کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت

کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت اثر لویی آلتوسر و ترجمه روزبه صدرآرا است. او در این کتاب به صورت تلویحی مساله مبارزه طبقاتی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت را بررسی می‌کند. 

درباره کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت

لویی آلتوسر که یک مارکسیست ساختارگرا بود در این اثر به شکل تلویحی به مسئله مبارزه ی طبقاتی س.ا. د، ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت‌ها، می‌پردازد. او معتقد است که ساز‌و‌کار سرکوبگر دولت با ساز‌و‌کار ایدئولوژیک دولت یکسان نیست. ساز و کارهای ایدئولوژیکی فراوانند اما ساز‌و‌‌کار سرکوبگر دولت واحد است. پروسه سرکوبگری در دولت با خشونت کار می‌کند در حالیکه سیستم ایدئولوژیک دولت با اندیشه سر و کار دارد. دستگاه سرکوبگر دولت به عرصه‌ عمومی متعلق است در حالی که ساز‌و‌‌کار ایدئولوژیک با عرصه‌ی خصوصی مرتبط است. او ضمن بررسی این موارد، واقعیاتی از تفکر مارکسیستی را هم بیان می‌کند. 

کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

علاقه‌مندان به مطالعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را به خواندن این کتاب دعوت می‌کنیم.

درباره لویی آلتوسر

لویی پیر آلتوسر ۱۶ اکتبر ۱۹۱۸ در الجزایر متولد شد و ۲۲ اکتبر ۱۹۹۰ در فرانسه درگذشت. او فیلسوف مارکسیست ساختارگرای فرانسوی و از بالاترین مقامات آکادمیک حزب کمونیست فرانسه بود. از میان مشهورتریرن آثار آلتوسر می‌توان به لنین و فلسفه، برای مارکس، خوانش سرمایه و سیاست و تاریخ اشاره کرد. 

بخشی از کتاب ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت

درباره بازتولید شرایط تولید

چنان که مارکس می‌نویسد هر بچه‌ای می‌داند که اگر در یک نظام اجتماعی همزمان با تولید، شرایط تولید بازتولید نشوند، آن نظام اجتماعی یک‌سال هم نخواهد پایید. لذا واپسین شرط تولید، بازتولید شرایط تولید است.

این بازتولید اگر صرفآ شرایط تولید پیشین را مهیا کند، «ساده»، و اگر این شرایط را توسعه دهد، «فزاینده» است، ولی اکنون از این تفکیک درمی‌گذریم.

باید ببینیم این بازتولید شرایط تولید چیست؟

این‌جا وارد حوزه‌ای می‌شویم که از جهاتی بسیار آشناست (به این دلیل که در جلد دوم «کاپیتال» آمده است) اما از جهت‌هایی بسی مجهول و ناشناخته مانده است. بدیهه‌پردازی‌هایی سترون (و یا واضحات ایدئولوژیک از نوع تجربه‌باورانه / امپریستی) که برخاسته از نگره تولید صرف و یا زاده نگره عمل‌گرایانه صرفاً مولّد است (که در مناسبت با فرآیند تولید، انتزاعی است). این بدیهه‌پردازی‌ها چندان با آگاهی روزمره ما مخلوط شده‌اند که دست یافتن به نگره مبتنی بر بازتولید، اگر ناممکن نباشد، بسی دشوار خواهد بود. بیرون از محدوده این نگره نیز همه چیز به گونه‌ای انتزاعی (نه فقط تک‌بعدی بلکه از ریخت افتاده) برجا می‌ماند، حتا در سطح تولید و در وهلهٔ نخست در حد پراتیک صرف.

بکوشیم این مسئله را به‌صورت روش‌مند پی بگیریم:

به تعبیری ساده‌تر و نیز با مدنظر قرار دادن این نکته که هر نظام اجتماعی برخاسته از یک شیوه تولید غالب است، می‌توان اذعان کرد که در فرآیند تولید، نیروهای موجود در فرآیند تولید همواره به‌صورت درونی و همبسته با روابط تولیدی مشخص شروع به‌کار می‌کنند. در نتیجه، وجود هر نوع فرماسیون اجتماعی بستگی به این امر دارد که همزمان با تولید و در جهت امکان‌پذیر ساختن تولید، شرایط تولید نیز باید بازتولید شوند. لذا هر نظام اجتماعی باید: ۱. نیروهای مولد، ۲. روابط تولید موجود، را بازتولید کند.