کتاب عاشقی های سعدی

کتاب عاشقی های سعدی نوشتهٔ همایون کاتوزیان است. نشر مرکز این کتاب را که حاوی غزل‌های سعدی شیرازی به ۲ زبان فارسی و انگلیسی است، روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب عاشقی های سعدی

کتاب عاشقی های سعدی که با ارائهٔ اطلاعات و تفسیرهایی از غزل سعدی شیرازی آغاز شده، در ادامه بخش‌هایی تحت‌عنوان‌های اظهار عشق، وصف معشوق، وصال و فراق و مباحث اخلاقی و عرفانی را در بر گرفته و زیر این بخش‌ها غزل‌های سعدی را آورده است. می‌دانیم که سعدی یکی از بزرگ‌ترین شاعران تاریخ شعر پارسی و تنها شاعر کلاسیکی است که در زمان حیاتش یک تُرک مقیم آناتولی شعرش را در نامه‌ای نقل کرد و در حدود ۳۰ سال پس از درگذشت او، آوازخوانان چینی شعرش را به آواز می‌خواندند؛ بدون اینکه معنای آن را بدانند. سعدی استاد غزل بود و در این زمینه تنها حافظ و تا اندازهٔ کمتریْ مولوی با او پهلو می‌زنند. با این وصف به غزل‌های او خیلی کمتر از گلستان و بوستان توجه و اعتنا شده است. همایون کاتوزیان در کتاب عاشقی های سعدی که چهارمین کتاب او دربارهٔ سعدی‌ شیرازی است، تنها از غزل‌هایش سخن گفته و ۷۸ عدد از آن‌ها را با ترجمهٔ انگلیسیشان عرضه کرده است؛ به این امید که موردپسند دوستداران شعر سعدی و شعر کلاسیک فارسی (علاوه بر دوستداران شعر عاشقانه در هر زبانی) واقع شود.

شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

غزل در ادبیات فارسی به قالبی از شعر سنتی فارسی گفته می‌شود. غزل‌ها معمولاً بین ۴ تا ۱۲ بیت دارند. مصراع اول بیت نخست با مصراع‌های زوج هم‌قافیه است. موضوع اصلی غزل بیان عواطف و احساسات، ذکر زیبایی و کمال معشوق و شکوه از روزگار است. بیت‌های غزل فارسی از لحاظ مضمون دارای استقلال هستند. در آخرین بیت غزل، شاعر نام شعری یا تخلص خود را می‌آورد و بهترین بیت آن را شاه‌بیت یا بیت‌الغزل می‌گویند.

خواندن کتاب عاشقی های سعدی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران شعر کلاسیک ایران و قالب غزل پیشنهاد می‌کنیم.

درباره همایون کاتوزیان

همایون کاتوزیان ۲۶ آبان ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمد. در ایران او را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران با نام «هما کاتوزیان» نیز می‌شناسند. او اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی است. زمینهٔ تحقیق موردعلاقهٔ او مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. او به‌طور همزمان مطالعاتش را در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران تا سطح پیشرفتهٔ آکادمیک ادامه داده است. نتایج این مطالعات را می‌توان در تنوع آثار چاپ‌شده از او دید. او تاکنون بیش از ۷ کتاب در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسانده است.

محمدعلی همایون کاتوزیان نسبت به اروپامحوری در تاریخ‌نگاری ایرانی انتقاد داشته و نشریه‌ای نیز تحت‌عنوان «نظریهٔ کوتاه‌مدت‌بودن جامعهٔ ایران» ارائه کرده است. برخی از کتاب‌ها او به قرار زیر هستند:

«سعدی، شاعر عشق و زندگی»، «جمالزاده و ادبیات او»، «گفت‌وگو درباره عقلانیت و نوگرایی»، «هشت مقاله در تاریخ و ادب معاصر»، «صادق هدایت و مرگ نویسنده»، «نقدی بر بوف کور هدایت» و «مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران».

بخشی از کتاب عاشقی های سعدی

«ای که انکار کنی عالم درویشان را

تو ندانی که چه سودا و سرست ایشان را

گنج آزادگی و کنج قناعت ملکیست

که به شمشیر میسر نشود سلطان را

طلب منصب فانی نکند صاحب عقل

عاقل آن است که اندیشه کند پایان را

جمع کردند و نهادند و به حسرت رفتند

وین چه دارد که به حسرت بگذارد آن را

آن به‌در می‌رود از باغ به دلتنگی و داغ

وین به بازوی فرح می‌شکند زندان را

دستگاهی نه که تشویش قیامت باشد

مرغ آبی‌ست چه اندیشه کند طوفان را

جان بیگانه ستاند ملک‌الموت به زجر

زجر حاجت نبود عاشق جان افشان را

چشم همت نه به دنیا که به عقبی نبود

عارف عاشق شوریده سرگردان را

در ازل بود که پیمان محبت بستند

نشکند مرد اگرش سر برود پیمان را

عاشقی سوخته‌ای بی سر و سامان دیدم

گفتم ای یار مکن بر سر فکرت جان را

نفسی سرد برآورد ضعیف از سر درد

گفت بگذار من بی سر و بی سامان را

پند دلبند تو در گوش من آید هیهات

من که بر درد حریصم چه کنم درمان را

سعدیا عمر عزیز است به غفلت مگذار

وقت فرصت نشود فوت مگر نادان را»