کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول)

کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول) نوشتهٔ مولیر و ترجمهٔ نسرین خطاط است. نشر قطره این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی نُه نمایشنامهٔ کلاسیک فرانسوی.

درباره کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول)

کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول) گزیده‌هایی از آثار منثور و منظوم مولیر نمایش‌نامه‌نویس مشهور فرانسوی است. ویژگی این مجموعه در این است که به‌جز تعداد انگشت‌شماری از آثار مولیر، باقی به‌صورت کارگاهی و به‌دست دانشجویان دانشگاه‌های ایران در گرایش‌های مختلف زبان و ادبیات فرانسه ترجمه شده است. نُه نمایشنامه‌‌ای که در جلد اول این مجموعه آمده‌ عبارت است از «آقای دو پورسونیاک»،‌ «ژرژ داندن یا شوهر سردرگم»،‌ «بورژوای اشراف‌منش»، «عشاقِ باشکوه»، «نیرنگ‌های اسکاپن»، «کنتس دسکاربانیاس»، «سیسیلی یا نقاش عشق»، «طبیب پرنده» و «حسادت آقای کلافه».

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «علیرضا نادری»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی و علاقه‌مندان به نمایشنامه‌های کلاسیک فرانسوی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ژان باتیست مولیر

ژان باتیست مولیر در سال ۱۶۲۲ میلادی به دنیا آمد و در سال ۱۶۷۳ درگذشت. وقتی ۹ساله بود، جزو پیشخدمتان ویژهٔ شاه شد. در جوانی زبان لاتین آموخت و آثار ترنس، شاعر و کمدی‌نویس رومی قرن دوم پیش از میلاد را خواند که موجب آشنایی بیشتر او با زبان لاتین شد. مدتی به تحصیل در رشتهٔ حقوق پرداخت و پس از آن به‌عنوان وکیل دعاوی به کار پرداخت. وقتی در دربار فرانسه مشغول به کار شد، با برنامه‌هایی نمایشی که توسط بازیگران ایتالیایی در دربار اجرا می‌شد، آشنا و شیفتهٔ این هنر شد. «عشق طبیب» نام یکی از آثار مولیر است که یک فارس کوتاه و سبک (Farce) به شمار می‌رود. پس از این اثر بود که او محبوب شد. مولیر عناصر کمیک «کمدیا دل آرته» همچون پیشخدمتان بامزه، فضل‌فروشان، عشاق جوان دل‌خسته و دختران احساساتی را گرفت و با زندگی فرانسوی انطباق داد و آثاری پدید آورد که عناوینی همانند کمدی رئالیستی یا اجتماعی یا انسانی را یدک کشیده است. در عصری که کورنی و راسین با تراژدی‌های خود آن دوران را به اسم خود سند زده بودند، مولیر با کمدی‌هایش در کنار آن دو قرار گرفت. این دوران مقارن بود با حکومت لویی چهاردهم؛ دورانی که فرانسه نه‌تنها به سیاست که بر زبان و ادبیات و هنر در سراسر اروپای غربی حکمرانی می‌کرد؛ عصری که مولیر در مدت ۳۶ سال از یک زمین تنیس اجاره‌ای به «کمدی فرانسه» راه یافت و در قلهٔ آن قرار گرفت تا هجو اصول اخلاقی را در دربار لویی چهاردهم دستمایهٔ آثار کمدی خودش قرار بدهد، روابط غیراخلاقی درباریان و اشراف ورشکسته، قماربازی‌ها، حرکات جنون‌آمیز برای کسب جاه و مقام و عنوان، ضیافت‌های باشکوه و پر زرق‌وبرق، خودآرایی‌ها، تملق و چاپلوسی و غیره را در کمدی‌های خود به‌شیوه‌ای جذاب و واقع‌گرایانه به انتقاد گیرد و پوزخندی زهرآگین به اشرافیت در‌ حال‌ زوال و بورژوازی جاه‌طلبِ عصر خود بزند.

«عشاق باشکوه» یکی از نمایشنامه‌های کمدی مولیر است. نمایشنامهٔ «تارتوف» را ادعانامهٔ مولیر علیه فساد حاکم بر کلیسا دانسته‌اند. «مردم‌گریز» یا «میزانتروپ» به قلم او، برخورد اجتماعی و اخلاقی مولیر با جامعهٔ فرانسه در عصر لویی چهاردهم را نشان می‌دهد. او در «خسیس»، اقتصاد واپس‌گرای عصر خود را تصویر می‌کند. در مضحکهٔ «زنان فضل‌فروش» کوته‌فکری‌های آداب و معاشرت اشراف را نشان داده و عقاید ارتجاعی درمورد زنان را نیز در «مکتب زنان» بازگو می‌کند. ویژگی‌های جهانی کمدی‌های مولیر برآمده از این است که در زمینهٔ آثارش رگه‌های روان‌شناسی اجتماعی وجود دارد؛ توأم با سرزندگی، شادی، طراوت و قابل‌قبول‌بودن شخصیت‌ها. در فن شناخت آثار نمایشی، آثار مولیر را «کمدی شخصیت» می‌گویند. مولیر وحدت‌های سه‌گانهٔ زمان، مکان و عمل را در آثار خود رعایت کرده است.

بخشی از کتاب مجموعه آثار مولیر (جلد اول)

«طبیب: پنجم آنکه چون مفاهیم کلی بالغ بر پنج است: نوع، گونه، تفاضل، خصوصیت و عَرَض، و بدون شناخت آنها اصلاً نمی‌شود خوب استدلال کرد، و از آنجا که من همهٔ این مفاهیم را به درستی به کار می‌برم و بر اهمیت آنها واقفم، بنابراین پنج برابرْ طبیبم.

آقای کلافه: خدایا به من صبر بده!

طبیب: ششم آنکه چون عدد شش عدد کار و تلاش است و با این ملاحظه که من لاینقطع در جهتِ کسبِ افتخار کار می‌کنم، بنابراین شش برابرْ طبیبم.

آقای کلافه: آهای! هر قدر دلت می‌خواهد حرف بزن!

طبیب: هفتم آنکه چون عدد هفت عدد خوشبختی و سعادت است و از آنجا که بنده اطلاعات وافی و شناخت کافی دارم از آنچه مایهٔ خوشبختی است، و با بهره‌گیری از استعدادهایم خوشبختم، پس ناگزیرم دربارهٔ خودم بگویم: «O ter quatuorque beatum»، ای سه و چهار باره خجسته!

هشتم آنکه چون عدد هشت عدد عدالت است، به‌دلیل برابری‌ای که در نفس آن است، و به‌دلیل اینکه من همهٔ اعمالم را در کفهٔ ترازوی عدالت می‌گذارم و می‌سنجم، بنابراین من هشت برابرْ طبیبم.

نهم آنکه نُه الههٔ هنر در عالم هست؛ و من هم عزیزکردهٔ همهٔ آنها هستم.

دهم آنکه چون نمی‌شود از عدد ده فراتر رفت و اعداد دیگر را تکرار نکرد، و نظر به اینکه عدد ده عددی عالمگیر است، وقتی مرا یافتند، مثل این است که طبیب عالم را یافته‌اند، من همهٔ دیگر اطبا را در خود دارم. پس تو بر اساس دلایل موجه، درست، مبرهن و مُقنِع می‌بینی که من یک برابر، دو برابر، سه برابر، چهار برابر، پنج برابر، شش برابر، هفت برابر، هشت برابر، نه برابر، و ده برابرْ طبیبم.

آقای کلافه: بر شیطان لعنت! فکر می‌کردم یک آدم عالم و فهمیده پیدا کرده‌ام که بتواند راه چاره‌ای نشانم بدهد، ولی نگو یک آدم دودکش‌پاک‌کن سر راهم سبز شده که به جای اینکه با من حرف بزند، دلش به شمردن اعداد خوش است. یک، دو، سه، چهار، ها ها ها!

ـ باشد، بسیار خوب! از شما استدعا می‌کنم برای لحظه‌ای هم که شده به من گوش کنید، باور بفرمایید من از آن آدمها نیستم که برای زحماتتان ارزش قایل نمی‌شوند. اگر رضایت من را درخصوص آنچه از شما می‌خواهم جلب کنید، در عوض هرچه بخواهید به شما می‌دهم؛ اگر پول می‌خواهید، پول.

طبیب: چی، پول!

آقای کلافه: بله، پول، و هر چیز دیگری که دلتان بخواهد.»