کتاب درآمدی به اساطیر ایران

معرفی کتاب درآمدی به اساطیر ایران

کتاب الکترونیکی «درآمدی به اساطیر ایران» (درس‌گفتارهای مدرسهٔ عالی تلویزیون و سینما) نوشتهٔ شاهرخ مسکوب و منتشرشده توسط انتشارات فرهنگ جاوید، اثری پژوهشی دربارهٔ اسطوره‌ها و جهان‌بینی ایرانی است. این کتاب با مقدمهٔ حسن کامشاد و ویرایش علیرضا جاوید، به بررسی مفاهیم بنیادین اسطوره، تفسیرهای مختلف آن و جایگاه اسطوره در فرهنگ و تاریخ ایران می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درآمدی به اساطیر ایران

«درآمدی به اساطیر ایران» مجموعه‌ای از درس‌گفتارهای «شاهرخ مسکوب» است که در دهه ۱۳۵۰ برای دانشجویان مدرسهٔ عالی تلویزیون و سینما ارائه شده بود. این کتاب در دوره‌ای نوشته شده که توجه به ریشه‌های فرهنگی و اسطوره‌ای ایران اهمیت ویژه‌ای یافته بود و نویسنده با تکیه بر مطالعات تطبیقی و منابع متنوع، به تحلیل ساختار اسطوره‌ها و نقش آن‌ها در شکل‌گیری هویت ایرانی می‌پردازد. متن کتاب با دقت ویرایش شده و علاوه بر بازتاب نگاه شخصی نویسنده به اسطوره، از منابع معتبر داخلی و خارجی بهره می‌گیرد. اثر حاضر نه‌تنها به معرفی اسطوره‌های ایرانی می‌پردازد، بلکه آن‌ها را در بستر اسطوره‌شناسی تطبیقی و نظریه‌های معاصر بررسی می‌کند. کتاب با رویکردی تحلیلی، جایگاه اسطوره در ادبیات، دین، جامعه و تاریخ ایران را ترسیم می‌کند و به خواننده امکان می‌دهد با لایه‌های مختلف معنایی اسطوره‌ها آشنا شود.

خلاصه کتاب درآمدی به اساطیر ایران

این کتاب با طرح پرسش «اسطوره چیست؟» آغاز می‌شود و به بررسی تعاریف، کارکردها و اهمیت اسطوره در فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. نویسنده با مرور دیدگاه‌های گوناگون دربارهٔ تفسیر اسطوره، از تفسیر تاریخی و دینی تا رویکردهای زبان‌شناسی، روان‌شناسی (فروید و یونگ)، جامعه‌شناسی و ساختارگرایی (لوی‌استروس)، نشان می‌دهد که اسطوره‌ها چگونه بازتاب نیازها، باورها و ساختارهای ذهنی انسان هستند. بخش مهمی از کتاب به اسطوره‌های اقوام هندواروپایی و جایگاه آن‌ها در شکل‌گیری اسطوره‌های ایرانی اختصاص دارد. در ادامه، ساختار اجتماعی و طبقاتی این اقوام و بازتاب آن در اسطوره‌ها بررسی می‌شود. کتاب سپس به منابع شناخت اسطوره‌های ایران می‌پردازد و نقش اوستا، متون پهلوی، ادبیات فارسی و آثار مورخان را در بازسازی اسطوره‌های ایرانی توضیح می‌دهد. در بخش دوم، نویسنده به تحلیل ساختار اسطوره‌های ایرانی می‌پردازد و چهار محور اصلی را مطرح می‌کند: یزدان‌شناسی (شناخت ایزدان و اَمشاسپَندان)، کیهان‌شناسی (ساختار جهان)، انسان‌شناسی (جایگاه انسان در کیهان) و اندیشهٔ رستاخیز. کتاب با بررسی ثنویت (دوبُنی) در اندیشهٔ ایرانی، نقش اهورامزدا و اهریمن، جایگاه اَمشاسپَندان و دیوان، و پیوند اسطوره با اخلاق و حماسه، تصویری از جهان‌بینی اسطوره‌ای ایرانی ارائه می‌دهد. همچنین، ارتباط اسطوره با حماسه و ادبیات فارسی و تأثیر آن بر هویت فرهنگی ایران مورد توجه قرار گرفته است.

چرا باید کتاب درآمدی به اساطیر ایران را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر ریشه‌های فکری و فرهنگی ایران هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با مفاهیم بنیادین اسطوره و نقش آن در شکل‌گیری هویت ایرانی آشنا شوند. اثر حاضر با تکیه بر منابع معتبر و تحلیل تطبیقی، امکان مقایسه اسطوره‌های ایرانی با دیگر فرهنگ‌ها را فراهم می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا پیوند میان اسطوره، دین، جامعه و ادبیات را بهتر درک کند.

خواندن کتاب درآمدی به اساطیر ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به علاقه‌مندان اسطوره‌شناسی، دانشجویان رشته‌های ادبیات، تاریخ، مطالعات فرهنگی و کسانی که دغدغهٔ شناخت ریشه‌های فرهنگی و هویتی ایران را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای پژوهشگران حوزهٔ دین، فلسفه و جامعه‌شناسی که به دنبال تحلیل تطبیقی اسطوره‌ها هستند، مفید است.

فهرست کتاب درآمدی به اساطیر ایران

- کلیات اسطوره: تعریف اسطوره، کارکردها و اهمیت آن در فرهنگ‌ها، رابطهٔ اسطوره با دین، ادبیات و حماسه. - تفسیر اسطوره: مرور رویکردهای مختلف تفسیر اسطوره از منظر تاریخی، دینی، زبان‌شناسی، روان‌شناسی (فروید و یونگ)، جامعه‌شناسی و ساختارگرایی. - اقوام هندواروپایی: معرفی ساختار اجتماعی، طبقاتی و اسطوره‌ای اقوام هندواروپایی و تأثیر آن بر اسطوره‌های ایرانی. - زبان‌های ایرانی: مروری بر زبان‌های باستانی و میانهٔ ایرانی و نقش آن‌ها در انتقال اسطوره‌ها. - منابع اسطوره‌های ایران: بررسی اوستا، متون پهلوی، ادبیات فارسی و آثار مورخان به‌عنوان منابع شناخت اسطوره‌های ایرانی. - ساختار اسطوره‌های ایران: تحلیل چهار محور اصلی (یزدان‌شناسی، کیهان‌شناسی، انسان‌شناسی، رستاخیز) و نقش ثنویت در اندیشهٔ ایرانی. - ایزدان و دیوان: معرفی اهورامزدا، اَمشاسپَندان، دیوان و دیگر ایزدان و بررسی نقش آن‌ها در اسطوره‌های ایرانی. - اسطوره و حماسه: پیوند اسطوره با حماسه و ادبیات فارسی و تأثیر آن بر هویت فرهنگی ایران.

بخشی از کتاب درآمدی به اساطیر ایران

«اسطوره، بیان و نمودگاری است از "شناخت" انسان از جهان که اکثراً گذشته از صورت ظاهر، برای انسان دارای معنایی باطنی و پنهان نیز است. اسطوره از جهان، طبیعت، خدایان، دیوها و خلاصه از زندگی مادی و معنویِ انسانِ پیشین سخن می‌گوید. عقاید دوره‌های عتیق را دربارهٔ هستی از راه نظریه‌های مدون نمی‌توان دانست بلکه از راه اساطیر و آداب و رسوم، نماد و سرگذشت‌ها (که خود اساطیری هستند) می‌توان دریافت. وقتی از اساطیر صحبت می‌کنیم خواه‌ناخواه به دین نیز توجه می‌کنیم، زیرا اسطوره‌ها اکثراً به ادیانِ تکامل‌یافتهٔ بعدی راه یافته‌اند؛ دین‌های هندی یا سامی از این بابت مثال‌های خوبی هستند. ادیان، بخش بزرگی از فرهنگ بشری را تشکیل می‌دهند خواه کسی مذهبی باشد و خواه نباشد بسته به محیطی که در آن زندگی می‌کند، از میراث فرهنگی خاصی بهره‌مند است که دین در ساختن آن نقشی اساسی داشته و دارد. کسی که در محیط چنین فرهنگی زندگی کند از راه دین با اسطوره ارتباط می‌یابد. راه دیگر ارتباط با اسطوره و تأثیرپذیری از باورهای اساطیری، فرهنگ غیردینی است، یعنی فرهنگی که هدف اولیهٔ آن تعیین رابطهٔ انسان با مابعدالطبیعه و عالم بالا نیست: ادبیات، موسیقی، نقاشی غیرمذهبی، قصه‌ها و باورهای عامیانه، هنر و فولکلور‌و "معرفت" غیرعلمی. برای شناخت عمیق فرهنگ یک ملت نمی‌توان از اساطیر آن بی‌خبر بود.»