کتاب نامه‌های زنان ایرانی

از زمانی که روزنامه‌های غیر دولتی فارسی‌زبان پا گرفتند، ارتباطشان با مردم طبقه متوسط به ویژه بازرگانان و روحانیون و قشر اندک تحصیلکرده ایرانی در داخل و خارج، روز به روز بیشتر شد. در این میان، زنان سهم خیلی کمی داشتند چون بیشتر آنها اجازه تحصیل حتی در حد خواندن و نوشتن نداشتند، چه برسد به این که بخواهند برای روزنامه‌ها نامه‌ای بنویسند و در آن از مشکلات جامعه و مسایل مهم مملکتی حرف بزنند. خیلی از آنها که سواد کمی داشتند، دزدکی و به دور از چشم شوهرانشان روزنامه می‌خواندند و زنانی که آزادانه و بدون ترس بتوانند این کار را بکنند، انگشت‌شمار بودند. بعد از انقلاب مشروطه که آن هم انقلابی مردانه بود، زنان ایرانی هم کم‌کم شروع به فعالیت‌هایی برای احقاق حقوق خود کردند. حق تحصیل، حق تاسیس مدرسه‌های دخترانه و برابری اجتماعی. حقوقی که هنوز هم بسیاری از زنان در جوامع گوناگون در حال مبارزه برای بدست آوردنشان‌اند. زنان عصر مشروطه که خود را با زنان کشورهای ژاپن، فرانسه، انگلستان و آمریکا مقایسه می‌کردند، می‌دانستند که وضعشان هیچ شباهتی به آنها ندارد، پس با استفاده از انواع دستاویزهای فرهنگی و مذهبی و حتی آیات و روایات، شروع به نقد فرهنگ مردمحور کردند و تا اندازه زیادی توانستند جامعه مردسالار قاجاری را دگرگون کنند. مهم‌ترین دستاورد آنان هم گرفتن حق مسلم تحصیل برای دختران بود. کتاب «نامه‌های زنان ایرانی» مجموع ۶۲ نامه خواندنی و تاثیرگذار از زنان فعال است که در روزنامه ایران نو به چاپ می‌رسید؛ روزنامه‌ای که در سال‌های ۱۲۸۸ تا ۱۲۹۰ هجری شمسی برابر با ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۱ هجری قمری منتشر می‌شد. این روزنامه نوگرا در کنار روزنامه‌های دیگر همچون «تجدد» فعالیت می‌کرد و در نشان دادن سیمای حقیقی زن ایرانی و مطالبات او پیشرو بود. در این نامه‌ها، زنان به مسائلی چون تظلم‌خواهی، طرح درخواست ایجاد عدالت‌خانه، ایجاد دگرگونی در زبان مردمحورِ عصر مشروطه، به‌کارگیری واژگانی چون زنان و خواهران به جای کلماتی چون مخدرات، کمینه و ضعیفه، لغو مسألهٔ تعدد زوجات، حق تحصیل و تأسیس دبستان دخترانه پرداخته‌اند. در میان مباحث مطرح شده در نامه‌ها، مسألهٔ حق تحصیل و دریافت مجوز برای ایجاد مدارس زنانه، مهم‌ترین و پرتکرار‌ترین موضوع مد نظر زنان ایرانی است.