کتاب در برزخ کلمات

کتاب در برزخ کلمات (دربارهٔ ترجمه و ویرایش ادبی) نوشتهٔ علیرضا جاوید توسط انتشارات فرهنگ جاوید منتشر شده است. این اثر از مجموعهٔ «فرهنگ و علوم انسانی» و دربردارندهٔ مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای مفصل با شش مترجم و ویراستار برجستهٔ ادبیات معاصر ایران است: عبدالله کوثری، رضا رضایی، علی‌اصغر حداد، احمد کسایی‌پور، مژده دقیقی و آبتین گلکار. این کتاب به بررسی مسائل بنیادین ترجمه و ویرایش ادبی در ایران می‌پردازد و دغدغه‌های حرفه‌ای و تجربیات این چهره‌ها را در قالب مصاحبه‌های عمیق و تحلیلی گردآورده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب در برزخ کلمات

کتاب در برزخ کلمات اثری گفت‌وگومحور است که در تابستان ۱۴۰۲ شکل گرفته و حاصل جلسات و مصاحبه‌های شفاهی با شش مترجم و ویراستار مطرح است. کتاب در برزخ کلمات به دغدغه‌های ترجمه و ویرایش ادبی در ایران می‌پردازد و از خلال تجربیات سه نسل از مترجمان، تصویری از وضعیت ترجمهٔ ادبی، چالش‌های ویرایش، رابطهٔ مترجم و ویراستار، و کیفیت آثار ترجمه‌شده ارائه می‌دهد. نویسنده، علیرضا جاوید، با سابقه‌ای طولانی در حوزهٔ نشر و نقد کتاب، تلاش کرده است با طرح پرسش‌هایی جدی و انتقادی، به چیستی ترجمهٔ ادبی و آسیب‌شناسی آن بپردازد. هر گفت‌وگو استقلال زبانی خود را دارد و متن‌ها پس از بازبینی و تأیید مترجمان در کتاب آمده‌اند. کتاب در برزخ کلمات به موضوعاتی چون نقش ترجمه در فرهنگ، تفاوت ترجمهٔ ادبی با دیگر انواع ترجمه، اهمیت سبک و لحن، و تعامل میان مترجم و ویراستار می‌پردازد و در کنار روایت‌های شخصی، به تحلیل وضعیت فعلی نشر و نقد ادبی در ایران نیز توجه دارد.

خلاصه کتاب در برزخ کلمات

کتاب در برزخ کلمات مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای عمیق با شش مترجم و ویراستار برجسته است که هرکدام از زاویهٔ دید خود به مسائل ترجمه و ویرایش ادبی می‌پردازند. محور اصلی بحث‌ها، چیستی ترجمهٔ ادبی، تفاوت آن با ترجمه‌های غیرادبی، و نقش مترجم و ویراستار در خلق یک متن ادبی است. شرکت‌کنندگان دربارهٔ معیارهای انتخاب متن برای ترجمه، اهمیت سبک و لحن نویسنده، چالش‌های انتقال معنا و فرم، و تجربه‌های شخصی خود در مواجهه با متون کلاسیک و معاصر صحبت می‌کنند. همچنین به موضوعاتی مانند وفاداری به متن اصلی، نقش خلاقیت مترجم، تفاوت ترجمه از زبان دوم، و مشکلات ساختاری نشر و نقد ادبی در ایران پرداخته می‌شود. گفت‌وگوها نشان می‌دهد که ترجمهٔ ادبی صرفاً انتقال واژه‌ها نیست، بلکه بازآفرینی متن در زبان مقصد با توجه به فرهنگ، تاریخ و ذوق ادبی مترجم است. رابطهٔ مترجم و ویراستار، حدود دخالت ویراستار در متن ترجمه، و اهمیت نقد ادبی از دیگر محورهای مهم کتاب است. درنهایت، کتاب تصویری از وضعیت ترجمه و ویرایش ادبی در ایران امروز ارائه می‌دهد و به دغدغه‌های حرفه‌ای و چالش‌های عملی این حوزه می‌پردازد.

چرا باید کتاب در برزخ کلمات را خواند؟

کتاب در برزخ کلمات فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با نگاه و تجربهٔ عملی شش مترجم و ویراستار برجستهٔ ادبیات ایران فراهم می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با مسائل بنیادین ترجمه و ویرایش ادبی، چالش‌های حرفه‌ای، و تفاوت‌های رویکردی در این حوزه آشنا شود. کتاب به‌جای ارائهٔ راه‌حل‌های کلیشه‌ای، از خلال روایت‌های شخصی و بحث‌های انتقادی، تصویری واقعی از پشت‌صحنهٔ تولید آثار ترجمه‌شده و ویرایش‌شده در ایران ارائه می‌دهد. برای علاقه‌مندان به ادبیات، ترجمه، و نشر، این کتاب منبعی ارزشمند برای شناخت عمیق‌تر فرایندهای ترجمه و ویرایش و درک بهتر جایگاه مترجم و ویراستار در ادبیات معاصر است.

خواندن کتاب در برزخ کلمات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب در برزخ کلمات برای مترجمان، ویراستاران، دانشجویان رشته‌های زبان و ادبیات، علاقه‌مندان به ترجمه و نقد ادبی، و فعالان حوزهٔ نشر مفید است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ کیفیت ترجمه‌های ادبی، تعامل مترجم و ویراستار، و شناخت مسائل عملی و نظری این حوزه را دارند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب در برزخ کلمات

«جاوید: این‌گونه که من متوجه شدم شما متن ادبی را از متن غیرادبی جدا می‌دانید. یعنی با اینکه دستور زبان فارسی در هر دو متن یکسان است اما ساختار معنایی هرکدام از هم جداست.

کسایی‌پور: درست است. منتها متن ادبی، به‌خصوص نوشته‌های داستانی و نمایشی، ترکیبی خلاقانه از همهٔ آن نقش‌هاست. این‌طور نیست که متن ادبی صرفاً جنبهٔ زیباشناختی داشته باشد بلکه عموماً ترکیب هنرمندانهٔ اندام‌واری (ارگانیکی) از همهٔ آن نقش‌هایی است که اشاره کردم. یعنی ممکن است شما در یک نوشتهٔ ادبی هم با زبان سادهٔ گزارشی یا روایی سروکار داشته باشید، و هم با بخش‌هایی توصیفی که نویسنده صحنه‌ای را با زبانی استعاری و با آب‌وتاب بیشتری، یا به قول شما با ساخت معنایی متفاوتی، بیان می‌کند یا در جاهایی زبانِ کاملاً عاطفی شاعرانه‌ای به‌خود می‌گیرد. پس در یک متن واحد ممکن است با چند بافت زبانیِ متفاوت سروکار داشته باشیم. کمااینکه در داستان یا رمان در اغلبِ گفت‌وگوها (نه البته الزاماً در همهٔ آنها) معمولاً با همین نقش سادهٔ ارتباطی روبه‌رو هستیم، یعنی اغلب جنبهٔ اطلاع‌رسانی دارند و گزاره‌ای را منتقل می‌کنند، مثل "هوا چقدر گرم شده"، یا "تشنه‌ام." درهرحال، در یک اثر ادبی، نقش‌های مختلفِ عناصر زبانی را می‌توان طیف رنگارنگ درهم‌تنیده‌ای در نظر گرفت که به‌شکل خلاقانه و منسجمی به هم پیوند خورده‌اند، از بخش‌های سادهٔ صرفاً گزارشی و توصیفی گرفته تا بخش‌های شاعرانه و ادبی. منتها وقتی نقش زیباشناختی متن چنان پررنگ می‌شود که بر سایر نقش‌ها سایه می‌اندازد و انسجامی درونی و ساختاری به متن می‌دهد چنان‌که از خواندن آن و حتی خواندن مجدد آن لذت می‌بریم، می‌توانیم بگوییم با نوشته‌ای ادبی سروکار داریم.»