کتاب صید مرغ سنگ خوار

کتاب صید مرغ سنگ خوار نوشتهٔ «امیر خداوردی» و اثری است که نشر برج آن را در سال ۱۴۰۴ منتشر کرده است. این کتاب با نگاهی تحلیلی و روایی به واقعهٔ عاشورا، تلاش می‌کند با بهره‌گیری از منابع معتبر امامیه و متون کهن پارسی، واقعهٔ کربلا را از منظر نقد ادبی و روایت‌شناسی بررسی کند. نویسنده با پیشینهٔ تحصیلات حوزوی و ادبیات فارسی، روایتی تازه و تحلیلی از این واقعهٔ تاریخی - مذهبی ارائه داده است. این کتاب، تحلیلی ادبی از عاشورا ارائه داده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب صید مرغ سنگ خوار اثر امیر خداوردی

کتاب «صید مرغ سنگ‌خوار» (روایت و روایت‌شناسی تراژدی عاشورا) یک ناداستان در حوزهٔ نقد ادبی است که به روایت و روایت‌شناسی واقعهٔ عاشورا پرداخته است. «امیر خداوردی» در این کتاب با تکیه بر منابع معتبر امامیه مانند «ارشاد» به قلم شیخ مفید و «لهوف» نوشتهٔ سید بن طاووس و همچنین ترجمهٔ تفسیر طبری، سعی کرده است روایتی ادبی و تحلیلی از واقعهٔ کربلا ارائه دهد. ساختار کتاب ترکیبی از بازنویسی روایی، تحلیل ادبی و تطبیق با نظریات نقد ادبی کلاسیک به‌ویژه بوطیقا به قلم ارسطو و مفهوم تراژدی است. نویسنده با رویکردی میان‌رشته‌ای، واقعهٔ عاشورا را نه صرفاً یک رویداد تاریخی، بلکه به‌مثابهٔ یک تراژدی و داستانی با عناصر نمایشی و پیرنگی منسجم بررسی کرده است. این کتاب در قالبی تحلیلی و روایی، ضمن بازخوانی منابع تاریخی و مذهبی، به بررسی عناصر داستانی، شخصیت‌پردازی، پیرنگ و نقش قهرمان در این واقعه پرداخته و کوشیده است جایگاه عاشورا را در سنت ادبی و دینی ایران بازتعریف کند.

گفته شده است که با انتشار آلبوم موسیقی «نی‌نوا» اثر «حسین علیزاده»، بسیاری از مخاطبانْ بی‌توجه به نیت اصلی خالق اثر، آن را به واقعهٔ کربلا پیوند زدند. بسیاری از هنرمندان و نویسندگانی که انگار به روز عاشورا پرداخته‌اند، نگاهی شخصی به تاریخ و خلق روایتی تازه براساس آن داشته‌اند. در این میان، پرسش این است که نقد ادبی که امروز جایگاهی مستقل در کتاب‌فروشی‌ها یافته، چگونه به عاشورا می‌نگرد؟ این همان مسیری است که «امیر خداوردی» در کتاب «صید مرغ سنگ‌خوار» پیموده است؛ بازخوانی ادبی واقعه‌ای مذهبی و حتی قدسی. او با بهره‌گیری از ابزارهای نقد ادبی کوشیده به دو پرسش پاسخ دهد؛ چرا و چگونه انسان مؤمن در جهانی که در اختیار خدا است، به سرنوشتی تلخ دچار می‌شود؟ این کتاب را تحلیلی ادبی از عاشورا دانسته‌اند؛ نه بازگویی واقعهٔ تاریخی آن، بلکه بازآفرینی آن همچون داستانی خیالی.

خلاصه کتاب صید مرغ سنگ خوار

کتاب، واقعهٔ عاشورا را از منظر نقد ادبی و عناصر داستانی بررسی می‌کند. نویسنده ابتدا با بازخوانی منابع کهن و معتبر، روایتی از عاشورا ارائه می‌دهد که هم به سبک و زبان متون کلاسیک وفادار است و هم با نگاه تحلیلی به ساختار روایی آن می‌نگرد. در این مسیر، واقعهٔ عاشورا نه‌فقط به‌عنوان یک رویداد تاریخی، بلکه به‌مثابهٔ یک تراژدی با قهرمانی والا و سرنوشتی محتوم تحلیل می‌شود. کتاب به بررسی جایگاه قهرمان در روایت عاشورا می‌پردازد و امام حسین (ع) را در نسبت با قهرمانان اسطوره‌ای و دینی مانند حضرت ابراهیم، حضرت یوسف، حضرت یونس و حضرت یحیی قرار می‌دهد. نویسنده نشان می‌دهد که امام حسین (ع) نه قهرمانی منفعل و نه صرفاً فعال است، بلکه جایگاهی میان این دو دارد؛ کسی که در برابر تباهی و ظلم می‌ایستد اما به‌دنبال قدرت و خلافت نیست. روایت کتاب بر این نکته تأکید دارد که اگر امام حسین (ع) را به حال خود می‌گذاشتند شاید ماجرایی رخ نمی‌داد، اما شرایط تاریخی و اجتماعی او را به دل ماجرا می‌کشاند. در ادامه، کتاب به نقش عناصر داستانی مانند پیش‌گویی، دعوت به ماجرا، حضور پیر فرزانه و تمایز دوستان و دشمنان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این عناصر در روایت عاشورا حضور دارند و آن را به یک تراژدی تمام‌عیار بدل می‌کنند. «امیر خداوردی» با تحلیل ساختار علی‌معلولی وقایع به این نتیجه می‌رسد که عاشورا را می‌توان با قواعد بوطیقا و دراماتورژی تحلیل کرد و از این رهگذر، معنایی عمیق‌تر از رنج، تقدیر و ایمان به دست آورد.

چرا باید کتاب صید مرغ سنگ خوار را بخوانیم؟

کتاب حاضر با ترکیب روایت تاریخی و تحلیل ادبی، فرصتی فراهم می‌کند تا واقعهٔ عاشورا از زاویه‌ای متفاوت و عمیق‌تر دیده شود. «صید مرغ سنگ‌خوار» نه‌تنها به بازخوانی منابع معتبر و کهن می‌پردازد، بلکه با بهره‌گیری از مفاهیم نقد ادبی و روایت‌شناسی، عاشورا را به‌عنوان یک تراژدی انسانی و دینی بررسی می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر با لایه‌های پنهان روایت عاشورا، نقش قهرمان، ساختار پیرنگ و عناصر داستانی آشنا می‌شود و می‌تواند نسبت تازه‌ای با این واقعه برقرار کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به نقد ادبی، روایت‌شناسی، تاریخ اسلام، مطالعات مذهبی و کسانی که دغدغهٔ فهم عمیق‌تر واقعهٔ عاشورا را دارند، مناسب است؛ همچنین پژوهشگران حوزهٔ ادبیات و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و الهیات می‌توانند از رویکرد میان‌رشته‌ای این کتاب بهره‌مند شوند.

درباره امیر خداوردی

«امیر خداوردی» زادهٔ ۱۵ مرداد ۱۳۵۹ در تهران، داستان‌نویس و دین‌پژوهی است که دکترای فقه و اصول و کارشناسی‌ارشد ادبیات فارسی با گرایش نگارش و ویرایش دارد. او در اوایل دههٔ ۱۳۹۰ با انتشار رمان «آمین می‌آورم» وارد عرصهٔ حرفه‌ای نویسندگی شد و با رمان «آلوت» نگاه منتقدان را به خود جلب کرد و نامزد چند جایزهٔ مهم ادبی شد. این نویسنده با بهره‌گیری از پیشینهٔ تحصیلات حوزوی، رویکردی متفاوت به روایت و قصه‌گویی ارائه داده است. رمان «جنون خدایان» سومین اثر منتشرشده به قلم او است که جایگاهش را در ادبیات داستانی معاصر ایران تثبیت کرد؛ همچنین کتاب «معنای برج بابل» به‌عنوان چهارمین اثر داستانی منتشرشده از او در کارنامهٔ ادبی‌اش قرار دارد. کتاب «صید مرغ سنگ‌خوار» (روایت و روایت‌شناسی تراژدی عاشورا) یک ناداستان به قلم «امیر خداوردی» است.

بخشی از کتاب صید مرغ سنگ خوار

«باب ششم: زبان و اندیشه

ارسطو اندیشه و زبان را از اجزاء تراژدی می‌شمارد. البته پیرامون اندیشه در این‌جا سخنی نمی‌گوید و آن را به کتاب فن خطابه احاله می‌کند؛ زیرا وقتی اندیشه را به عنوان جزئی از تراژدی در نظر می‌گیریم، مقصودمان فکری است که پشت سخن هرکدام از شخصیت‌های حاضر در صحنه وجود دارد، فکری که با کنش‌ها و واکنش‌های شخصیت شناسایی می‌شود، و از میانِ این کنش‌ها و واکنش‌ها، کلمات و سخنانی که ایراد می‌شود از همه واضح‌تر است.

قهرمان در موقعیتی قرار گرفته است که باید بی‌گناهی خود را و گناهکار بودن خصم را اثبات کند، اگر اتهامی به او زده شده است، آن اتهام را رد کند، همچنین باید تلاش کند تا احساسات و عواطف خصم را برانگیزاند و مهربانی و انسانیت را در او بیدار کند. او در این مرحله اگر آن‌طور سخن بگوید که در فن خطابه آمده است، سخنش مؤثر خواهد بود. این مقابلهٔ خطابی کمتر از پیکار و کارزار نیست و چه‌بسا اگر قهرمان در این مرحله به پیروزی رسد، از پیکار و کارزار بی‌نیاز باشد.

ارسطو راست می‌گوید، اما گاهی داستان می‌خواهد راه کاملاً معکوسی را پیش بگیرد؛ داستان می‌خواهد شخصیت در صحنه چنان سخن بگوید که قاعدتاً هر مخاطبی و به‌خصوص دشمن را قانع کند و عواطف ایشان را برانگیزاند، اما دقیقاً مخاطب هدف را، یعنی همان دشمن را که در صحنه حضور دارد نمی‌تواند تحت تأثیر قرار دهد. او از بهترین شیوه‌های سخنوری بهره می‌برد، لیکن چه شده است که اثر نمی‌کند؟ داستان می‌خواهد قهرمان را در جایگاه خطیبی توانا به صحنه بیاورد، و نشان دهد علی‌رغم توانایی او در خطابه، توفیقی در تحت تأثیر قراردادن مخاطب ندارد.»