ژول ورن

ژول ورن یکی از قصه‌گویان ماهر در سبک علمی‌ تخیلی است. کتاب‌های او پس از آگاتا کریستی، بیشترین میزان ترجمه را به خود اختصاص داده‌اند. ژول ورن در آفریدن داستان‌های تخیلی که البته بعدها به واقعیت پیوستند، بسیار زبردست بود. او درست مانند یک پیشگو، آینده جهان را در داستان‌هایش می‌نوشت. آینده‌ای که از اکتشافات پر است و سفر کردن، شناخت موجودات زیر آب و قدم زدن روی کره ماه در آن چیزی طبیعی به شمار می‌رود.

بیوگرافی ژول ورن

ژول ورن با نام کامل ژول گابریل ورن، ۸ فوریه ۱۸۲۸ در نانت فرانسه به دنیا آمد. خانواده او وضع مالی خوبی داشتند. پدر ژول ورن دوست داشت پسرش در رشته حقوق تحصیل کند و البته که پسر به خواسته پدر احترام گذاشت. اما علاقه او به ادبیات، داستان و نمایشنامه‌نویسی به حدی زیاد بود که زندگی حرفه‌ای آینده او را شکل داد. او در آن دوران نمایشنامه‌های تراژدی می‌نوشت و این موضوع، سبب برانگیخته شدن مخالفت اعضای خانواده‌اش با او شده بود. آن‌ها از اینکه می‌دیدند او مطالبی غمگین می‌نویسد، ناراحت بودند.

ژول ورن که برای تحصیل رشته حقوق به پاریس رفته بود، سخت در تلاش بود تا نمایشنامه‌هایش را به روی صحنه ببرد. از بخت بلندش بود که با الکساندر دوما آشنا شد. دوما کار او را پسندید و در مسیری که پیش می‌رفت، حمایتش کرد. کم‌کم شناخته شد و نمایشنامه‌هایش با موفقیت روبه‌رو شدند. او در همان ایام تدریس می‌کرد و در رشته تحصیلی‌اش، حقوق هم مشغول به کار شده بود تا بلکه بتواند خرج زندگی‌اش را در آورد.

در سال ۱۸۵۷ با همسرش آشنا شد و با او ازدواج کرد. دو سال بعد راهی سفری پژوهشی شد و از اسکاتلند، نروژ و اسکاندیناوی دیدن کرد. در سال ۱۸۶۱ صاحب پسری شد که او را میشل نام نهاد. بعدتر، زمانی که ژول ورن دغدغه مالی نداشت، کشتی‌های تفریحی برای خود می‌خرید و آن‌ها را به نام پسرش نامگذاری می‌کرد. این کشتی‌ها البته حکم دفتر کار او را داشتند. دریانوردی در دریای مانش و روی رودخانه سن، به او این امکان را می‌داد تا افکارش را روی کاغذ بیاورد و آثار خلاقانه دیگری خلق کند.

هنگامی که ژول ورن قراردادی برای کتاب پنج هفته در بالن با بنگاه نشر هتزل بست، گمان نمی‌کرد که این همکاری چقدر برایش ارزشمند است. همکاری ژول ورن با پیر-ژول اتزل، ناشر کتاب‌هایش، بیست‌ودو سال به طول انجامید و به انتشار کتاب‌های او منجر شد. جالب اینجاست که در ابتدای انتشار آثارش، عمده مخاطبانش را نوجوانان شکل می‌دادند. اما بعدا مارسل موره، یکی از منتقدان ادبی، درباره آثار ژول ورن سخن گفت و او را به دنیا معرفی کرد. به این ترتیب بود که آثار او جایش را در میان خوانندگان جدی ادبیات هم پیدا کرد.

در سال‌های پایانی عمرش، مادر و برادرش را از دست داد. این موضوع به شدت او را تحت تاثیر قرار داد. ژول ورن در نامه‌هایی که به خواهرش نوشته بود، از وضعیت اندوهبارش در زندگی سخن گفته بود. ابتلا به آب مروارید هم در به وجود آمدن این حالت شبه‌افسردگی در او بی‌تاثیر نبود. با این حال، تا لحظه‌ای که می‌توانست، قلم، نوشتن و یادگیری را کنار نگذاشت. در سال‌های پایانی عمر، به زبان اسپرانتو علاقه‌مند شده بود و در پی یادگیری آن و پیاده کردنش در یکی از داستان‌هایش بود.

ژول ورن در نهایت، در ۲۴ مارس ۱۹۰۵ در سن هفتادوهفت سالگی، چشم از دنیا فروبست. در هنگام مرگ در شهر امیان، در شمال فرانسه بود. بلواری که خانه او در امیان در آن قرار داشت، حالا بلوار ژول ورن نام دارد. آرامگاه او در قبرستان همین شهر است و مجسمه‌ی ژول ورن، ساخته هنرمندی به نام آلبرت دومنیک رز، روی سنگ مزارش قرار دارد. این مجسمه به سوی جاودانگی و جوانی ابدی نام دارد و تحت تاثیر مجموعه آثار ژول ورن، ساخته شده است.

ژول ورن در طول عمر خود، هشتاد داستان کوتاه، رمان، مقاله و اثر پژوهشی منتشر کرده است. کتاب‌های او به زبان فرانسوی نوشته شده‌اند؛ اما حالا می‌توان ترجمه‌های مختلفشان را در سراسر جهان خواند. آثار ورن دارای ارزش ادبی و هنری هستند و به دلیل جذابیت‌های بی حد و حصرشان، به دلیل جرئت و جسارت‌ورزی نویسنده در پروبال دادن به رویاها و افکارش، همچنان در میان مخاطبان، محبوبند.

آثار و کتاب‌های ژول ورن

ژول ورن کتاب‌های زیادی دارد که اکثر آن‌ها را می‌توان در دسته داستان‌های علمی تخیلی قرار داد. در حقیقت، در کتاب‌های او بود که سروکله سینما، زیردریایی و ... برای اولین بار پیدا شد. در کتاب‌های علمی تخیلی می‌توان آینده را آنگونه که دوست داریم باشد، به تصویر بکشیم و ژول ورن با نبوغ مثال‌زدنی‌اش، این سبک را به بلوغ و اوج خود رساند. تقریبا از تمام کتاب‌های ژول ورن، اقتباس‌های سینمایی، تلویزیونی، تئاتری و انیمشین صورت گرفته است.

از میان مشهورترین کتاب‌های ژول ورن می‌توان به پنج هفته در بالن، از زمین تا ماه، سفر به اعماق زمین، بیست‌هزار فرسنگ زیر دریاها، در مدار ماه (به دور ماه)، دور دنیا در هشتاد روز، جزیره اسرار آمیز، میشل استروگف، اشعه سبز و آوارگان جزیره اشاره کرد. البته نباید فراموش کرد که تعداد کتاب‌های او، بسیار بیش از این‌ها است و این چند کتاب، فقط بخشی از آثار او را شامل می‌شوند.

پنج هفته در بالن، اولین بار در سال ۱۸۶۳ منتشر شد. این کتاب ماجرای پروفسور فرگوسن را تعریف می‌کند که در نظر دارد یک سفر اکتشافی به آفریقا داشته باشد. او که از خطرات این سرزمین، مانند وجود قبایل بدوی و حیوانات وحشی آگاه است، بالنی را برای سفرش انتخاب می‌کند و همراه با همکارانش یک سفر هوایی بسیار متفاوت را تجربه می‌کند. ایروین آلن این کتاب را در سال ۱۹۶۲ به فیلم سینمایی تبدیل کرد.

خیال‌پردازی‌های ژول ورن فقط محدود به زمین و موجودات زمینی نبود. او در کتاب از زمین تا ماه (سفر به ماه) نشان داد که چطور می‌توان با خلاقیت، راهمان را به کره ماه باز کنیم. این کتاب در سال ۱۸۶۵ به فرانسوی و در سال ۱۸۶۷ به انگلیسی منتشر شد. جنگ به پایان رسیده است و توپچی‌ها از کار بیکار شده‌اند. روزی رئیس باشگاه، ایده جالبی را مطرح می‌کند. او پیشنهاد می‌کند تا یک توپ بزرگ و غول‌آسا درست کنند و آن را به ماه بفرستند تا بتوانند با قمر زمین، ارتباط داشته باشند. این کتاب، یکی از بلندپروازی‌های بشر را به تصویر کشیده است. فضانوردان سفر آپولو ۱۱ نیز از تاثیر این کتاب بر پیشرفت‌های بشر در کشف جهان سخن گفته‌اند. ژرژ ملی‌یس در سال ۱۹۰۲ یک فیلم صامت فرانسوی از این کتاب ساخت. فیلم او، برداشتی آزاد از این کتاب بود و از آن، به عنوان اولین فیلم در ژانر علمی تخیلی یاد می‌شود.

سفر به اعماق زمین که با نام سفر به مرکز زمین هم ترجمه شده است، در سال ۱۸۶۷ چاپ شد و هفت سال بعد، نسخه انگلیسی آن هم به بازار آمد. این کتاب، ماجرای سفر پروفسور اوتو لیدانبراک است که همراه با برادرزاده و راهنمایش، سفری به دل زمین آغاز می‌کند. این سفر از دالان‌های گدازه‌ای (مجراهای طبیعی آتشفشانی) آغاز می‌شود و به دل زمین می‌رسد و در نهایت، در نقطه‌ای از ایتالیا، و روی سطح زمین، به پایان می‌رسد. اریک برویگ بر اساس این کتاب، در سال ۲۰۰۸ یک فیلم سینمایی ساخت. جرج میلر هم در سال ۱۹۹۹ یک فیلم با اقتباس از این کتاب ساخته است.

بیست هزار فرسنگ زیر دریاها در سال ۱۸۷۰ منتشر شد و سفری به درون دریاهای عمیق و آشنایی با دنیای اعجاب‌آوری است که در اقیانوس‌های جریان دارد. در سال ۱۸۶۶ چندین کشور متوجه حضور هیولایی می‌شوند که در اعماق اقیانوس‌ها قرار گرفته است. کسی نمی‌داند که این موجود بزرگ و عظیم چیست؟ آیا یک کوسه بزرگ است؟ یا موجودی ناشناخته؟ وقتی هیئتی سوار بر یک کشتی برای کشف این هیولا به آب‌ها می‌زنند با چیزی فراتر از تصوراتشان روبه‌رو می‌شوند... ریچارد فلیشر، این کتاب را در سال ۱۹۵۴ به فیلم سینمایی تبدیل کرد.

دور ماه، کتابی دیگر از ژول ورن است. این کتاب در ادامه داستان از زمین تا ماه نوشته شده است و در سال ۱۸۷۰ منتشر شد. در این داستان، ماجرای سفری را می‌خوانیم که چند انسان بلندپرواز و جاه‌طلب برای قدم گذاشتن روی ماه طراحی کردند. حالا باید دید که این مسافران چقدر موفق بودند و روی کره ما با چه چیزهایی مواجه شدند...

دور دنیا در هشتاد روز اولین بار در سال ۱۸۷۳ منتشر شد. این کتاب هم داستانی ماجراجویانه دارد. آقای فاگ که شخصیتی دقیق و البته بسیار انگلیسی‌مآب است، با دوستانش شرط می‌بندد که دور دنیا را در هشتاد روز طی کند. ژول ورن این کتاب را هم مانند بسیاری از کتاب‌های دیگرش و مانند سبک بسیاری از نویسندگان ابتدا به شکل پاورقی منتشر می‌کرد. همین موضوع باعث شده بود تا برخی گمان کنند که ماجراهایی که در داستان می‌خوانند، واقعی است. شرط‌بندی‌هایی هم بر سر همین موضوع و زمان به پایان رسیدن سفر هشتاد روزه، شکل گرفته بود!

میشل استروگف، که در سال ۱۸۷۶ به چاپ رسید، یکی دیگر از کتاب‌های مشهور ژول ورن است. ماجرا بر سر پیامی است که میشل باید از طرف تزار روسیه در مسکو به برادرش برساند که در یکی از مناطق دورافتاده سیبری است. سفر او، ماجراهایی که برایش رخ می‌دهد، شورش قبایل تاتار آن ناحیه، دستگیری میشل و حوادث دیگر کتاب سبب شده تا این اثر به یکی از بهترین کتاب‌های ژول ورن تبدیل شود. کتابی که بر خلاف دیگر آثارش، علمی تخیلی نیست. در حقیقت او با نوشتن این کتاب نشان داد چه قصه‌گوی خوب و هنرمندی است. ژول ورن با همکاری دنری، نمایشنامه‌ای از این اثر درست کرد و آن را در سال ۱۸۸۰ به روی صحنه برد. در سینما هم سریالی فرانسوی، ایتالیایی، آلمانی از روی این کتاب ساخته شد.