کتاب افسانه عادی بودن

کتاب افسانه‌ی عادی بودن (The Myth of Normal: Trauma, Illness, and Healing in a Toxic Culture)، نوشته‌ی گبور مته و دنیل مته با عنوان فرعی تروما، بیماری و درمان در فرهنگ سمّی است. نویسنده در این کتاب به بیماری‌های جسمی و روحی از پنجره‌ی جدیدی نگاه کرده و علل به‌وجود آمدن آن را در فرهنگ‌های سمّی جست‌وجو می‌کند و برای آن‌ها درمان‌های مؤثر و جدیدی را توصیه می‌کند. آراز بارسقیان این کتاب را ترجمه و انتشارات میلکان آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب افسانه عادی بودن اثر گبور مته

کتاب در پنج بخش اصلی تنظیم شده است. در بخش اول، نویسندگان در این کتاب ضمن بیان نقش مؤثر علم نوین پزشکی در کاهش بیماری‌های رایج در دوران مختلف این سؤال را مطرح می‌کنند که چرا زمانی که در قله‌ی پیشرفت علم و مهارت پزشکی هستیم، میزان بیماری‌های مزمن فیزیکی بیشتر از هر زمان دیگری است و همواره این آمار رو به پیشرفت است؟

در این کتاب ابتدا مفهوم عادی بودن به چالش کشیده می‌شود و به مخاطب توضیح می‌دهد که آنچه در پزشکی با اصطلاح عادی و نرمال توجیه می‌شود، در واقع نه طبیعی و نه سالم است، بلکه فقط به این معناست که مسئله‌ی مورد نظر با توجه به سبک زندگی در این عصر، قابل پیش‌بینی بوده است. مته عادی انگاشتن مسائل و مشکلات جسمی و ذهنی را بزرگ‌ترین مانع برای فهمیدن ریشه و اصل آن‌ها می‌داند و تلاش می‌کند در وهله‌ی اول دانش عادی و پذیرفته‌شده درباره‌ی بیماری‌ها را به دیده‌ی شک بنگرد و این آستر نازک را کنار بزند و به عمق مشکلات بپردازد.

منظور گبور مته از فرهنگ سمّی موقعیت یا رفتار جمعی خاصی نیست، بلکه او به‌صورت کلی نحوه‌ی زیستن و سبک زندگی انسان امروزی را زیر سؤال می‌برد. به نظر او ساعات کاری، فشار و استرس برای رسیدن به موقعیت، دارایی و مهارت‌های خاصی که همه از بیرون به ما تحمیل می‌شود و ما قادر به هماهنگی با همه‌ی آن‌ها نیستیم؛ در نهایت باعث می‌شود بدنمان با بیماری‌های مزمن جسمی و روحی و بیماری‌های روان‌تنی به این موقعیت پاسخ ‌دهد.

نویسنده‌ در بخش دوم به تأثیر تجربیات دوران کودکی و عدم ارضای نیازهای عاطفی کودکی تأکید زیادی دارد. سپس در بخش سوم، به موضوع اعتیاد و بیماری‌های روانی به‌عنوان سازوکارهای تطبیقی پاسخ‌ به درد و عدم تطابق می‌پردازند.

در بخش چهارم، به سمت وجود جمعی انسان می‌رود و به بررسی ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اختصاص دارد. نویسنده نشان می‌دهد چگونه نظام‌های سرمایه‌داری، تبعیض‌های جنسیتی، نژادی یا طبقاتی، انسان‌ها را در معرض فشار و آسیب قرار می‌دهد و از وضعیت نامطلوب ایجادشده برای درصد زیادی از افراد و پاسخ آنان برای حل مشکلات و رسیدن به موقعیت مطلوب، تغذیه می‌کند.

و در نهایت بخش پنجم بر بهبود و درمان تمرکز دارد. او معتقد است یافتن درمان مناسب برای بیماری‌ها فقط پس از دیدن درست و واضح موقعیت میسر می‌شود. گبور مته رشد خودآگاهی، اصالت، خشم سالم، پذیرش، و فعالیت اجتماعی را به سوی بهزیستی فردی و جمعی می‌داند.

نویسنده توانسته با موفقیت در این کتاب علل پیدایش بیماری‌ها را به‌صورت عمیق، از نظر مشکلات فردی و از نظر مشکلات جمعی انسان بررسی کند و در نهایت با یکپارچه‌سازی سلامت فیزیکی و روانی درمان‌های مؤثری پیشنهاد کند.

خرید و دانلود کتاب افسانه عادی بودن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟ 

دکتر گبور مته با تکیه بر علم و تجربه‌ی بالینی و نگاهی انسان‌محور، درکی تازه از سلامتی ارائه می‌دهد که فراتر از نبود بیماری است؛ سلامتی را نتیجه‌ی ارتباط‌ اصیل بدن و ذهن می‌داند. از آن‌جا که سلامت موضوعی بنیادی برای همه‌ی انسان‌هاست، خواندن این اثر برای همه مفید است. اما به‌طور خاص، این کتاب می‌تواند برای افرادی که در مسیر رشد فردی هستند و می‌خواهند ریشه‌ی رفتارها، احساسات و الگوهای درونی خود را بهتر بشناسند، متخصصان حوزه‌ی سلامت، والدین و مربیانی که دغدغه‌ی رشد سالم و عاطفی کودکان را دارند، تأثیر و کاربرد بیشتری داشته باشد.

چرا باید افسانه عادی بودن را بخوانیم؟ 

سلامتی مسئله‌ای حیاتی است که همه‌ی ما در تلاش برای رسیدن به آن یا حفظ آن هستیم. گبور مته این تلاش مذبوحانه را غیرعادی می‌داند و در این کتاب بررسی کرده که چرا این شرط لازم برای زیستن انسان با بهترین کیفیت در این جهان گم شده است، یا به‌عبارتی، برخی آن را قایم کرده‌اند. خواندن این کتاب به ما می‌آموزد که چگونه نظام سرمایه‌داری با نرمال‌سازی شرایط ناسالم، ما را از درک نیازهای واقعی‌مان دور می‌کند و بینشی درباره‌ی رابطه میان بدن، ذهن، آسیب‌های پنهان و نحوه‌ی رسیدن به سلامتی بدون گمراه شدن در میان فرهنگ سمّی، که شرایط زیستن را دشوار کرده، به ما ارائه می‌کند.

درباره گبور مته؛ نویسنده کتاب

گبور مته (Gabor Maté)، پزشک مجارستانی-کانادایی در سال ۱۹۴۴ در بوداپست متولد شد. او به‌خاطر تحقیقاتش درباره‌ی پیوند میان آسیب‌های دوران کودکی، استرس مزمن و بیماری‌های جسمی و روانی از جمله اختلال کم‌توجهی، بیماری‌های خودایمنی، سرطان و اعتیاد شناخته‌شده است.

مته وقتی کمتر از یک‌سال داشت پدربزرگ و مادربزرگش را در پی نسل‌کشی هولوکاست از دست داد. او در یک‌سالگی به‌مدت پنج هفته از مادرش دور ماند، این تجربه‌ی جدایی از مادر، اثری ماندگار را بر جان او حک کرد که بعدها در زندگی شخصی و حرفه‌ای‌اش بازتاب یافت.

او در سال ۱۹۷۷ از دانشگاه بریتیش کلمبیا در رشته‌ی پزشکی فارغ‌التحصیل شد و مدتی به پزشکی عمومی و مددکاری مشغول بود و با بیماران دارای اختلالات روانی و اعتیاد کار کرد؛ این تجربه‌ی عملی‌ پایه‌ی خوبی برای تحقیقات بعدی‌اش شد.

تاکنون پنج کتاب از مته با موضوعات اعتیاد، رابطه‌ی استرس با بیماری، روابط والدین و فرزندان و ADHD منتشر شده است. او کتاب افسانه‌ی عادی بودن را با پسرش دنیل مته نوشته است. علاوه بر این، به‌صورت منظم مطالبی به قلم او در روزنامه‌های Vancouver Sun و The Globe and Mail منتشر شده است و به‌عنوان سخنران بین‌المللی در زمینه‌ی پژوهش‌هایش شناخته می‌شود.

نظرات افراد و مجله‌های مشهور درباره کتاب افسانه عادی بودن

مجله‌ی The Guardian، مقاله‌ای تحلیلی درباره‌ی گابور مته و کتاب افسانه‌ی عادی بودن منتشر کرده است. در ادامه نظر برخی نویسندگان مشهور را درباره‌ی این کتاب مته می‌خوانیم:

• بسل ون درکولک نویسنده‌ی کتاب بدن فراموش نمی‌کند: گبور مته ما را به سفری حماسی می‌برد تا کشف کنیم چگونه سلامت عاطفی و ارتباطات اجتماعی‌مان (درواقع سبک زندگی‌مان) با بیماری‌ها و اعتیاد‌ها در هم تنیده است... این روایت هیجان‌انگیز و نوشته‌ی زیبا پیامدهای عمیقی برای زندگی همه‌ی ما از جمله در پزشکی و سلامت روان دارد.
• تارا وست‌اوور، نویسنده‌ی کتاب تحصیل‌کرده: خردمندانه، پیچیده، دقیق و خلاقانه؛ پژوهشی فکری و دلسوزانه درباره‌ی اینکه چه کسی هستیم و ممکن است چه کسی شویم.
• استر پرل، روان‌درمانگر و نویسنده‌: «کتابی که خوانندگانش می‌توانند در لحظات بحرانی به آن پناه ببرند.»
• شارون سالزبرگ، نویسنده‌: «کتابی منطقی که دیدگاه‌های شما را به چالش می‌کشد و باورهایی را که واقعاً در ذهن و بدن شما می‌گذرد، فاش می‌کند.»
• یوهان هری، نویسنده‌ی کتاب تمرکز از دست رفته: کتابی که واقعاً همه از آن بهره‌مند خواهند شد؛ اثری خردمندانه، ژرف و درمان‌گر که حاصل سال‌ها حکمت دردناک و عمیق دکتر مته است.

افتخارات و جوایز افسانه عادی بودن

افسانه عادی بودن جوایز و افتخارات زیادی در کارنامه دارد. این کتاب جزو پرفروش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز بوده و در سال ۲۰۲۲ در بخش ناداستان گودریدز نامزد شده است. درضمن گبور مته جزو نویسندگان معتبری است که در نشریات قلم می‌زند و آثارش طرفداران بسیاری دارند. 

نقد کتاب افسانه عادی بودن 

افسانه عادی بودن اثر بسیار مهمی است؛ اثری که می‌تواند چراغ‌های زیادی در ذهنمان روشن کند و ما وادار کند تا بیشتر به گنج سلامتی‌مان دقت کنیم. بااین‌حال ما آدم‌هایی هستیم که در جهان مدرن زندگی می‌کنیم و خواه ناخواه در شرایطی مجبور می‌شویم به الگوها و قواعد آن تن بدهیم. کتاب با نقد صریح زندگی مدرن ما را متوجه خطرات آن می‌کند ولی راهکارهایش برای اینکه چطور در عین زیست در جامعه مدرن، از خودمان محافظت کنیم، چندان کافی نیستند. در واقع ما برای ادامه‌ی زندگی‌مان مجبوریم در دل همین جامعه باشیم و نیاز به راهکارهایی داریم تا بتوانیم ضمن حفظ روند زندگی‌مان، از سلامتی خودمان و اطرافیانمان مراقبت کنیم. 

بهترین ترجمه‌ی کتاب افسانه عادی بودن

ترجمه‌ی آراز بارسقیان تنها نسخه‌ی رسمی این اثر در بازار کتاب فارسی است. مترجم در این نسخه تلاش کرده مفاهیم پیچیده و چندلایه‌ی کتاب را برای مخاطب فارسی‌زبان قابل‌فهم و کاربردی سازد. با این حال، برخی مخاطبان نکاتی جزئی درباره‌ی سبک ترجمه و روانی نثر مطرح کرده‌اند که بیشتر به تفاوت‌های زبانی و ضرورت انتقال مفاهیم تخصصی بازمی‌گردد.

جملاتی از کتاب افسانه عادی بودن

«تصور کنید: حدود شش سال پیش از نوشتن این کتاب، نویسندهٔ محترم شما در برههٔ حساس هفتادویک‌سالگی بعد از ایراد سخنرانی خوبی از فیلادلفیا به ونکوور برمی‌گردد. سخنرانی موفقیت‌آمیز بود، با شنوندگانی همه علاقه‌مند به حرف‌ها و گفته‌هایم دربارهٔ اعتیاد و تروما. حرف‌ها تأثیر خودش را در آدم‌ها گذاشته بود. سفری بسیار آرام داشتم که برایم غیرمنتظره بود. به لطف کسی در شرکت هواپیمایی ایر کانادا بلیت بیزینس کلاس گرفته بودم. داشتم از آسمان ونکوور چشم‌انداز بکر دریا را می‌دیدم. عین این بچه‌کوچولوهایی که یک کار خوب می‌کنند و آرام گوشه‌ای می‌نشینند برای خودم نشسته بودم و از صورتم می‌بارید که «وای چه پسری خوبی‌ام!» تا هواپیما فرود آمد و با ماشین به‌طرف خروجی راه افتادیم، پیامی از طرف همسرم آمد. صفحهٔ گوشی‌ام روشن شد و اسم و پیام ریا ظاهر شد: «ببخشید. هنوز از خانه بیرون نزده‌ام. می‌خواهی بیایم دنبالت؟» خشکم زد. خشم جای رضایت نشست. مختصر و خشک نوشتم «بی‌خیال» و تمام. با بدخلقی از هواپیما پیاده شدم، امور عادی فرودگاه را انجام دادم و تاکسی گرفتم. تمام راه بیست دقیقه طول کشید (امیدوارم خوانندهٔ عزیز تا این‌جا بی‌حرمتی‌ای را که به نویسندهٔ محترم شده است دریافته باشد و با او همدلی‌اش را شروع کرده باشد). تا چشمم به همسرم افتاد، زیرلب سلامی بیرون دادم. اصلاً شبیه خوشامدگویی نبود. به‌زور حتی نگاهی به او انداختم. راستش حتی تا بیست‌وچهار ساعت بعد باهاش چشم‌توچشم هم نشدم. وقتی صدایم می‌کرد، به‌زور یک صدایی از خودم درمی‌آوردم. از خیره‌شدن اجتناب می‌کردم، بخش بالایی صورتم پُرتنش و بی‌حرکت بود. فَکَم به‌طور ناخودآگاه تکان نمی‌خورد.