بریده‌هایی از کتاب افسانه عادی بودن

«آنچه از همه واضح‌تر، همه‌جا حاضر و جزء واقعیت‌های مهم است معمولاً جزء دشوارترین چیزهایی است که می‌شود دید و درباره‌اش صحبت کرد.»

این واقعیت که میلیون‌ها نفر یک صدای مشترک دارند به معنای فضیلت‌داشتن شَری که ازش پیروی می‌کنند نیست. این واقعیت که آن‌ها ایرادهای زیادی دارند باعث نمی‌شود این ایرادها حقیقت باشند و این واقعیت که یک‌میلیون نفر یک شکل از آسیب روانی را دارند باعث نمی‌شود این افراد عاقل باشند. ـ اریک فروم، جامعهٔ عاقل

«ما واقعاً اعصاب همدیگر را به لرزه درمی‌آوریم و مغزهای هم را تکان می‌دهیم.»

واژهٔ «تروما» به یونانی یعنی «زخم». متوجه باشیم یا نباشیم، این زخم‌خوردگی ما یا شکل برخورد با آن است که نشان می‌دهد رفتارمان باید چه باشد. باعث شکل‌یافتن عادت‌های اجتماعی است و طرز فکر ما را دربارهٔ جهان معین می‌کند.

هر گام در جهت یکپارچگی نیازمند یک چیز است: پذیرش رنج خودمان و رنجِ موجود در جهان.

حس امنیتِ کودک، اعتمادش به دنیا، روابط متقابلش با دیگران و مهم‌تر از همه ارتباطش با عواطف اصلی‌اش منوط به حضورِ مداومِ مراقبانی است که هماهنگ و دور از استرس هستند و قابلیتِ اتکای عاطفی دارند. هرچه این مراقبان پُراسترس‌تر یا پریشان‌تر باشند، معماری عاطفی ذهن کودک لرزان‌تر است.

«رنجی که مسائل تغییر محیطزیستی دارد بر جوانان وارد می‌کند این است: آن‌ها پیش خود تعبیر می‌کنند که آینده‌ای ندارند و بشریت رو به انحطاط است»؛ احساس می‌کنند دولت‌ها و بزرگ‌سالان به آن‌ها خیانت و طردشان کرده‌اند و همین به آن‌ها چنان غم و ناامیدی‌ای وارد کرده که «به استرس‌زایی مداوم برای آن‌ها تبدیل شده و این تأثیری خاص، پایدار و به‌مرور منفی در سلامت روانی کودکان و جوانان می‌گذارد.»

یکی از شکست‌های مداوم و فاجعه‌بار نظام سلامت نادیده‌گرفتن این است که علم تا امروز توانسته چه چیزی را ثابت کند. این شکستِ فلج‌کننده عملاً نمی‌گذارد ببینیم که آنچه تا امروز تثبیت شده عملاً دارد به ما می‌گوید چه چیزهایی را نمی‌دانیم یا چه چیزهایی را مدام داریم نادیده می‌گیریم

سخت‌کوشی، تمرکز بیرونی بر چندین کار و داشتن احساس ابروظیفه‌شناسی که اساسش هم این قاعده است: آدم باید وجود خود را با انجام‌دادن کار و ارائهٔ چیزهایی به دیگران توجیه کند؛ جلوگیری از پرخاشگری و خشمی که باعث محافظت از خود است؛ عمل براساس دو باوری که فشار و التزام برای فرد دارد: «من مسئول احساس دیگران هستم» و «هرگز نباید کسی را ناامید کنم».

کودکی که از او سوءاستفاده می‌شود یا شاهد خشونتی است که در خانواده رخ می‌دهد یا طلاقی پُر از مشاجره یا از دست رفتن والدین. همهٔ این‌ها جزء معیارهای مشقت کودکی است که در تحقیقات مربوط به «مضرات تجربیات دوران کودکی» مطرح شده است.

بعد از رخدادی پُراسترس در زندگی، خطرِ عود بیماری دو یا سه برابر می‌شود و بعد از سه یا چهار بار رخداد پُراسترس، خطرِ بیماری پنج‌برابر و حتی هفت‌برابر می‌شود؛ داشتن تاریخچهٔ ترومای کودکی که باعث افزایش آمار دو تا سه‌برابری کلیت جمعیت دارای این بیماری است؛ داشتن تاریخچهٔ سوءاستفاده‌های جنسی و فیزیکی ارتباط زیادی با افزایش آمار عود بیماری دارد؛ ارتباط کمتر با عواطف باعث می‌شود فرد کمتر بتواند خود را در مقابل استرس محافظ کند؛ [نبود] پشتیبانی اجتماعی‌ای که باعث کاهش تأثیراتِ استرس‌های زندگی شود.

باید متوجه باشیم بسیاری از صفات شخصیتی‌ای که باور داریم برای ماست و حتی شاید به آن‌ها افتخار هم می‌کنیم عملاً حامل زخم‌هایی هستند. این زخم‌ها وقتی به ما خورده که ارتباطمان با خودمان را از دست داده‌ایم؛ صحبت هم برای خیلی قبل است.

به‌جای این‌که به‌طرز پوچ کاری کنیم تا کودک از فعالیت‌های کودکانه‌اش «خلاص شود»، باید بدانیم بازی‌کردن برای رشدِ سالم تمام گونه‌های پستانداران نوعی الزام است

تروما ما را در گذشته نگاه می‌دارد ــ مگر این‌که رویش کار کنیم. تروما باعث می‌شود از لحظهٔ حال حاضر دور شویم، نتوانیم غنایش را درک کنیم.

موجوداتی که واکنش‌های خودتنظیم‌کنندهٔ استرسشان ضعیف است اضطراب بیشتری دارند و کمتر توانایی مواجهه با مشکلات محیطی عادی را دارند و حتی در وضعیت عادی هم استرس زیادی دارند.

«مسلماً همهٔ رخدادهای ترومازا استرس‌زا هستند، ولی لزوماً همهٔ رخدادهای استرس‌زا ترومازا نیستند.»

این‌که یک نفر نداند چه احساسی دارد و چطور این احساسات را پیدا کرده مسلماً نشانهٔ جدایی از تَنش است.

وقتی سعی داری بقا پیدا کنی، دیوانه‌وار به راهکارهایی روی می‌آوری که کارش مداراست و غرق در فرهنگ می‌شوی.

کودکانی که در ماه دسامبر به دنیا می‌آیند در مقایسه با هم‌کلاسی‌هایی که متولد ماه ژانویهٔ همان سال (یازده ماه قبل) هستند ۳۹ درصد بیشتر دچار اختلال بی‌توجهی ـ بیش‌فعالی می‌شوند. علت؟ کودکان متولد دسامبر در همان سالی وارد مدرسه می‌شوند که کودکان جوان‌تر از آن‌ها یعنی متولدین ژانویه وارد مدرسه می‌شوند ــ آن‌ها یازده ما رشد مغزی‌شان با هم‌کلاسی‌هایشان فاصله دارد. آن‌ها را به‌خاطر یک «اختلال ژنتیکی مغز» درمان نمی‌کنند، درمان می‌کنند چون به‌طور طبیعی رشد مدارهای مربوط به توجه و خودتنظیمی مغزشان با تأخیر انجام شده است.

نگاهی که از برخورد خودم با وضعیت دیگری که زیر چتر «بیماری» تعریف می‌شود برایم جالب است: به‌جای این‌که آن را همچون مزاحمی از بیرون در نظر بگیریم، ببینیم می‌خواهد دربارهٔ زندگی‌ای که از آن برخاسته چه بگوید.

«تروما وقتی رخ می‌دهد که ما دیده و شناخته نمی‌شویم.»

فایده ندارد به دیگران اشاره کنیم و بگوییم آن‌ها از ما ترومازده‌ترند، چرا که هیچ رنجی را نمی‌توان با رنج دیگر مقایسه کرد. درست هم نیست تا از ترومای خودمان برای بالاتر قراردادن خود از دیگران استفاده بکنیم. نباید بگوییم: «تو دردی را که من کشیدم نکشیده‌ای.» درست نیست وقتی رفتاری ویرانگر داریم آن را چماقی کنیم تا بر عزای مشروع دیگران بزنیم. هرکدام از ما زخم‌هایی به سبک‌وسیاق خودمان داریم؛ نه معنا دارد و نه ارزش که آن‌ها را برای ارزیابی خودمان در مقایسه با دیگران استفاده کنیم.

سلامت ما بیرون از تَن ماست.

همیشه می‌بایست خودم را فراتر از کسی نشان می‌دادم که عملاً هستم.

این‌که آدم اصیل باشد یعنی با نفس خودش صادق باشد.

این واقعیت که میلیون‌ها نفر یک صدای مشترک دارند به معنای فضیلت‌داشتن شَری که ازش پیروی می‌کنند نیست. این واقعیت که آن‌ها ایرادهای زیادی دارند باعث نمی‌شود این ایرادها حقیقت باشند و این واقعیت که یک‌میلیون نفر یک شکل از آسیب روانی را دارند باعث نمی‌شود این افراد عاقل باشند. ـ اریک فروم، جامعهٔ عاقل

تغییر جهان‌بینی نگاهمان به جهان را تغییر می‌دهد. ـ جوزف چیلتون پیرس، تَرکی در تخم‌مرغِ کیهانی: ساختِ تازهٔ ذهن و واقعیت

کودکی که خود را موجودی می‌بیند که مداوم و بی‌قیدوشرط موردمهر قرار نمی‌گیرد شاید به کسی بدل شود که به‌طور غیرعادی آدمی دوست‌داشتنی یا دلبر است.

«کودکان باید احساس کنند برای حضور در کار دعوت شده‌اند. این حضور ازطرف آن‌ها باید همراه با پذیرش همه‌جانبهٔ آن‌ها باشد.»

رنج مردان هم بخشی از چرخهٔ پدرسالاری است. هم رنج علت‌ها را می‌برند هم معلول‌ها را. تابو علیه آسیب‌پذیربودن بیشتر از هرچیزی باعث رنجش عمیق مردان است، درست همانند زنان. ممکن است بین مردان خشم جایز باشد، ولی غصه، ناراحتی یا «ضعف» نیست. یعنی چیزهایی که نشان‌دهندهٔ محدودیت‌های فرد است