود تا زوال و فروپاشی» نوشته‌ی سوزان شاتنبرگ، «چائوشسکو: ظهور و سقوط دیکتاتور سرخ» نوشته‌ی ادوارد بئر، «راسپوتین: ابلیس یا قدیس» نوشته‌ی ادوارد راژینسکی، «لنین: زندگی انقلابی سرخ» نوشته‌ی رابرت سرویس، «رفیق: زندگی و مرگ ارنستو چه‌گوارا» نوشته‌ی خورخه کاستانیدا، «پل پوت: کابوس سرخ» نوشته‌ی فیلیپ شورت، «فرمانده؛ ونزوئلای هوگو چاوز» نوشته‌ی روری کارول بخشی از ترجمه‌های اشتری در این مجموعه هستند.
رفیق: زندگی و مرگ ارنستو چه‌گوارا
این کتاب از مهم‌ترین ترجمه‌های بیژن اشتری و یکی از جلدهای مجموعه کتاب‌های سرخ است. کتاب بی‌پرده و بدون سوگیری زندگی چه‌گوارا و مسیر چه‌گوارا شدن او را شرح می‌دهد و فرصتی است تا این شخصیت را بی‌پرده بشناسیم و در جریان زندگی‌اش قرار بگیریم. همچنین نویسنده در این کتاب انقلاب کوبا و حواشی‌اش را شرح می‌دهد و در خلال روایت زندگی و مرگ چه‌گوارا، تاریخ کشور او را هم به تصویر می‌کشد.
شوری ضد شوری
ولادیمیر واینوویچ، نویسنده‌ی روسی که سال‌ها از عمرش را در رنج و تبعید گذراند، این کتاب را در نقد و تشریح اتحاد جماهیر شوروی نوشت. این کتاب در واقع تجربه‌ی زیسته‌ی نویسنده و دوستانش در زیر سایه‌ی شوروی است، بنابراین روی بخش‌هایی از این دوران نور می‌اندازد که در آثار دیگر کمتر دیده می‌شوند. کتاب در کل به دوران شوروی و شیوه‌ی سقوط این حکومت می‌پردازد و از نظر تاریخی بسیار ارزشمند است.
ادبیات علیه استبداد
ادبیات علیه استبداد اثری بسیار خواندنی و درخشان است که به زندگی بوریس پاسترناک، خالق شاهکار دکتر ژیواگو می‌پردازد. دکتر ژیواگو رمانی ارزشمند و عاشقانه‌ای سیاسی است که پاسترناک را در حکومت دیکتاتوری شوروی به دردسرهای زیادی انداخت و اجازه انتشار نیافت. با این حال رمان پنهانی منتشر و دست به دست شد و مخاطبان زیادی را در بهت فرو برد و نشان داد ادبیات، همواره عصیانی است علیه ظلم و ستم.
در این کتاب پیتر فین ماجراهای پاسترناک و رمان جذابش را برای ما شرح می‌دهد و نشان می‌دهد که در دوران سیاه، ادبیات نوربخش است و می‌تواند بین آدم‌ها پیوندهای عمیقی ایجاد کند.
خودآموز دیکتاتورها
خودآموز دیکتاتورها مروری است بر زندگی زیر سایه‌ی دیکتاتور. کتاب به شیوه‌ی شکل‌گیری شخصیت دیکتاتورها، سازوکار حکومت آن‌ها و اوضاع اجتماعی و اقتصادی حکومت‌های آن‌ها می‌پردازد و با زبانی ساده و روان برای ما شرح می‌دهد که چطور دیکتاتوری ذره‌ذره زندگی و شور را می‌بلعد و افراد را در تار عنکبوتی گیر می‌اندازد. در این کتاب شباهت‌ها و تفاوت‌های دیکتاتورهای مختلف با همدیگر را می‌بینیم و می‌توانیم شناخت خوبی از مسیر به‌قدرت‌رسیدن آن‌ها به دست بیاوریم.
امید علیه امید
امید علیه امید روایت زندگی خودنوشت نادژدا ماندلشتام و همسرش در دوران حکومت استالین است. ظلم‌های بی‌پایان و بی‌رحمی حکومت کمونیستی در کتاب به‌خوبی به تصویر کشیده شده و شاهد جزئیاتی دیده‌نشده از زندگی مردم عادی در حکومت‌های توتالیتر هستیم. کتاب بسیار گیراست و از آنجا که ریشه در واقعیت و تجربه‌های خود نویسنده دارد، سرشار است از جزئیاتی تکان‌دهنده که پیش از این در آثار مشابه ندیده‌ایم.
