کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو

کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو نوشتهٔ الیور فلثم و ترجمهٔ علیرضا اسماعیل زاده برزی است. انتشارات نگاه این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این کتاب به‌عنوان درآمد یا اثری مقدماتی دربارهٔ فلسفه آلن بدیو نوشته شده است، اما درواقع چندان هم مقدماتی نیست. گفته شده است که بهتر است کسانی که به‌سراغ این کتاب می‌روند، پیش‌زمینه‌ای در خصوص اندیشۀ آلن بدیو داشته باشند.

درباره کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو

کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو به‌وسیلهٔ الیور فِلْثَم نوشته شده است. الیور فلثم اهل استرالیا و استاد فلسفه در دانشگاه آمریکایی پاریس (AUP) است. او یکی از برجسته‌ترین مفسران و مترجمان فلسفۀ آلن بدیو است.

به گفتهٔ مترجم کتاب حاضر مهم‌ترین رسالت این کتاب ارائۀ دوره‌بندی‌‌ای از تفکر آلن بدیو است. نویسنده تفکر  بدیو را به ۳ دوره تقسیم کرده است: دورۀ معرفت‌شناسیِ ماتریالیستی (دورۀ آلتوسری)، دورۀ مائوئیستی و دورۀ کنونی که دورۀ هستی‌شناسیِ ریاضیاتی است.

کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو این ۳ دوره را در ۳ فصل بررسی کرده است. فصل چهارم، متنِ مصاحبه‌ای بسیار کوتاه با بدیو است. تمرکز ویژۀ نویسنده، در بررسی هر دوره، بر اصلی‌ترین اثر آن دوره بوده است.

مزیت این کتاب نسبت به آثار مقدماتی دیگری که برای فلسفۀ آلن بدیو نوشته شده‌اند این است که ریشه‌های تفکر این اندیشمند مشهور را پیش می‌کشد و ما را با نخستین بارقه‌های ظهور هر یک از ایده‌های اساسی او روبه‌رو می‌کند.

آلن بدیو کیست؟

آلن بدیو (Alain Badiou)  ۱۷ ژانویه ۱۹۳۷ به دنیا آمد. او فیلسوف معاصر و چپ‌گرای فرانسوی، نمایشنامه‌نویس، رمان‌نویس، فعال سیاسی و استاد افتخاری بازنشسته در «اکول نرمال سوپریور» است. بدیو از اعضای حلقهٔ آلتوسر بود و به‌عنوان یک فعال سیاسی در مبارزات برای آزادی الجزایر و جنبش می ۱۹۶۸ نیز شرکت داشت.

از مهم‌ترین آثار مکتوب این نویسنده که به پارسی هم ترجمه شده‌اند می‌توان به کتاب‌های «احمد فیلسوف: نمایشنامه‌های کوتاه فلسفی برای جوانان، پیران و همه دیگر بیکاران»، «در ستایش ریاضیات: آلن بدیودر گفتگو با ژیل حائری»، «نشان دموکراتیک در کتاب حال و روز دموکراسی»، «در ستایش تئاتر: گفتگوی آلن بدیو و نیکولا ترونگ» و «فرضیه کمونیسم» اشاره کرد.

کتاب‌هایی درمورد این نویسنده و اندیشمند نوشته شده است که آنها هم به پارسی برگردانده شده‌اند؛ همچون «بدیو/نویسنده» اثر «اد پلوث» با مترجمهٔ «امیر خراسانی» و «محمدعلی غزنوی» و با ویراستاری «سعید متین».

خواندن کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به افرادی که می‌خواهند بن‌مایه‌های تفکر آلن بدیو را دریابند پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب ادوار سه گانه فلسفه آلن بدیو

«مفهوم مدل و نظریۀ سوژه متونی هستند که در میان آثار بدیو جایگاه‌هایی مرزی دارند؛ این متون پایان یک دوره و آغاز دوره‌ای دیگر هستند. بر خلافِ اینها، وجود و رخداد متنی است که دقیقاً در میانۀ دورۀ مربوط به خودش قرار می‌گیرد؛ یعنی دورۀ هستی‌شناسی نظریۀ مجموعه‌ها، رخدادها، رویه‌های ژنریکِ حقیقت، و مشروط‌سازی فلسفه. بااین‌حال در بخش قبل دیدیم که نظریۀ سوژه تقریباً تمام وجود و رخداد را به شکل نطفه در خود داشت: هستی‌شناسی نظریۀ مجموعه‌ها، رخداد و مداخله (TS, ۱۴۳)، مجموعۀ ژنریک (TS, ۲۸۷)، زورکردن (TS, ۲۱۹)، و نمونه‌های مورد علاقۀ بدیو از چهار شرط فلسفه: شعر، روانکاوی، ریاضیات و انقلاب. پس آیا وجود و رخداد صرفاً گسترش فلسفی و نظام‌مندسازی این بینش‌های اولیه بوده است؟ چه چیزی در وجود و رخداد‌ اضافه شده است؟ باید گفت که در حقیقت فاصله‌ای اساسی میان وجود و رخداد ‌و نظریۀ سوژه وجود دارد و این فاصله نه به خاطر آن چیزهایی که بدیو اضافه می‌کند، بلکه ناشی از آن چیزهایی است که کنار می‌گذارد. آنچه او تفریق می‌کند کلِ چارچوبِ مارکسیستی برای تحلیل سیاست و تاریخ است؛ او دیگر از فرایند دیالکتیکی تاریخ، حزب، ایدئولوژی پرولتاریایی یا تضاد سخن نمی‌گوید. بدیو در سال ۱۹۸۵ یعنی سه سال پیش از انتشار وجود و رخداد اعلام کرد که بحران مارکسیسم کامل شده است و مصادیق عینی آن مثل دولت‌های سوسیالیستی یا مبارزاتِ معطوف به آزادی ملی، همگی تهی و بی‌مایه شده‌اند. در همان زمان او به‌طور نظام‌مند هر دو گزینه‌ای را که فلسفۀ سیاسی در آن دوره [به‌عنوان جایگزین] پیش‌روی‌اش قرار می‌داد رد کرد: نقدی تازه از اقتصادِ سیاسی و یا دفاع از دموکراسی در مقابل تمامیت‌خواهی. به عقیدۀ بدیو، بحرانِ مارکسیسم بخشی از بحرانی بزرگ‌تر است که او هم‌صدا با ژ‌ان ــ لوک نانسی و فیلیپ لاکوــ لابارت آن را «عقب‌نشینی امر سیاسی» می‌نامد. آنچه پس از این عقب‌نشینی باقی می‌ماند افسانۀ سیاست است؛ افسانۀ ترکیبی میان پیوند اجتماعی یا جامعه و بازنمایی برتر آن به‌دست دولت (PP, ۱۴). هم مارکسیسم و هم دموکراسیِ پارلمانی وارد این افسانه شدند؛ مارکسیسم مسیرش را گم می‌کند و دموکراسی تبدیل می‌شود به شکلی از دولت که محو در مدیریتِ اقتصاد است. بنابراین در میانۀ دهۀ ۱۹۸۰ برای بدیو زمان آن بود که ویران‌کردنِ مارکسیسم را که پیشتر ــــــــ چنانکه دیدیم ـــــــــ در متون مائوئیستی‌اش طرحش را ریخته بود، به مرحلۀ اجرا درآورد. متنی که نخستین‌بار دایرۀ لغات مارکسیستی ـــــــ حزب، دیالکتیک، انقلاب، پرولتاریا ــــــــ تقریباً به‌طور کامل در آن ناپدید شده‌اند، آیا می‌توان به سیاست اندیشید؟ نام دارد یعنی اولین متن دورۀ جدید تفکر بدیو. بدون خواندن این متن نه استراتژی بدیو در وجود و رخداد را می‌توان فهمید و نه زمینه و بافت شکل‌گیری آن ر‌ا.»