ژیلا بنی‌یعقوب
زندگینامه و معرفی کتاب‌های ژیلا بنی یعقوب
ژیلا بنی یعقوب (Jila Baniyaghoob) روزنامه‌نگار، نویسنده، فعال فرهنگی و سیاسی است. او علاوه بر فعال حقوق بشر، دبیر سرویس اجتماعی روزنامه‌ی سرمایه بود و این روزها هم سردبیر وب‌گاه کانون زنان ایرانی است. او در سن ۱۱سالگی اولین شعرش را درباره‌ی کودکان نوشت و در «روزنامه‌ی کیهان» به چاپ رساند. بنی یعقوب جایزه‌ی شجاعت در روزنامه‌نگاری و جایزه‌ی ویژه‌ی آزادی بیان را هم از آن خود کرده است.
بیوگرافی ژیلا بنی یعقوب
ژیلا بنی‌یعقوب در ۳۰ مرداد ۱۳۴۹ در بندرانزلی به دنیا آمد. او فارغ‌التحصیل دانشگاه علامه طباطبایی است و سال‌ها در روزنامه‌های مختلفی چون وقایع‌الاتفاقیه، نوروز، سرمایه و... نوشت و دبیر سرویس اجتماعی روزنامه‌ی سرمایه هم بود. قلم سیاسی او بعدها باعث شد تا برنده‌ی جایزه‌ی آزادی بیان، به مدت سی سال از کار در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری منع شود. او در این دوران نوشتن کتاب را به‌شکل جدی‌تری دنبال می‌کند. او سفرهای زیادی در خاورمیانه دارد تا درباره‌ی مردم، به‌ویژه زنان و جنگ بیشتر بنویسد که همین باعث می‌شود که جریان‌های فکری و سیاسی داخلی بیشتر از قبل به او فشار بیاورند.
گرایش سیاسی بنی یعقوب و دردسرهای آن
بنی یعقوب با گرایشات سیاسی و فرهنگی و مواضعش در روزنامه‌نگاری شناخته می‌شود؛ البته همسر او، «بهمن احمدی امویی» هم یکی از مطرح‌ترین روزنامه‌نگاران حوزه‌ی اقتصاد است. اقتصاد هم در ایران همیشه رنگ‌وبویی سیاست‌زده دارد. احمدی امویی سیاست را در «جبهه‌ی اصلاحات» پی گرفت و از همراهان «سید محمد خاتمی» بود.
این زوج روزنامه‌نگار در وقایع سال ۱۳۸۸ دستگیر شدند و نزدیک به یک سال را در زندان گذراندند. ژیلا بنی یعقوب علاوه بر این محکوم به سی سال ممنوعیت از فعالیت در حوزه‌ی روزنامه‌نگاری شد. او کتاب‌هایی چون «فرمانده مسعود» و «افسوس برای نرگس‌های افغانستان» را نوشته است.
مروری بر آثار و کتاب‌های ژیلا بنی یعقوب
افسوس برای نرگس‌های افغانستان
این کتاب سفرنامه‌ای تأثیرگذار از گزارش سفر ژیلا بنی یعقوب به نیمروز، دره پنجشیر، کابل و هرات است. با آغاز جنگ، زندگی عادی و آرامش مردم افغان از هم پاشید، بسیاری از مردان و زنان آواره شدند و با اندک کوله‌باری مهاجرت کردند و آشوبی ویران‌کننده را از سر گذراندند. در این میان برخی ماندند و ویرانی‌های جنگ در سرزمین‌شان را از نزدیک نظاره کردند. آن‌ها مردمی از اقشار معمول جامعه یا سیاست‌مدارانی بودند که سعی داشتند از کشورشان نگهداری کنند و از خود مقاومت نشان بدهند. کتاب افسوس برای نرگس‌های افغانستان حاصل سفرهای کوتاه و بلند ژیلا بنی یعقوب به افغانستان است. در سال 1380 هم‌زمان با حملات نیروهای ناتو به این کشور، بنی یعقوب به آنجا سفر کرد و از نمایی نزدیک، آشوب و خشونت برخاسته از جنگ را نوشت. گزارشاتی که در افسوس برای نرگس‌های افغانستان گردآوری شده، با تمرکز بر زندگی زنان، مردان و کودکان شکل گرفته است؛ تمرکزی که علاوه بر جنگ، روایت‌گر زندگی معمولی مردم افغانستان است. ژیلا بنی یعقوب کتابش را «گزارشی میدانی» وصف می‌کند. او این کتاب را روایتی از نمای نزدیک از روزها و ماه‌هایی می‌داند که با مردم افغانستان زیسته است. طی سال‌های گذشته و هم‌دلی اخلاقی و انسانی مردم ایران با مردم هم‌زبان و همسایه‌اشان افغانستان، دشواری‌های اجتماعی بسیاری به وجود آمده است؛ اما آدمی همیشه باید دردمند آدمی باشد. این کتاب را نشر کویر منتشر کرده است.
کتاب افسوس برای نرگس‌های افغانستان، برای علاقه‌مندانی که خواندن سفرنامه‌ها را امری اجتماعی و هم‌چنین لازمه‌ی آشنایی با فرهنگ مردمانی دیگر می‌دانند، خواندنی و تأثیرگذار است.
کتاب صوتی افسوس برای نرگس‌های افغانستان با صدای «معصومه عزیز محمدی» به صورت سفرنامه‌ای شنیداری برای علاقه‌مندان به کتاب‌های صوتی در دسترس است.
فرمانده مسعود به روایت نزدیکان، دوستان و هم‌رزمانش
این نام بلندبالا نام کتابی جامع از فعالیت‌های فرمانده «احمدشاه مسعود» است. ژیلا بنی‌یعقوب نگارش این کتاب را از سال ۱۳۸۱ آغاز کرد، پنج سال نیز زمان برد تا بخشی از آن کامل شود. در سال ۱۳۸۶ در روند کار نویسنده وقفه‌ای به وجود آمد؛ اما او نوشتن این کتاب و مصاحبه‌ها را دوباره از سال ۱۳۹۵ از سر گرفت و این تلاش تا ۱۳۹۷ ادامه داشت. این کتاب که موضع‌گیری ویژه‌ای در خصوص فعالیت‌های احمدشاه مسعود ندارد، طی مصاحبه‌هایی از نزدیکان، هم‌رزمان و بستگان احمدشاه مسعود گردآوری شده است. مصاحبه‌ها به شکلی پیش رفته‌اند که نظرات موافق، مخالف و انتقاداتی نیز که به این فرمانده شده، در آن مطرح شده است و به چاپ رسیده‌اند. این کتاب دربرگیرنده‌ی جنبه‌های گوناگونی از زندگی احمدشاه مسعود است. ژیلا بنی یعقوب درباره‌ی این کتاب گفت که گاهی سؤال‌های انتقادی دوستانش را رنجانده است؛ اما همه صبورانه سعی کردند تا پاسخ نقدها را بدهند. حتی هم‌رزمان دیروز مسعود، امروز او را نقد کرده‌اند؛ با این حل بعضی‌ها حاضر نبودند که کوچک‌ترین نقدی را به فرمانده‌اشان وارد بدانند و او را تقدیس کردند. تمام کسانی که در این کتاب با آن‌ها گفتگو شده است، افغانستانی هستند و به فارسی دری صحبت کرده‌اند؛ به جز دو نفر که یکی «محمدحسین جعفریان» مستندساز، روزنامه‌نگار و شاعر ایرانی است که آنجا حضور داشت و دیگری «هیرومی ناگاکورا» عکاس ژاپنی است که در خاطراتشان از تجربه‌ی عجیب و تأثیرگذاری که با احمدشاه مسعود داشته‌‌اند، یادآور می‌شوند. نثر کتاب شیواست و معادل اصطلاحاتی که مربوط به فارسی دری ذکر شده، در کتاب آمده است.
جوایز بین‌المللی ژیلا بنی یعقوب
ژیلا بنی‌یعقوب با توجه به نوع فعالیتش و هم‌چنین مقاومتی که در حوزه‌های فرهنگی داشته است، توجه بین‌المللی را به خود جلب کرده است. او در سال ۲۰۰۹ از سوی بنیاد بین‌المللی رسانه‌های زنان جایزه‌ی شجاعت در روزنامه‌نگاری را دریافت کرده است. سازمانی غیردولتی در کانادا با عنوان «روزنامه‌نگاران مدافع آزادی بیان» نیز در همین سال جایزه‌ی جهانی آزادی بیان را به ژیلا بنی یعقوب اختصاص دادند. ژیلا بنی یعقوب هم‌چنین در سال ۲۰۱۰ به خاطر وبلاگ «ما روزنامه‌نگاریم» توانست جایزه‌ی ویژه‌ی آزادی بیان را از سازمان غیردولتی بین‌المللی گزارشگران بدون مرز دریافت کند که در دفاع از آزادی مطبوعات و آزادی بیان فعالیت دارند.
