کتاب لومپن ها در سیاست عصر پهلوی (۱۳۴۲-۱۳۰۴)

کتاب لومپن ها در سیاست عصر پهلوی (۱۳۴۲-۱۳۰۴) نوشتهٔ مجتبی زاده محمدی در نشر مرکز چاپ شده است.

درباره کتاب لومپن ها در سیاست عصر پهلوی

لومپن‌ها یا اوباش در تحولات سیاسی تاریخ معاصر ایران خواه در زمان قاجاریه و خواه پهلوی، نقش مؤثری داشته‌اند و به‌صورت ابزار در خدمت منافع سیاسی گوناگونی قرار گرفته‌اند.

مهمترین عامل رشد و بالندگی لومپن‌ها در جامعه، وجود شرایط اجتماعی و محیطی مناسب حال آن‌ها است. به‌گونه‌ای که اگر چنین شرایطی مهیا باشد، لومپن‌ها نیز متناسب با خصوصیات ذاتی و روحی خود زمینه را برای ظهور و نمود خود فراهم می‌بینند و بالعکس.

در این کتاب پس از نگاهی جامعه‌شناختی به خصوصیات لومپن‌ها و بررسی وجوه اشتراک و افتراق آنان در وقایع سیاسی و اجتماعی اواخر دوران قاجار، دوره‌ٔ مشروطه،‌ حکومت رضاشاه، وقایع پس از شهریورِ بیست، دوران ملی‌شدن صنعت نفت،‌ کودتای ۲۸ مرداد و حوادث منجر به قیام ۱۵خرداد بررسی شده است. 

کتاب لومپن ها در سیاست عصر پهلوی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این اثر به علاقه‌مندان به تاریخ سیاسی ایران پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب لومپن ها در سیاست عصر پهلوی

«به طور معمول، در کشورهای سرمایه‌داری، لومپن پرولتاریا از طبقه کارگر جدا می‌شود، اما در ایران قرن بیستم چون طبقات دوگانه سرمایه‌دار و کارگر بسیار ضعیف و ناتوان بوده‌اند، (به دلایل مختلفی نظیر ضعف سرمایه‌داری و نیروهای تولیدی، و مواردی دیگر از این قبیل)، اکثریت این قشر از دهقانانی که روستاها را ترک کرده‌اند، کارگران کارگاههای پیشه‌وری، و خرده‌بورژوازی تهیدست جدا شده‌اند و در واقع خرده‌بورژوازی گاه با سقوط از آخرین پله زندگی اقتصادی خود، به لومپن تبدیل شده است، هرچند پیوندهایی بین عناصری از لومپن‌ها با طبقه کارگر به چشم می‌خورد. کارگران کارگاههای کوچک پیشه‌وری در ایران، که با شیوه‌های کهنه و ابزاردستی به تولید مشغول بوده و از نظر فکری نیز مانند وسایل و شیوه‌های تولیدی خود عقب مانده بودند، هنگامی که با خطر بیکاری و فقر مواجه می‌شدند، به علت آن که خود و خانواده‌شان هیچ‌گونه تأمینی، حتی برای چند روز از طرف استادکار و دولت نداشتند، به سادگی ممکن بود کارشان به گدایی، طفیلی‌گری و دزدی کشیده شود و در نهایت به صفوف لومپن‌ها بپیوندند. به عبارت بهتر در پی تغییراتی که در ساختار اقتصادی کشور به وجود آمد، یعنی توجه به بخش صنعت و عدم توجه به بخش کشاورزی، بسیاری از روستاییان برای یافتن کار بهتر و استخدام در کارخانجات و زندگی بهتر، به شهرها مهاجرت نمودند، اما عملا به علت عقب‌ماندگی نیروهای تولیدی، ضعف صنایع و فعالیت‌های اقتصادی، فقدان کار و غیره، به اجبار به صفوف لومپن‌ها پیوستند؛ و این خود زمینه‌ساز مشکلات عدیده‌ای در شهرها شد زیرا امکانات موجود در شهرها پاسخگوی این سیل جمعیت نبود و کارخانجات ایران نیز به دلیل ساختار شبه مدرنیستی خود و ناتوانی در رقابت با کالاهای مرغوب خارجی و بسیاری مسایل دیگر، سریعآ بسته می‌شدند؛ که نتیجه آن افزایش تعداد بیکاران بود. این جمعیت بیکار، سرگردان و کم‌درآمد برای گذران زندگی مجبور می‌شد که در حاشیه شهرها با کمترین امکانات موجود ساکن شود. بیکاری، فقر، بی‌هدفی و سردرگمی در زندگی، آنها را به سوی لومپن شدن سوق می‌داد.»