کتاب شاهزاده خانم بابل

کتاب شاهزاده خانم بابل نوشتهٔ فرانسوا ولتر و ترجمهٔ ناصح ناطق است. انتشارات علمی و فرهنگی این مجموعه داستان کوتاه فرانسوی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب شاهزاده خانم بابل

کتاب شاهزاده خانم بابل (و پنج داستان دیگر) حاوی شش داستان کوتاه است که نگاهی نقادانه نسبت به روحانیون و کشیشان دارد. از میان این شش داستان، داستان سفرنامهٔ «اسکار مانتادو» را جالب‌تر از بقیه دانسته‌اند. «شاهزاده‌خانم بابل» هم یک داستان فلسفی است که ولتر آن را در سال ۱۷۶۸ میلادی به نگارش درآورده است. داستان درمورد یک چوپان خوشتیپ و ناشناخته به نام «آمازان» و «فرماسانتا»، شاهزاده‌خانم بابل است که عشق و حسادت، او را به مسافرت در جهان وا می‌دارد. ولتر طی این سفرها با استفاده از استعاره‌ها و صحنه‌های ماجراجویانه، مشکلاتی را که او در بازدید از این مکان‌ها با آن مواجه می‌شود، به تصویر می‌کشد. ولتر در این داستان کوتاه، مسئلهٔ سرنوشت و جبر را به میان می‌کشد و در پی حل این معما است. جوانی در آغاز جوانی به قصد یافتن حقیقت به راه می افتد، ولی هیچ‌جا جز گمراهی و تعصب و کوته‌فکری چیزی نمی‌بیند. کشیشان و روحانیان در همه‌جا زیان مردم را به قیمت سود خود پی می‌گیرند و دین و آیین را پیش می‌کشند. مردم به‌بهانه‌های واهی نقشه می‌کشند و خون یکدیگر را می‌ریزند. در این اثر کوتاه، توجه بسیاری به توالی سنوات و قرون و امکان وقوع حوادث در عمر طبیعی یک نفر نشده است؛ بدین معنی که هر کدام از وقایع این سفرنامه در یک قرن اتفاق افتاده است و قابل‌مقایسه با کتب تاریخی نیست.

می‌دانیم که داستان کوتاه به داستان‌هایی گفته می‌شود که کوتاه‌تر از داستان‌های بلند باشند. داستان کوتاه دریچه‌ای است که به روی زندگی شخصیت یا شخصیت‌هایی و برای مدت کوتاهی باز می‌شود و به خواننده امکان می‌دهد که از این دریچه‌ها به اتفاقاتی که در حال وقوع هستند، نگاه کند. شخصیت در داستان کوتاه فقط خود را نشان می‌دهد و کمتر گسترش و تحول می‌یابد. گفته می‌شود که داستان کوتاه باید کوتاه باشد، اما این کوتاهی حد مشخص ندارد. نخستین داستان‌های کوتاه اوایل قرن نوزدهم میلادی خلق شدند، اما پیش از آن نیز ردّپایی از این گونهٔ داستانی در برخی نوشته‌ها وجود داشته است. در اوایل قرن نوزدهم «ادگار آلن پو» در آمریکا و «نیکلای گوگول» در روسیه گونه‌ای از روایت و داستان را بنیاد نهادند که اکنون داستان کوتاه نامیده می‌شود. از عناصر داستان کوتاه می‌توان به موضوع، درون‌مایه، زمینه، طرح، شخصیت، زمان، مکان و زاویه‌دید اشاره کرد. تعدادی از بزرگان داستان کوتاه در جهان «آنتوان چخوف»، «نیکلای گوگول»، «ارنست همینگوی»، «خورخه لوئیس بورخس» و «جروم دیوید سالینجر» و تعدادی از بزرگان داستان کوتاه در ایران نیز «غلامحسین ساعدی»، «هوشنگ گلشیری»، «صادق چوبک»، «بهرام صادقی»، «صادق هدایت» و «سیمین دانشور» هستند.

خواندن کتاب شاهزاده خانم بابل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی قرن ۱۸ فرانسه و قالب داستان کوتاه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ولتر

ولتر (فرانسوا ماری آروئه) متولد ۲۱ نوامبر ۱۶۹۴ در فرانسه است. او از نویسندگان و فیلسوفان فرانسوی عصر روشنگری است. ولتر در خانواده‌ای دین‌دار بزرگ شد و بر خلاف میل پدرش که می‌خواست او حقوق‌دان شود، به نویسندگی رو آورد. تقریباً در همهٔ سبک‌های نوشتاری و ادبی مثل نمایشنامه، شعر، رمان، مقاله و... دستی بر قلم داشت. علت شهرت او بیشتر به‌خاطر طرز تفکرش بوده است. او مخالف کلیسای کاتولیک بود و انتقاداتی به آن داشت و موافق آزادی مذهب، آزادی بیان و جدایی دین از سیاست بود. او معمولاً با شجاعت و بی‌پرده نظر می‌داد. این نکته در آثار به‌جامانده از او هم دیده می‌شود. البته که این بی‌پرده سخن‌‌گفتنِ او تبعاتی نیز برایش داشت؛ مثل زمانی که ۱۱ ماه در قلعهٔ باستیل زندانی شد. علت زندانی‌شدن او اشعاری بود که بر ضد «فیلیپ دوم» از خاندان «اورلئان» سرود. با کمک هوادارانش آزاد شد، اما چنان ضعیف شده بود که به آدمیزاد شباهت نداشت. پس از بهبودی باز هم به جنگ مخالفان آزادی و آگاهی رفت. در سال ۱۷۲۳ نمایشنامهٔ «آنریاد» را درباره‌ٔ سلطنت هنری چهارم منتشر کرد و در سال ۱۷۲۴ آن را در پاریس به روی صحنه برد. در سال ۱۷۲۹ تراژدی «بروتوس» را نوشت و در سال ۱۷۴۸ نمایشنامهٔ «سمیرامیس» را منتشر کرد. در سال ۱۷۷۶ به انتقاد از آثار شکسپیر پرداخت. در طول زندگی خود بیش از ۲۰۰۰ کتاب نوشت. مهم‌ترین اثر ولتر که امروزه بسیار مشهور است رمان «کاندید» است که یک رمان کوتاه فلسفی است.

بخشی از کتاب شاهزاده خانم بابل

«آقا و خانم منظور استاد را درک نمی‌کردند ولی کاملاً با او موافق بودند. لَلِه می‌گفت: «یک آقای حسابی مثل آقای مارکی نباید مغز خود را با این حرف‌ها خسته کند. اگر اتفاقاً روزی برای طرح نقشهٔ زمین‌های خود به متخصص این فن نیازی پیدا کرد، می‌تواند با پرداخت پول از زمین‌های خود نقشه‌برداری کند. اگر خواست شجرهٔ نسب اجداد خود را روشن سازد، به‌آسانی می‌تواند یک کشیش را خبر کند و این مسئله دربارهٔ همهٔ هنرها صدق می‌کند. یک آقای متشخص که در دودمان محترمی به دنیا آمده هرگز نه نقاش است و نه موسیقی‌دان، نه مهندس و نه مجسمه‌ساز، ولی به نیروی سخاوت، تمام این هنرها را تشویق می‌کند و پرواضح است که ترویج و حفظ این هنرها بیشتر از تمرین کردنشان ارزش دارد. کار کردن به عهدهٔ هنرمندان است ولی اعیان و اشراف (البته منظورم کسانی‌اند که ثروت قابل ملاحظه‌ای دارند)، همه چیز را بدون اینکه فرابگیرند می‌دانند و همین قدر که بر اثر ممارست می‌توانند دربارهٔ کارها و اثرهایی که می‌خرند یا سفارش می‌دهند به‌خوبی قضاوت کنند، کافی است».

سپس لَلِهٔ نادان و مؤدب، رشتهٔ کلام را به دست گرفت و گفت: «خانم یقین دارم که شما تا به حال به این نتیجه رسیده‌اید که هدف مرد در زندگی، توفیق یافتن در اجتماع است. آیا از راه علم و هنر می‌توان موفق شد؟ آیا هرگز در محافل اشخاص خوش‌مشرب، بحثی از علم هندسه به میان می‌آید؟ آیا از یک آقای حسابی و شریف می‌پرسند که امروز کدام ستاره با خورشید طلوع می‌کند؟ آیا در سر میز شام کسی از گذشتن کلودیون از رود رن صحبتی به میان می‌آورد؟»»