کتاب دهخدا و لغت نامه

کتاب الکترونیکی دهخدا و لغت‌نامه نوشتۀ مریم میرشمسی در انتشارات قطره چاپ شده است. این کتاب به معرفی زندگی و تلاش‌های علی‌اکبر دهخدا، نویسنده، محقق، روزنامه‌نگار و تدوین‌گر بزرگ‌ترین اثر ادبی و فرهنگی ایران، یعنی لغت‌نامه دهخدا می‌پردازد. همچنین، فرآیند تدوین و ویژگی‌های این اثر ارزشمند را بررسی می‌کند.

درباره کتاب دهخدا و لغت‌نامه

این کتاب به زندگی‌نامه، فعالیت‌های علمی و فرهنگی علی‌اکبر دهخدا اختصاص دارد. او یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های ادبی و فرهنگی ایران در دوران معاصر است که به‌عنوان بنیان‌گذار لغت‌نامه‌ای جامع برای زبان فارسی شناخته می‌شود. کتاب مریم میرشمسی در کنار بازتاب تلاش‌های فردی و اجتماعی دهخدا، به تشریح فرآیند تدوین لغت‌نامه او نیز پرداخته است. دهخدا که در ابتدا با فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و طنزهای اجتماعی در نشریۀ صور اسرافیل شناخته شد، بعدها با وقف زندگی خود به پژوهش در زبان فارسی و نگارش لغت‌نامه، نقشی بی‌بدیل در غنی‌سازی و مستندسازی زبان فارسی ایفا کرد. لغت‌نامه دهخدا شامل هزاران واژه و اصطلاح فارسی، عربی، ترکی، اروپایی و سایر زبان‌ها است که در ادبیات و فرهنگ ایرانی به کار رفته‌اند.

این کتاب همچنین به چالش‌ها و دشواری‌هایی که دهخدا در مسیر تدوین این اثر عظیم با آن روبه‌رو بود، اشاره می‌کند و از تلاش او برای گردآوری منابع گسترده و کمک گرفتن از محققان برجسته می‌گوید. لغت‌نامه دهخدا نه‌تنها به‌عنوان یک مرجع زبانی، بلکه به‌عنوان سندی فرهنگی و تاریخی ارزشمند شناخته می‌شود که ارتباط زبان فارسی با دیگر زبان‌ها و فرهنگ‌ها را نشان می‌دهد. علی‌اکبر دهخدا (۱۲۹۷-۱۳۳۴ هجری شمسی) یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان، محققان و روزنامه‌نگاران ایرانی بود. او با نگارش مقالات طنزآمیز و انتقادی در دوره مشروطه نقش مهمی در آگاه‌سازی جامعه داشت. مهم‌ترین اثر او، لغت‌نامه دهخدا، به‌عنوان یکی از جامع‌ترین و معتبرترین منابع زبان فارسی شناخته می‌شود که هنوز هم مرجع بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان است.

کتاب دهخدا و لغت‌نامه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات، فرهنگ ایرانی، زبان‌شناسی و پژوهش‌های مربوط به زبان فارسی مناسب است. همچنین کسانی که به زندگی‌نامه و دستاوردهای بزرگ‌ترین شخصیت‌های ادبی ایران علاقه دارند، از مطالعه این اثر لذت خواهند برد.

درباره‌ علی اکبر دهخدا

علی اکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ در تهران متولد شد. او ادیب، لغت‌شناس، سیاست‌مدار، شاعر، مؤلف و بنیان‌گذار لغت‌نامه‌ٔ دهخدا بود. دهخدا جزو اولین فارغ‌التحصیلان مدرسهٔ سیاسی بود. طی این دوره با مبانی علوم جدید و زبان فرانسوی آشنا شد. معلم ادبیات فارسی آن مدرسه، «محمدحسین فروغی» بود و گاه تدریس ادبیات کلاس را بر عهدهٔ دهخدا می‌گذاشت. او مدتی را در وزارت امور خارجه مشغول به کار بود و به همین دلیل چندسالی در وین زندگی کرد و در آنجا آموختن زبان فرانسوی‌اش را کامل کرد. هم‌زمان با آغاز دوران مشروطیت به ایران بازگشت و نقش بسیار مهمی در پیش‌بردن اهداف جنبش مشروطه اجرا کرد. کمی بعد به روزنامهٔ صوراسرافیل پیوست و مقالات طنزی را با امضای «دخو» در آن به چاپ رساند. مجموع آن مقالات، کتاب «چرند و پرند» نام گرفته است. برخی از نوشته‌های او چنان تند و صریح بود که بسیاری از طرفداران استبداد حکم به تکفیر او دادند. یکی دیگر از کارهای بزرگ و ارزشمند علی‌اکبر دهخدا، تألیف فرهنگ‌نامهٔ ارزشمند دهخدا است که در آن لغات علمی، تاریخی، ادبی، جغرافیایی و طبی و معادل‌های دقیق آن‌ها همراه با شاهدهای بسیار آمده است. ریاست ادارهٔ لغت‌نامه تا پیش از آنکه به «محمد معین» واگذار شود، با دهخدا بود. کتاب «امثال و حکم» در چهار جلد، شامل۵۰ هزار امثال و حکم (ضرب‌المثل) و کلمات قصار و ابیات متفرقه‌، نوشتهٔ او است. مطالب این کتاب، به‌ترتیب الفبا تنظیم شده و ضرب‌المثل‌ها شرح و تفسیر شده است. شرح دیوان بسیاری از شاعران بزرگ مانند منوچهری، حافظ، مسعود سعد سلمان و فرخی سیستانی از فعالیت‌های دیگر این نویسنده و پژوهشگر ایرانی است. علی اکبر دهخدا در ۷ اسفند ۱۳۳۴ و در تهران، چشم از جهان فروبست.