کتاب آثول فوگارد

کتاب آثول فوگارد با عنوان انگلیسی Athol Fugard، نوشته دنیس والدر با ترجمه یدالله آقاعباسی، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی زندگی و آثار آثول فوگارد، نمایش‌نامه‌نویس برجسته‌ی آفریقای جنوبی، است. این کتاب که در سال ۱۴۰۴ توسط نشر قطره منتشر شده، بخشی از مجموعه‌ی تئاتر امروز جهان است و به بررسی جایگاه فوگارد در تئاتر معاصر، تأثیرات اجتماعی و سیاسی آثارش و روند شکل‌گیری نمایش‌نامه‌های او می‌پردازد. دنیس والدر با رویکردی تحلیلی، ضمن مرور زندگی شخصی و حرفه‌ای فوگارد، به زمینه‌های تاریخی و اجتماعی آفریقای جنوبی و تأثیر آن بر شکل‌گیری تئاتر این کشور نیز توجه ویژه‌ای دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آثول فوگارد اثر دنیس والدر

کتاب آثول فوگارد، نوشته‌ی دنیس والدر، اثری تحلیلی درباره‌ی زندگی و آثار یکی از مهم‌ترین نمایش‌نامه‌نویسان معاصر آفریقای جنوبی است. این کتاب در قالب پژوهشی جامع، به بررسی زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید و تأثیر آن بر تئاتر و نمایش‌نامه‌نویسی فوگارد می‌پردازد. نویسنده با نگاهی موشکافانه، سیر تحول تئاتر آفریقای جنوبی را از دهه‌های میانی قرن بیستم تا دوران معاصر دنبال کرده و نقش فوگارد را در این جریان برجسته می‌کند.

کتاب شامل مرور زندگی شخصی فوگارد، تحلیل آثار شاخص او و بررسی همکاری‌هایش با هنرمندان سیاه‌پوست و گروه‌های تئاتری است. همچنین کتاب آثول فوگارد به تأثیرات متقابل سنت‌های نمایشی بومی و اروپایی و چالش‌های هنرمندان در جامعه‌ای نژادپرست می‌پردازد. دنیس والدر تلاش کرده است تا با ارائه‌ی روایت‌هایی از اجراها، واکنش‌ها و نقدهای معاصر، تصویری چندلایه از جایگاه فوگارد در تئاتر جهان ارائه دهد.

خلاصه کتاب آثول فوگارد

کتاب آثول فوگارد اثری غیرداستانی است و به تحلیل و بررسی زندگی و آثار این نمایش‌نامه‌نویس می‌پردازد. محور اصلی کتاب تأثیر شرایط اجتماعی و سیاسی آفریقای جنوبی بر شکل‌گیری آثار فوگارد است. دنیس والدر ابتدا به معرفی زمینه‌های تاریخی و اجتماعی آفریقای جنوبی، به‌ویژه نظام آپارتاید و تأثیر آن بر زندگی مردم و هنرمندان، می‌پردازد. سپس با مرور زندگی شخصی فوگارد، از دوران کودکی تا ورود به عرصه‌ی تئاتر، به ریشه‌های فکری و هنری او اشاره می‌کند. بخش عمده‌ای از کتاب به تحلیل نمایش‌نامه‌های شاخص فوگارد اختصاص یافته است؛ نمایش‌نامه‌هایی که اغلب با محوریت روابط انسانی، تبعیض نژادی، بقا و مقاومت در جامعه‌ای سرکوبگر شکل گرفته‌اند.

دنیس والدر با بررسی اجراهای مهم، همکاری فوگارد با بازیگران سیاه‌پوست و تجربه‌های کارگاهی نشان می‌دهد که چگونه تئاتر او به بستری برای اعتراض و بیان حقیقت اجتماعی تبدیل شده است. همچنین کتاب به تأثیرپذیری فوگارد از سنت‌های نمایشی غربی و بومی و تلاش او برای خلق لحظات زنده و تأثیرگذار روی صحنه می‌پردازد. در نهایت، دنیس والدر با تحلیل جایگاه فوگارد در تئاتر معاصر، به اهمیت آثار او در شکل‌دهی به گفتمان مقاومت و انسان‌گرایی اشاره می‌کند.

چرا باید کتاب آثول فوگارد را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، هم زندگی و آثار آثول فوگارد را بررسی می‌کند، هم تصویری جامع از تئاتر آفریقای جنوبی و چالش‌های هنرمندان در بستر نظام آپارتاید ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با فرایند شکل‌گیری تئاتر اعتراضی، نقش هنر در مقابله با تبعیض و اهمیت روایت‌های انسانی در شرایط دشوار آشنا می‌شود. کتاب همچنین به بررسی تعامل سنت‌های نمایشی بومی و اروپایی و تأثیر آن بر زبان و ساختار نمایش‌نامه‌های فوگارد می‌پردازد. ویژگی شاخص این اثر پرداختن به جزئیات اجراها، همکاری‌های هنری و واکنش‌های اجتماعی به آثار فوگارد است که آن را به منبعی ارزشمند برای علاقه‌مندان به تئاتر و مطالعات فرهنگی تبدیل کرده است.

خواندن کتاب آثول فوگارد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران تئاتر، علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی و سیاسی آفریقای جنوبی، فعالان حوزه‌ی هنرهای نمایشی و کسانی که به بررسی نقش هنر در تغییرات اجتماعی علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود.

درباره دنیس والدر

دنیس والدر، استاد ممتاز ادبیات در دانشگاه آزاد بریتانیا، از برجسته‌ترین پژوهشگران و منتقدان ادبی معاصر است. او تحصیلات خود را در دانشگاه‌های کیپ‌تاون و ادینبورو به پایان رساند؛ جایی که به‌عنوان پژوهشگر رشته‌ی ادبیات انگلیسی فعالیت کرد و هم‌زمان با نگارش رساله‌ی دکتری‌اش، تدریس را آغاز کرد. رساله‌ی او بعدها با عنوان دیکنز و دین منتشر شد. پس از مدتی فعالیت به‌عنوان استاد راهنما در دانشگاه آزاد بریتانیا در اسکاتلند، به‌ سِمَت مدرس و سرپرست دوره‌ی رمان قرن نوزدهم منصوب شد. در کنار علاقه‌ی دیرینه‌اش به ادبیات ویکتوریایی، توجه خود را به ادبیات پسااستعماری نیز بسط داد و این حوزه را وارد برنامه‌ی درسی دانشگاه کرد. او در سال ۱۹۹۹ به درجه‌ی استادتمام و در سال ۲۰۱۰ به مقام استاد ممتاز ادبیات ارتقا یافت؛ جایگاهی که حاصل سال‌ها تدریس، پژوهش و تعهد به ارزش‌های دانشگاه آزاد بود.

پژوهش‌های والدر طیف گسترده‌ای، از ادبیات ویکتوریایی تا آثار مدرن، را در بر می‌گیرد. او بنیان‌گذار گروه پژوهشی ادبیات پسااستعماری در دانشکده و مدیر مرکز فرگوسن برای مطالعات آفریقایی و آسیایی بود. نخستین کتاب درباره‌ی نمایش‌نامه‌نویس برجسته‌ی آفریقای جنوبی، آثول فوگارد، از او منتشر شد و سه جلد از نمایش‌نامه‌های فوگارد را برای انتشارات دانشگاه آکسفورد ویرایش کرد. والدر علاوه‌بر نگارش یادداشت‌های نمایشی و سخنرانی درباره‌ی آثار فوگارد، مسائل نژادی، هویت و بازتاب آن‌ها در ادبیات را نیز بررسی کرد.

او سال‌ها ویراستار مجموعه کلاسیک‌های پنگوئن و کلاسیک‌های جهانی آکسفورد بود و نقدهای ادبی متعددی برای نشریاتی چون The Listener ،TLS و Times Higher نوشت. گزیده‌ی انتقادی‌اش با عنوان ادبیات در جهان مدرن، که نخستین‌ بار در سال ۱۹۹۰ منتشر و در سال ۲۰۰۳ بازنگری شد، تاکنون بیش از ۶۰ هزار نسخه فروش داشته است. والدر در طول فعالیت علمی خود دانشجویان دکتری بسیاری را در موضوعاتی مرتبط با نویسندگانی چون چارلز دیکنز، بسی هد، درک والکوت، وله سوینکا و... راهنمایی کرده است.

او در پروژه‌های پژوهشی بزرگ متعددی مشارکت داشت، از جمله پروژه‌ی تاریخ استعماری و پسااستعماری کتاب (۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷) و طرح مشترک با دانشگاه وارویک با عنوان به‌یادآوردن از طریق تئاتر؛ بازنمایی هویت در آفریقای جنوبی معاصر، که با حمایت مالی بنیاد لیورهیوم (۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲) انجام شد. مقاله‌ی او با عنوان ضرورت خطا: حافظه و بازنمایی در ادبیات‌های نو، آغازگر مجموعه‌ای از پژوهش‌ها درباره‌ی پیوند میان حافظه، هویت و روایت در زمینه‌ی پسااستعماری بود. این مسیر در نهایت به انتشار کتاب نوستالژی‌های پسااستعماری: نوشتار، حافظه و بازنمایی انجامید. تازه‌ترین اثرش، در میان خوشه‌های بیگانه: خاطرات یک پسر (۲۰۲۵)، زندگی‌نامه‌ای شخصی است که بازتابی از تجربه‌ی زیسته و اندیشه‌های اوست. والدر همچنین داستان‌های کوتاه متعددی در نشریات ادبی بریتانیا و آمریکا منتشر کرده است.

والدر نقش فعالی در همکاری‌های بین‌المللی داشت. او در تأسیس دانشگاه آزاد سنگاپور مشارکت کرد و به‌عنوان مشاور علمی، در بازنگری برنامه‌ی درسی ادبیات انگلیسی دانشگاه آفریقای جنوبی فعالیت داشت. همچنین به‌عنوان ارزیاب گروه زبان انگلیسی دانشگاه استلنبوش و عضو هیئت داورانِ جوایز معتبری چون جایزه‌ی نویسندگان مشترک‌المنافع (۲۰۱۱) و جایزه‌ی داستان آسیای جنوبی DSC (۲۰۱۶) انتخاب شد. او یکی از سردبیران نشریه‌ی مطالعات آفریقای جنوبی است.

آرشیو گسترده‌ای از اسناد مرتبط با تئاتر آفریقای جنوبی، شامل دست‌نوشته‌ها، مصاحبه‌ها، ویدئوها و بروشورهای نمایشی، به‌ویژه درباره‌ی آثار آثول فوگارد، توسط والدر گردآوری شده و اکنون در کتابخانه‌ی لیلی دانشگاه ایندیانا نگهداری می‌شود.

او در دانشگاه‌های گوناگون بریتانیا و خارج از کشور درباره‌ی موضوعاتی ـ از شکسپیر تا ادبیات معاصر ـ تدریس کرده و برای دوره‌های مختلف دانشگاه آزاد، از سطح کارشناسی تا کارشناسی‌ارشد، مطالب آموزشی و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی تهیه کرده است. زندگی علمی و ادبی دنیس والدر تلاشی مداوم برای پیونددادن ادبیات، حافظه و هویت در بستر جهان مدرن و پسااستعماری بوده است.

درباره آثول فوگارد

آثول فوگارد (زاده‌ی ۱۱ ژوئن ۱۹۳۲ ـ درگذشته‌ی ۸ مارس ۲۰۲۵) نمایش‌نامه‌نویس، رمان‌نویس، کارگردان و بازیگر برجسته‌ی اهل آفریقای جنوبی بود. او از چهره‌های شاخص تاریخ تئاتر این کشور به شمار می‌رفت و مجله‌ی تایم در سال ۱۹۸۵ او را بزرگ‌ترین نمایش‌نامه‌نویس زنده‌ی دنیای انگلیسی‌زبان نامید. فوگارد بیش از ۳۰ نمایش‌نامه نوشت و با آثار پرقدرت و اجتماعی خود که علیه نظام تبعیض نژادی (آپارتاید) شکل گرفتند، شهرت جهانی یافت.

رمان معروفش Tsotsi بعدها دست‌مایه‌ی فیلمی با همین نام شد که در سال ۲۰۰۵ جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را به دست آورد. سه نمایش‌نامه از او و دو اثر مشترکش نیز نامزد جایزه‌ی معتبر تونی برای بهترین نمایش‌نامه شدند.

فوگارد سال‌ها در دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو به تدریس نمایش‌نامه‌نویسی، کارگردانی و بازیگری پرداخت و افتخارات بسیاری از جمله نشان نقره‌ای ایکامانگا از دولت آفریقای جنوبی (۲۰۰۵) و جایزه‌ی تونی برای دستاورد مادام‌العمر (۲۰۱۱) را دریافت کرد. او همچنین در سال ۱۹۸۶ به عضویت انجمن سلطنتی ادبیات بریتانیا درآمد.

فوگارد در شهر میدلبورگ زاده شد و در کودکی همراه خانواده‌اش به پورت الیزابت رفت. دوران دبیرستان را در کالج فنی پورت الیزابت گذراند و سپس برای تحصیل فلسفه و انسان‌شناسی اجتماعی وارد دانشگاه کیپ‌تاون شد، اما چند ماه مانده به پایان تحصیلات، دانشگاه را ترک کرد.

در ۱۸سالگی به سفری طولانی در شمال آفریقا رفت و در یکی از کشتی‌های بخار به‌عنوان ملوان کار کرد. در همان سفر نخستین رمانش را نوشت، اما از نتیجه ناراضی بود و آن را نابود کرد؛ تجربه‌ای که سال‌ها بعد در نمایش‌نامه‌ی خودزندگی‌نامه‌ایِ ببر ناخدا (۱۹۹۹) بازتاب یافت.

در سال ۱۹۵۶ با شیلا میرینگ، نویسنده و بازیگر تئاتر، ازدواج کرد. پس از مدتی در دادگاه بومیان ژوهانسبورگ به‌عنوان منشی مشغول به کار شد و از نزدیک شاهد نابرابری‌ها و ستم نژادی بود؛ تجربه‌ای که بعدها الهام‌بخش نخستین آثار نمایشی‌اش شد.

او در سال ۱۹۵۸ نخستین گروه تئاتر چندنژادی آفریقای جنوبی را پایه‌گذاری کرد و نمایش‌نامه‌هایی چون جمعه‌ی بی‌ثمر و نونگوگو را نوشت و کارگردانی کرد. همکاری او با بازیگر سیاه‌پوست، زیکس موکائه، سرآغاز موجی تازه در تئاتر سیاسی آفریقای جنوبی بود. او با نمایش گره‌ خون (۱۹۶۱) به شهرت رسید؛ اثری که نخستین نمایش‌نامه‌ی مهم او محسوب می‌شود.

فوگارد در دوران اوج آپارتاید اعلام کرد در سالن‌هایی که ورود سیاه‌پوستان را ممنوع می‌دانند، اجرا نخواهد کرد. او به‌ همراه گروهی از بازیگران سیاه‌پوست، گروه The Serpent Players را تشکیل داد که زیر فشار پلیس امنیتی، نمایش‌هایی انتقادی درباره‌ی ستم نژادی اجرا می‌کردند. از دل این همکاری، آثاری چون Sizwe Banzi Is Dead و The Island پدید آمدند که امروزه از کلاسیک‌های تئاتر معاصر جهان به شمار می‌روند.

از دهه‌ی ۱۹۷۰ آثار او در خارج از آفریقای جنوبی نیز روی صحنه رفتند. نمایش‌نامه‌هایی مانند Statements After an Arrest Under the Immorality Act ،A Lesson from Aloes و Master Harold... and the Boys از برجسته‌ترین آثار او هستند. نمایش راهی به مکه (۱۹۸۴) نیز از مهم‌ترین نوشته‌های او درباره‌ی تنهایی هنرمند و آزادی فردی است.

پس از پایان آپارتاید، فوگارد با نمایش‌نامه‌ی ترانه‌ی دره (۱۹۹۵) به موضوع تفاوت نسل‌ها و امید به آینده پرداخت. در سال‌های پایانی عمر نیز همچنان فعال بود و نمایش‌هایی مانند راننده‌ی قطار (۲۰۱۰) و سایه‌ی مرغ مگس‌خوار (۲۰۱۴) را نوشت و کارگردانی کرد. او همچنین در فیلم‌هایی چون بوسمن و لنا (۱۹۷۳)، گاندی (۱۹۸۲) و میدان‌های کشتار (۱۹۸۴) نقش‌آفرینی کرد.

فوگارد از دهه‌ی ۱۹۹۰ مدتی در آمریکا زندگی کرد و در دانشگاه‌های سن‌دیگو و ایندیانا تدریس کرد. با وجود نارضایتی از وضعیت سیاسی پساآپارتاید، در سال ۲۰۱۲ به آفریقای جنوبی بازگشت.

او سرانجام در ۸ مارس ۲۰۲۵ در خانه‌اش در شهر استلنبوش و در ۹۲سالگی درگذشت؛ نویسنده‌ای که تئاترش صدای عدالت، انسانیت و امید بود.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر نخستین‌‌ بار در سال ۱۳۹۸، با ترجمه‌ی یدالله آقاعباسی توسط انتشارات کیان‌‌افراز منتشر شده است.

بخشی از کتاب آثول فوگارد

«لحظهٔ زنده در نمایش‌های فوگارد معمولاً به‌عنوان اوج الگویی متغیر از عواطفی که به‌تدریج نیرو می‌گیرند ظاهر می‌شود؛ لحظه‌ای از آشکارسازی که در تصویری بیان می‌شود. کلمات تنها بخشی از آن چیزی‌اند که او آن را ــ به‌قول ازرا پاوند ــ «تصویر» می‌خواند: «عرضهٔ مجموعه‌ای روان‌شناختی و عاطفی در یک لحظهٔ زمان.» هر متنی که آزمایشِ اجرا را تاب نیاورد «موقتی» و «ناتمام» است؛ و در طول تمرین، کارگاهی یا اجرا، هر چیزی ممکن است تغییر کند. او هیچ‌چیز را «با تصویرِ محوری عوض نمی‌کند ــ وقتی چنین اتفاقی بیفتد، آدم نمایش جدیدی دارد.» بیشتر نمایشنامه‌های فوگارد با یک تصویرِ مرکزی یا دسته‌ای از تصاویر شروع می‌شوند و در پایان بر آن‌ها تمرکز می‌کنند. مثلاً اوج نمایشنامهٔ سلام و خداحافظ وقتی است که جانی، که قادر نیست خانه را ترک کند و با زندگی روبه‌رو شود، چوب‌زیربغل‌های پدرش را برمی‌دارد: «البته! مشکلات رو حل می‌کنه. آدم وقتی رو دو تا پای خودش ایستاده موجودِ لرزانیه.» لحظه‌ای منجمدکننده و آزاردهنده: نارسایی‌های فلج‌کنندهٔ زندگی خانوادگی ــ در لایه‌های عمیق‌ترِ زیرمتن ــ هم‌زمان با شکست آفریکانرِ «سفیدِ بدبخت» در کنارآمدن با گذشته‌اش نشان داده می‌شود.»