کتاب توپ های ماه اوت

اگر عاشق تاریخ هستید و دوست دارید درباره نخستین روزهای آغاز جنگ جهانی اول بیشتر بدانید، باربارا تاکمن در کتاب توپ های ماه اوت، این امکان را برای شما فراهم کرده است. این کتاب روایاتی از نخستین ماه شروع جنگ جهانی اول دارد. محمد قائد این کتاب را به فارسی ترجمه کرده و نشر ماهی آن را منتشر کرده است.

باربارا تاکمن در ۱۹۶۳ برای توپ‌های ماه اوت (که بعدها با عنوان اوت ۱۹۱۴ تجدید چاپ شد) و در ۱۹۷۲ برای استیلول و تجربهٔ امریکا در چین جایزهٔ پولیتزر گرفت و در ۱۹۸۰ برای آیینه‌ای در دوردست برندهٔ جایزهٔ ملی کتاب شد. جان کندی، رئیس‌جمهور پیشین امریکا، نسخه‌هایی از توپ‌های ماه اوت را به همکارانش می‌داد و خواندن آن را توصیه می‌کرد. در برابر، نشریهٔ ادبی ساندی ریویو سال ۱۹۸۵ تاکمن را در فهرست کسانی گذاشت که بیش از استحقاق خویش ستایش شده‌اند و دربارهٔ او نوشت: «متأسفانه به‌مرور از تاریخنگاری به‌عنوان درس اخلاق به جانب نگارش درس اخلاق در قالب تاریخنگاری رفته است.»

درباره کتاب توپ های ماه اوت

جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) در نوع خود واقعه‌ای یگانه بود. این جنگ به قرن بیستم شکل داد و نتایجش تا زمان ما نیز ادامه داشت. اطلاق جنگ جهانی به این واقعه نیز از سال‌های جنگ دوم شروع شد و تا پیش از ان به جنگ اول جنگ بزرگ می‌گفتند.

جنگ جهانی اول به سه قاره کشید و ارتش‌های چهار قاره در آن جنگیدند. مرکز جهان همچنان اروپا بود، فاصلهٔ بین مسکو تا لندن و پاریس و برلن. اما با فروریختن حصارهای دنیای قدیم، بر تمام جهان اثر گذاشت و ایالات متحد را وارد صحنهٔ سیاست و رقابت‌های جهانی کرد. نقطهٔ عطفی شد در ختم دنیای قدیم. اگر می‌خواهید با جنگ جهانی اول بیشتر آشنا شوید، در این لینک ۴۰ نقشه ‌ای که مناقشات آن زمان را نشان می‌دهند، جمع‌آوری شده است.

روایتگران و هنرمندان به جنگ جهانی اول کمتر از دوم پرداخته‌اند و به قول مترجم کتاب سبب را شاید بتوان در ترکیب غیرقابل هضمِ بلاهت و فاجعه و پوچی این جنگ جست.

باربارا تاکمن در این کتاب روایاتی ناب و کمتر شنیده شده از پیش‌درآمد سیاسی جنگ جهانی اول می‌گوید که برای هر شیفته تاریخی جذاب خواهد بود. این که جنگ بزرگ چگونه آغاز شد و در ماه نخست این جنگ چه اتفاقاتی افتاد که نمی‌دانستید.

دید تاکمن در این کتاب همه‌جانبه، قلمش دقیق و چشم‌اندازی که در برابر خواننده می‌گذارد، گسترده است. متن او گواهی است بر ناتوانی انسان‌های قدرتمند در برابر تحولاتی که یقین داشتند در راه است و در روز واقعه می‌توانستند در برابر همگان اشک بریزند، اما قادر به عوض‌کردن «مسیر تاریخ» نبودند.

خواندن کتاب توپ های ماه اوت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به تاریخ جهان به ویژه تاریخ جنگ‌های جهانی را به خواندن این کتاب دعوت می‌کنیم.

درباره باربارا تاکمن

باربارا تاکمن گزارشگر و تاریخنگار آمریکایی، متولد ۱۹۱۲ و درگذشته ۱۹۸۹ است. او برنده جایزه پولیتزر سال ۱۹۷۲ است. تاکمن که تحصیلات خود را در کالج رادکلیف گذراند برای انجمن روابط اقیانوس آرام مشغول به کار شد. پدر تاکمن که امتیاز نشریه نیشن را اشت نیز در آنجا به دخترش کاری واگذار کرد. او از وقایع مهمی همچون جنگ داخلی اسپانیا گزارشگری کرد و در طول جنگ جهانی دوم نیز روزنامه نگار باقی ماند.

از آثار تاکمن می‌توان به کتاب مقدس و شمشیر، استیلوِل و تجربهٔ آمریکا در چین، آیینهٔ دوردست: قرنِ فجیعِ چهاردهم و توپ های ماه اوت اشاره کرد.

باربارا تاکمن در فوریهٔ ۱۹۸۹ در سن ۷۷ سالگی و بر اثر سکتهٔ مغزی جان سپرد.

بخشی از کتاب توپ های ماه اوت

قشه‌های مشترک بریتانیا و فرانسه در ۱۹۰۵ شکل گرفت، زمانی که شکست از ژاپنی‌ها در دوردست‌ها ناتوانی نظامی روسیه را برملا کرد و تعادل قوا در اروپا را به هم زد. تمام دولت‌ها ناگهان و همزمان دریافتند اگر هریک از آن‌ها لحظهٔ راه‌انداختن جنگ را انتخاب کند، فرانسه باید بی‌متحد بجنگد. دولت آلمان فورآ دست به امتحان این لحظه زد. سه هفته پس از شکست روسیه در موکدِن در ۱۹۰۵، حضور پرسروصدای قیصر در طنجه۶۶ در ۳۱ مارس در حکم عرض اندامی در برابر فرانسه بود. نزد فرانسوی‌ها این بدان معنی بود که آلمان دنبال لحظهٔ «دیگربار» می‌گردد و اگر نه اکنون، به‌زودی آن را خواهد یافت. شارل پگی، شاعر، ویراستار، سوسیالیست ضد حزب خویش و کاتولیک ضد کلیسای خویش، تا آن حد که یک نفر می‌تواند سخنگوی وجدان فرانسه باشد، نوشت: «من هم مثل هرکس دیگری آن روز صبح ساعت نُه به پاریس آمدم. مانند هرکس دیگری ساعت یازده ونیم دانستم که طی آن دو ساعت دوره‌ای جدید در تاریخ زندگی من، در تاریخ این کشور و در تاریخ جهان آغاز شده است.»(۱) حرف پگی دربارهٔ زندگی خودش خودستایانه نبود. اوت ۱۹۱۴ در چهل و یک سالگی داوطلبانه به ارتش پیوست و ۷ سپتامبر در عملیات مارْن کشته شد.

بریتانیا هم به چالش طنجه واکنش نشان داد. درست در همان زمان نهاد نظامی‌اش را کمیتهٔ لرد اِشِر زیروزبر می‌کرد. جز خود او، فرمانده جوشی نیروی دریایی، سر جان فیشر، که با یک رشته تغییرات اساسی سرگرم اصلاح نیروی دریایی بود، و یک افسر نیروی زمینی، سر جرج کلارک، که به سبب آرای متجددانه‌اش در باب استراتژی امپراتوری شهرت داشت، عضو کمیته بودند. «کمیتهٔ سه‌نفرهٔ اِشِر» کمیتهٔ سلطنتی دفاع را، که اِشِر عضو دائم و کلارک دبیر آن شد، برای مدیریت سیاست‌های جنگی کشور ایجاد کرد و ستاد کل جدیدی پایه گذاشت. درست زمانی که قیصر با حالتی عصبی اسب سفید بسیار بازیگوشی را در خیابان‌های طنجه می‌راند، این ستاد درگیر جنگی فرضی بر پایهٔ این فرض بود که آلمانی‌ها در حرکتی وسیع و روبنده با چند جناح از طریق بلژیک در شمال و غرب رود موز سرخواهندرسید. (۲) تمرین روی نقشه به رئیس عملیات نظامی، ژنرال گریرسن، و دستیارش، ژنرال رابرتسن، ثابت کرد امیدی اندک به متوقف‌کردن آلمانی‌ها خواهد بود مگر این‌که قوای بریتانیا «سریع و پرقدرت وارد شود».

در همان حال، عملیات مستقل در بلژیک چیزی بود که انگلیسی‌ها در نظر داشتند. بالفور، نخست‌وزیر از حزب محافظه‌کار، فورآ درخواست گزارشی کرد که در صورت هجوم آلمان به بلژیک، کم‌ترین زمان برای بسیج و رساندن چهار لشکر به بلژیک چقدر است. در میانهٔ بحران، در همان حال که گریرسن و رابرتسن به اروپا رفته بودند تا به بررسی زمین در طول جبههٔ فرانسه‌بلژیک بپردازند، دولت بالفور کنار رفت.

همه از هر سو با حالتی عصبی منتظر بودند آلمان با بهره‌گیری از فاجعه‌ای که برای روسیه اتفاق افتاده بود در تابستان آینده مبادرت به جنگ کند. هنوز نقشه‌ای برای عملیات نظامی مشترک بریتانیافرانسه کشیده نشده بود. درحالی‌که بریتانیا گرفتار انتخابات عمومی بود و وزرا برای مبارزات انتخاباتی در سراسر کشور پراکنده بودند، فرانسوی‌ها ناچار به طور غیررسمی وارد مذاکره شدند. وابستهٔ نظامی‌شان در لندن، سرگرد هوگه، با سرهنگ رِپینگتن، رابط فعال و مشتاق و گزارشگر نظامی روزنامهٔ تایمز، تماس گرفت و رِپینگتن با علامت اِشِر و کلارک وارد مذاکره شد. سرهنگ رِپینگتن در یادداشتی که به دولت فرانسه تسلیم کرد، پرسید «آیا ما می‌توانیم این را یک اصل بگیریم که فرانسه به خاک بلژیک تجاوز نخواهد کرد مگر این‌که با تجاوزی از سوی آلمان ناچار از این کار شود؟»(۳)

فرانسوی‌ها پاسخ دادند «قطعآ بلی.»

سرهنگ به قصد ابلاغ هشدار و نیز ترسیم چشم‌انداز پرسید «آیا فرانسه درک می‌کند که هر تجاوزی به بی‌طرفی بلژیک ما را خودبه‌خود برای دفاع از تعهداتمان در قبال معاهده به میدان خواهد کشاند؟» طی تاریخ، هیچ دولتی در بریتانیا خودش را به اقدام «خودبه‌خود» در قبال واقعه‌ای متعهد نکرده است، اما سرهنگ، که دور برداشته بود، جلوجلو می‌تاخت.

پاسخی قدری از روی حیرت رسید: «فرانسه همواره چنین فرض کرده، اما هیچ‌گاه اطمینان خاطری رسمی دریافت نکرده است.»

سرهنگ با چند سؤال اساسی دیگر نتیجه گرفت که فرانسه اقدام مستقل بریتانیا در بلژیک را زیاد صحیح نمی‌داند و معتقد است وحدت فرماندهی ــ فرانسه در خشکی و بریتانیا در دریا ــ «ضرورت حیاتی» دارد.