کتاب کلمات

کتاب الکترونیکی کلمات نوشتۀ سیلویا پلات با ترجمۀ رُزا جمالی در انتشارات ثالث چاپ شده است. این کتاب شامل گزیده‌ای از اشعار مجموعه The Colossus & Other Poems است که تنها مجموعه شعر منتشرشده پلات در زندگی‌اش بود. این کتاب بازتاب احساسات، تجربیات و بحران‌های درونی شاعر است.

درباره کتاب کلمات

The Colossus & Other Poems نام اصلی مجموعه شعر سیلویا پلات است که در سال ۱۹۶۰ در انگلستان  منتشر شد و دو سال بعد در آمریکا عرضه شد. این اثر تنها دفتر شعری بود که پلات در دوران حیات خود منتشر کرد. این مجموعه بیش از چهل شعر است که مضامینی همچون مرگ، خشم، پدران، رؤیاها، بدنی زنانه و زبان صریح را دربرمی‌گیرد. از جمله آثار مشهور این دفتر می‌توان به شعر «The Colossus» اشاره کرد. در این مجموعه پلات با زبانی واضح، گاهی تلخ و شامل ترکیبی از استعارات سوررئالیستی و تجربه‌های شخصی، به بازنمایی ژرف خلق‌وخو و زندگی روانی خود می‌پردازد. اشعار شامل تم‌های روان‌کاوانه همچون زخم روحی، فرافکنی و تجربه‌ٔ درد روانی هستند. سبکی که در اشعار به‌کار رفته، کنش شاعرانه را از قالب‌های کلاسیک دور کرده و به سمت زبانی شخصی سوق داده است. اشعار کتاب در کنار لحن متفاوت، حاوی قافیه‌های پیچیده و جناس‌های هوشمندانه‌اند. پلات در شعرهایی مانند «The Beekeeper’s Daughter»، «The Disquieting Muses»، «I Want, I Want» و «Full Fathom Five» از ترکیبی از عناصر روزمره و نمادهای فلسفی و روان‌کاوانه استفاده کرده که ساختارشکنی در انتظارات سنتی از شعر زنان را نشان می‌دهد.

شعر «The Colossus» نمونه‌ای بارز از نحوه مواجههٔ پلات با گذشته و پدر است. شاعر سعی دارد با زبانی قوی، جسم منفعل پدر را مانند ستون‌های رومی یا مجسمه‌ای اسطوره‌ای احیا کند؛ اما این تلاش همیشه ناکامل می‌ماند. مضمون کنترل‌نشدن، گسست شورا و مقابله با میراث روانی به‌خوبی در این شعر متبلور است. از دیگر ویژگی‌های برجسته کتاب، فرم گفتگوگونه و اعمال حضور روانکاو-شاعر درونی است. لحن گاهی صمیمی و دم‌دستی در اشعار کنش‌مند می‌شود؛ گویی شخصیت شعری با زبان روزمره با مخاطب دیگر سخن می‌گوید. به زبان سادۀ روزمره، ولی سرشار از ترکیباتی که نبض تند عاطفی دارد. این اثر از سوی منتقدان اولیه همچون Al Alvarez و Seamus Heaney بازتاب‌ مثبتی یافت. Alvarez‌ اشعار پلات را «غیرزنانه» و دقیق دونست، و Heaney گفت در هر صفحه شاعر نشان می‌دهد که «شایسته مدارج شعر است». پس از مرگ پلات، کلیه آثارش در کتاب The Collected Poems گردآوری و در سال ۱۹۸۱ جایزۀ پولیتزر شعر را دریافت کردند؛ اما مجموعه The Colossus با نقش تأسیس‌کننده و اولین اعلان حضور او در ادبیات معاصر شناخته می‌شود. در ایران ترجمه رزا جمالی سعی دارد همان فضای خشن ولی صادق زبان پلات را حفظ کند و به منتقدان و علاقه‌مندان فارسی‌زبان عرضه کرده است.

کتاب کلمات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به شعر معاصر، به‌ویژه کسانی که نسبت به شعر اعترافی و روان‌کاوانه گرایش دارند، مناسب است. همچنین دانشجویان ادبیات انگلیسی و مترجمانی که خواهان تجربه‌های دقیق‌تر ترجمه شعر هستند می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

درباره سیلویا پلات

سیلویا پلات (۱۹۳۲–۱۹۶۳) شاعر و نویسنده آمریکایی بود که به عنوان بنیان‌گذار «شعر اعترافی» شناخته می‌شود. او تحصیل‌کردهٔ Smith College و دانشگاه کمبریج است و اولین مجموعه شعرش The Colossus را در سال ۱۹۶۰ منتشر کرد و پس از مرگش کتاب‌هایی مانند Ariel، The Bell Jar و Collected Poems پدید آمدند. The Collected Poems در سال ۱۹۸۲ جایزۀ پولیتزر را برای او به‌همراه داشت.

بخشی از کتاب کلمات

«پلات: خب، فکر می‌کنم تا آنجا که به زبانم ربط دارد من آمریکایی‌ام؛ متأسفانه لهجه‌ام آمریکایی است، طرزِ حرف زدنم شیوه‌ای آمریکایی است، به رسمِ و روزگارِ قدیمِ آمریکا هستم، شاید این یکی از دلایلی باشد که به خاطرِ آن حالا در انگلستانم و همیشه در انگلستان خواهم ماند. چون سلیقه‌ام اینگونه است که پنجاه سال از زمان عقبم و باید بگویم شاعرانی که بیشتر مرا برمی‌آنگیزانند آمریکاییاند؛ فقط چند شاعرِ معاصرِ انگلیسی هستند که من تحسینشان می‌کنم.

اور: آیا این بدان معناست که شعر معاصر انگلستان در مقایسه با آمریکا از زمان عقب‌تر است؟

پلات: نه، اگر اجازه داشته باشم، باید بگویم آن را کمی در قید و بند می‌بینم. مقاله‌ای هست از الورز، منتقدِ انگلیسی، و بحث و جدلِ او دربارۀ خطراتِ چسبیدن به آداب و رسوم بحق و درست است. باید بگویم که من آنقدر سنتگرا نیستم و حس می‌کنم این سنت و تحجر آدم را خفه می‌کند؛ این تناسب و آراستگی، چیدمانِ بی‌نظیری که همه‌جا در انگلستان مشهود است خطرناکتر از آن است که در ظاهر به نظر می‌رسد.

اور: اما شما تصور نمی‌کنید این‌همه مشقت زیرِ بارِ سنگینی است که «ادبیاتِ انگلیسی» نامیده می‌شود؟

پلات: بله، کاملاً موافقم. می‌دانم و وقتی در کمبریج بودم این برایم آشکار شد؛ دخترانِ جوان به سمتِ من می‌آمدند و می‌گفتند: «چطور جرئت می‌کنی بنویسی؟

چطور جرئت می‌کنی شعر منتشر کنی؟ به علتِ انتقاد، نقدی خشن که بر شاعری نوجو و تجربه‌گرا می‌شود... » و این نقد نقدِ خودِ آن شعر نیست. یک بار یادم می‌آید کسی مرا به بادِ انتقاد گرفته بود که شروع شعرم شبیه جان دان است اما شبیه جان دان شعرم را تمام نکرده‌ام؛ جا خوردم و در آن لحظه بود که بارِ سنگینِ ادبیاتِ انگلیسی را بر خودم حس کردم. حس می‌کنم تمام تأکید در دانشگاه‌های انگلستان بر نقدِ کاربردی است )اما نه آنقدر بر نقدِ تاریخی و اشراف بر اینکه یک سطر از چه دورۀ تاریخیای برآمده( و این شاعر نوجو و تجربهگرا را از کار می‌آندازد. در آمریکا در دانشگاه چه می‌خوانیم؟ تی. اس. الیوت، دیلن تامس، ییتس و این جایی است که از آن آغاز می‌کنیم. شکسپیر در پشتِ این خطِ سیر رخ مینمایاند. مطمئن نیستم با این موافق باشم اما فکر می‌کنم در آمریکا برایِ یک شاعرِ جوان که دارد می‌نویسد و خلاق است ترسناک نیست که به دانشگاه برود چنان که در انگلستان به همین دلایل ترسناک است.»