کتاب در همسایگی مترجم

کتاب در همسایگی مترجم، گفت‌وگویی مفصل با «سروش حبیبی» است که به قلم «نیلوفر دهنی» نوشته شده و نشر برج آن را منتشر کرده است. این کتاب حاصل چند جلسه مصاحبه و بازبینی با یکی از برجسته‌ترین مترجمان معاصر ایران است و به زندگی، تجربه‌های حرفه‌ای، مهاجرت، دغدغه‌های ادبی و نگاه او به ترجمه می‌پردازد. کتاب حاضر تصویری چندلایه از زندگی، دغدغه‌ها و جهان‌بینی یک مترجم معاصر ایرانی ارائه می‌دهد که همواره میان دو جهانِ زبان و فرهنگ در حرکت بوده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب در همسایگی مترجم

کتاب «در همسایگی مترجم» (گفت‌وگو با سروش حبیبی دربارهٔ زندگی و ترجمه‌هایش) به‌صورت گفت‌وگو تنظیم شده و محور اصلی آن زندگی و کارنامهٔ «سروش حبیبی»، مترجم معاصر ایران است. این کتاب با پیش‌گفتاری از «نیلوفر دهنی» آغاز می‌شود و سپس وارد مصاحبه‌ای مفصل با مترجم می‌شود که در آن، او از کودکی و نوجوانی، تحصیلات، ورود به دنیای ترجمه، همکاری با ناشران و نویسندگان، مهاجرت به فرانسه و تجربه‌های زیسته‌اش سخن می‌گوید. ساختار کتاب مبتنی بر پرسش و پاسخ است و هر بخش به یکی از جنبه‌های زندگی یا کار حرفه‌ای سروش حبیبی اختصاص دارد. این اثر نه‌تنها روایت زندگی یک مترجم، بلکه بازتابی از تاریخ فرهنگی و ادبی ایران در معاصر است. در خلال گفت‌وگوها با فضای ادبیات معاصر، چالش‌های ترجمه، سانسور، مهاجرت و تعامل با نویسندگان و مترجمان دیگر آشنا می‌شوید. این کتاب با زبانی صریح و بی‌پیرایه، تصویری از فرازونشیب‌های زندگی یک مترجم ایرانی در داخل و خارج از ایران ارائه داده و به‌نوعی تاریخ شفاهی ترجمه و ادبیات معاصر ایران را در خود جای داده است.

«سروش حبیبی» ۷ خرداد ۱۳۱۲ در تهران به دنیا آمد. این مترجم معاصر ایرانی، ده‌ها کتاب را از زبان‌های فرانسوی، روسی، آلمانی و انگلیسی به پارسی برگردانده است. اثر نویسندۀ مشهور روسی، «واسیلی گرُسمان» با عنوان «پیکار با سرنوشت» یکی از برجسته‌ترین ترجمه‌های او بوده است. عنوان بخش‌های کتاب حاضر عبارت است از «کودکی و نوجوانی»، «فعالیت حرفه‌ای»، «مهاجرت»، «انقلاب و جنگ»، «ادبیات و ترجمه»، «مترجمان فارسی‌زبان» و «کار مترجم، حرفهٔ ترجمه»؛ سپس بخشی تحت‌عنوان «پس‌گفتار: یک روایت شخصی از مواجهه با سروش حبیبی» (در هشت بخش) در انتهای کتاب قرار گرفته؛ البته این اثر با بخش «کتاب‌شناسی ترجمه‌های سروش حبیبی» به پایان رسیده است.

خلاصه کتاب در همسایگی مترجم

کتاب با شرح کودکی «سروش حبیبی» آغاز می‌شود؛ زمانی که پدر و مادرش هر دو اهل علم و ادب بودند و فضای خانه با شاهنامه و گلستان و حافظ آمیخته بود. سروش حبیبی از نخستین مواجهه‌هایش با زبان فرانسه و علاقه‌اش به یادگیری زبان‌های خارجی می‌گوید و شرح می‌دهد که چگونه این علاقه بعدها او را به‌سمت ترجمهٔ آثار ادبی کشاند. او مسیر تحصیلی‌اش را از دبیرستان «فیروزبهرام» تا دانشکدهٔ پست و تلگراف و سپس تحصیل و کار در فرانسه و آلمان بازگو می‌کند. در بخش‌هایی از کتاب به تجربه‌های حرفه‌ای خود در وزارت پست و تلگراف، همکاری با دانشگاه صنعتی شریف و انتشارات خوارزمی و نقش خود در ارتقای سطح آموزش و نشر علمی اشاره می‌کند. مهاجرت او و خانواده‌اش به آمریکا و سپس فرانسه، دلایل این تصمیم و تأثیرات آن بر زندگی شخصی و حرفه‌ای او به‌تفصیل شرح داده شده است. سروش حبیبی در گفت‌وگو با «نیلوفر دهنی» از دغدغه‌های خود دربارهٔ ترجمه، اهمیت وفاداری به سبک نویسنده، نقش زبان فارسی کلاسیک در کار ترجمه و تفاوت‌های میان مترجمان ایرانی سخن می‌گوید. او به تأثیر سانسور بر ادبیات و ترجمه، تجربه‌هایش با نویسندگان و مترجمان معاصر و نگاهش به روند ترجمه در ایران می‌پردازد. در بخش‌هایی از کتاب دربارهٔ انتخاب آثار برای ترجمه، دشواری‌های یافتن معادل‌های مناسب، نقش فرهنگ لغت و اهمیت مطالعهٔ آثار کلاسیک فارسی توضیح می‌دهد؛ همچنین به تجربه‌های شخصی‌اش با نویسندگان مهاجر، همکاری با نشریات و انتشارات مختلف و تأثیر مهاجرت بر کار حرفه‌ای خود اشاره می‌کند.

چرا باید کتاب در همسایگی مترجم را بخوانیم؟

این کتاب فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با زندگی و ذهنیت یکی از مهم‌ترین مترجمان معاصر ایران فراهم می‌کند. «در همسایگی مترجم» نه‌تنها به روایت زندگی شخصی و حرفه‌ای «سروش حبیبی» می‌پردازد، بلکه خواننده را با تاریخچهٔ ترجمه، چالش‌های فرهنگی و اجتماعی این حرفه و تعاملات میان مترجمان و نویسندگان ایرانی آشنا می‌سازد. گفت‌وگوهای کتاب، تجربه‌های زیسته، نگاه انتقادی و تحلیل‌های سروش حبیبی دربارهٔ ترجمه و ادبیات را به‌صورت مستقیم و بی‌واسطه در اختیار خواننده قرار می‌دهد. این اثر برای کسانی که به پشت‌پردهٔ ادبیات و ترجمه علاقه دارند، دریچه‌ای تازه به جهان مترجمان و دغدغه‌های آن باز می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به ادبیات و ترجمه، دانشجویان رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، مترجمان، پژوهشگران حوزهٔ فرهنگ و تاریخ معاصر ایران و هر کسی که به شناخت زندگی و تجربه‌های حرفه‌ای مترجمان ایرانی علاقه دارد، مفید است؛ همچنین به افرادی که دغدغهٔ مهاجرت، سانسور یا تعامل میان فرهنگ‌ها را دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب در همسایگی مترجم

«آقای حبیبی، شما غیر از استعداد ذاتی، در مورد کار ادبی شانس این را هم داشتید که در خانواده‌ای بزرگ شوید که به ادبیات علاقه‌مند بودند...

این استعداد ذاتی که می‌فرمایید بیشتر حاکی از لطف شماست. من وقتی به احوال خودم فکر می‌کنم، می‌بینم در هیچ زمینه‌ای استعداد خاصی نداشته‌ام. آن‌چه حاصل کارم را شایستهٔ اقبال کتاب‌خوان‌ها کرده این است که بکوشم کمبود استعداد را با کار بیشتر و صمیمیت جبران کنم. البته اثر تلاش پدر و مادرم در تدارک جوّ فرهیختگی برای رشد ما انکارکردنی نیست. و من قدر این تلاش آن عزیزان را خوب می‌دانم. از این گذشته، بخت یارم بود که ایران، همسر و همراه زندگی‌ام، در کنارم بود و سهم بزرگ معنوی او در این‌که کارهای من مقبول کتابخوان‌ها باشد قابل‌انکار نیست. گذشته از این‌که علاوه بر کار تمام‌وقت و پرمسئولیتش، مسئولیت ادارهٔ خانواده را هم با جسارت و همت بسیار به عهده گرفته بود. چون ماشاءالله کتاب‌خوان قهاری است و در نقدوتحلیل داستان بسیار تواناست، ویراستاری ترجمه‌های مرا نیز پذیرفته بود و به‌اصطلاح موی از ماست می‌کشید. و تذکراتش برایم بسیار مفید بود. گذشته از همهٔ این‌ها، بار سنگین تربیت بچه‌ها را هم به دوش گرفته بود و از حق نگذریم در این زمینه نیز مثل زمینه‌های دیگر بسیار موفق بود و پسران ما تحصیلات عالی کردند و از دانشگاه‌های طراز اول فرانسه فارغ‌التحصیل شدند و از کارشان راضی‌اند. آن‌چه در این زمینه گفتنی است این‌که آن‌ها، به‌عکسِ بیشتر فارغ‌التحصیلان این دانشکده‌ها که به مدارس بزرگ فنی معروف‌اند، ذهنشان را دربست در اختیار ریاضیات و علوم نگذاشته‌اند، بلکه در میدان هنر نیز گوی زده‌اند، به‌طوری‌که هنوز موسیقی گوش می‌کنند، ادبیات مطالعه می‌کنند و نقاشی می‌کنند و یکی‌شان گاهی روی صحنهٔ تئاتر ظاهر می‌شود و اصرار دارند که فرزندانشان هم صاحب فرهنگی رنگین و بسیارجلوه بار بیایند و این‌ها همه نتیجهٔ بصیرت و پشتکار ایران است و من می‌شود گفت که در این زمینه نقشی نداشته‌ام. خلاصه این‌که بخت از هر نظر با من بسیار مساعد بوده است. برای همهٔ جوانان عزیز ایرانی چنین شرایطی را آرزو می‌کنم.»