کتاب تاریخ فشرده اقتصاد

کتاب تاریخ فشرده اقتصاد با عنوان اصلی The Shortest History of Economics نوشتهٔ «اندرو لی» و ترجمهٔ «سهند سلطاندوست»، اثری است که نشر مرکز آن را منتشر و تحریریهٔ همین نشر آن را ویرایش کرده است. این کتاب به بررسی روندهای کلیدی و تحولات مهم اقتصاد جهانی از دوران پیشاتاریخ تا عصر مدرن پرداخته و با زبانی موجز، مفاهیم اقتصادی را در بستر تاریخی و اجتماعی قرار داده است. نویسنده با بهره‌گیری از مثال‌ها و روایت‌های تاریخی کوشیده است اقتصاد را به‌عنوان دانشی اجتماعی و پویا به تصویر بکشد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تاریخ فشرده اقتصاد اثر اندرو لی

کتاب «تاریخ فشردهٔ اقتصاد» سیر تحول اقتصاد را از آغاز پیدایش انسان تا دوران معاصر دنبال کرده است. «اندرو لی»، اقتصاددان و سیاستمدار و نویسندهٔ این کتاب تلاش کرده است تا اقتصاد را نه صرفاً به‌عنوان مجموعه‌ای از نظریه‌ها و نمودارها، بلکه به‌عنوان نیرویی شکل‌دهنده به تاریخ بشر و جوامع انسانی معرفی کند. ساختار این کتاب بر پایهٔ روایت تاریخی است و با حرکت از دوران شکارچی‌خوراکجویان و انقلاب کشاورزی، به بررسی شکل‌گیری تمدن‌ها، پیدایش پول، تجارت، انقلاب صنعتی و تحولات اقتصاد مدرن پرداخته است. کتاب حاضر با مثال‌های متنوع، داستان‌های واقعی و تحلیل‌های تطبیقی، مفاهیم اقتصاد خرد و کلان را در کنار هم قرار داده و نشان می‌دهد چگونه نیروهای اقتصادی بر سیاست، فرهنگ، فناوری و حتی دین تأثیر گذاشته‌اند. این اثر برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر از نقش اقتصاد در زندگی بشر هستند، تصویری جامع و قابل‌تأمل ارائه می‌دهد. کتاب حاضر نخستین‌بار در سال ۲۰۲۴ میلادی روانهٔ بازار کتاب جهان شده است.

خلاصه کتاب تاریخ فشرده اقتصاد

کتاب با روایتی خطی و تاریخی، اقتصاد را از نخستین روزهای پیدایش انسان تا عصر حاضر دنبال می‌کند. نویسنده ابتدا با شرح زندگی انسان‌های اولیه و چگونگی گذار از جوامع کوچگرد به کشاورزی یک‌جانشین، نشان می‌دهد که چگونه انقلاب کشاورزی نقطهٔ عطفی در تاریخ اقتصادی بشر بوده است. این تحول، امکان ذخیرهٔ مازاد، شکل‌گیری شهرها، تخصص‌گرایی و ظهور نابرابری‌های اجتماعی را فراهم کرد. در ادامه، کتاب به بررسی نقش فناوری، تجارت و پیدایش پول در توسعهٔ جوامع می‌پردازد. مثال‌هایی از تمدن‌های باستانی مانند درهٔ سند، مصر و چین نشان می‌دهد که چگونه نوآوری‌ها و مبادلات اقتصادی، مسیر تاریخ را تغییر داده‌اند. نویسنده به اهمیت تخصص‌گرایی و مزیت نسبی در تجارت اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که حتی جوامعی که در همهٔ زمینه‌ها برتری دارند، می‌توانند از مبادله سود ببرند. کتاب به عصر دریانوردی، استعمار و تأثیر تجارت بردگان و منابع طبیعی بر اقتصاد جهانی می‌پردازد. با ورود به انقلاب صنعتی، تحولات فناورانه، رشد شهرنشینی و شکل‌گیری بازارهای سرمایه و بیمه، اقتصاد جهانی دگرگون می‌شود. نویسنده با بررسی نقش نهادها، بازارها و دولت‌ها نشان می‌دهد که چگونه اقتصاد مدرن شکل گرفته و چه عواملی باعث رشد یا رکود جوامع شده‌اند. در بخش‌های پایانی، کتاب به موضوعاتی مانند نابرابری، پویندگی اجتماعی، نقش دین و فرهنگ و چالش‌های معاصر مانند تغییرات اقلیمی و شکست بازار می‌پردازد. «اندرو لی» تأکید می‌کند که اقتصاد دانشی است که رفتار انسان‌ها را در مواجهه با کمبودها و انتخاب‌ها بررسی می‌کند و همواره تحت‌تأثیر نیروهای اجتماعی، سیاسی و فناورانه قرار دارد.

چرا باید کتاب تاریخ فشرده اقتصاد را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تاریخی و تحلیلی، اقتصاد را از زاویه‌ای متفاوت و ملموس بررسی می‌کند. خواننده با مطالعهٔ اثر حاضر می‌تواند دریابد که چگونه تحولات اقتصادی، فناوری، سیاست و فرهنگ در هم تنیده‌اند و چه عواملی باعث تغییر مسیر جوامع شده‌اند. «تاریخ فشردهٔ اقتصاد» با مثال‌های واقعی، مفاهیم پیچیدهٔ اقتصادی را در بستر زندگی روزمره و تاریخ بشر قرار می‌دهد و به درک بهتر پدیده‌هایی مانند رشد، نابرابری، تجارت، پول و نقش نهادها کمک می‌کند. این کتاب نه‌تنها برای علاقه‌مندان به اقتصاد، بلکه برای هر کسی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر از تاریخ و جامعه است، مفید خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ، اقتصاد، علوم اجتماعی و کسانی که می‌خواهند ریشه‌های تحولات اقتصادی و اجتماعی را بهتر درک کنند، مناسب است؛ همچنین دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های اقتصاد و تاریخ و افرادی که دغدغهٔ فهم نقش اقتصاد در زندگی بشر و چالش‌های معاصر را دارند، می‌توانند از این اثر بهره ببرند.

درباره اندرو لی

اندرو لی (Andrew Leigh) زادهٔ سال ۱۹۶۸ میلادی، یک چینی - آمریکایی، نمایندهٔ فدرال منطقهٔ فنر در پارلمان استرالیا، نویسنده و پژوهشگر بوده است. این نویسنده پیش از انتخاب‌شدن در سال ۲۰۱۰ میلادی، استاد اقتصاد در دانشگاه ملی استرالیا بود. او دارای دکترای سیاست عمومی از دانشگاه هاروارد است و پیش‌تر از دانشگاه سیدنی با درجهٔ ممتاز در رشته‌های هنر و حقوق فارغ‌التحصیل شده است. «اندرو لی» برندهٔ جایزهٔ «اقتصاددان جوان» انجمن اقتصاد استرالیا و عضو آکادمی علوم اجتماعی استرالیا بوده است. او به ورزش‌های سه‌گانه و دوی ماراتن علاقه‌مند و میزبان پادکستی با عنوان The Good Life: Andrew Leigh in Conversation دربارهٔ زندگی شادتر، سالم‌تر و اخلاقی‌تر است. «تاریخ فشردهٔ اقتصاد» کتابی به قلم او است.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- «کارولین م. هوکسبی» (استاد اقتصاد دانشگاه استنفورد) گفته این کتاب سرشار از بینش‌هایی دربارهٔ اقتصاد است که با داستان‌ها و وقایع تاریخیِ به‌یادماندنی تصویرسازی شده است. او معتقد است کسانی که در باب اقتصاد کنجکاو اما در فهم آن سردرگم هستند، از این کتاب خواهند آموخت؛ آن‌قدر که بتوانند برای همیشه دربارهٔ این حوزه صحبت کنند. به‌عقیدهٔ او «اندرو لی» نه‌تنها نویسنده‌ای جذاب است، بلکه دوست‌داشتنی و سرگرم‌کننده هم هست؛ ویژگی‌هایی که نمی‌توان دربارهٔ همهٔ اقتصاددانان گفت.

- «کلودیا گلدین» (برندهٔ جایزهٔ نوبل در سال ۲۰۲۳ میلادی و استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد) معتقد است اگر تنها یک کتاب دربارهٔ اقتصاد می‌خوانیم، آن کتاب باید اثرِ شفاف، بینش‌مند و شگفت‌انگیز «اندرو لی» باشد.

- «بتسی استیونسون» (استاد اقتصاد دانشگاه میشیگان و هم‌نویسندهٔ کتاب «اصول اقتصاد») گفته «اندرو لی» خواننده را با جذابیت به سفری در لحظات کلیدی تاریخ اقتصادی جهان می‌برد که اقتصادهایی را شکل داده‌اند که امروز در سراسر دنیا می‌بینیم. این کتاب مطالعه‌ای ضروری برای هر کسی است که می‌خواهد اقتصاد امروز را درک کند.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب «تاریخ فشردهٔ اقتصاد» با ترجمۀ «امیرحسین میرابوطالبی» در سال ۱۴۰۳ توسط نشر ترجمان علوم انسانی‏‫ منتشر شده است.

بخشی از کتاب تاریخ فشرده اقتصاد

«با ظهور فاشیسم، متفقینِ جنگ جهانی اول به‌غلط سعی کردند هیتلر را از خود خشنود کنند. توافق‌نامهٔ مونیخ در سال ۱۹۳۸ به آلمان اجازه داد سودِتِنلند را ضمیمهٔ خاک خود کند. پیمان نازی‌ها با شوروی در سال ۱۹۳۹ زمینه را برای تجاوز آلمان‌ها به اروپای شرقی فراهم کرد. عوامل اقتصادی هم اهمیت داشتند. جاه‌طلبی‌های امپراتوری ژاپن تا حدی پیامد کمبود ذخایر انرژی داخلی این کشور بود. تورم لگام‌گسیخته و بار سنگین غرامت‌های جنگ جهانی اول اسباب کین‌توزی را در خیل آلمانی‌ها فراهم آورد. تجاوز آلمان به خاک روس‌ها نشان‌دهندهٔ تلاشی برای مصادرهٔ هرچه بیشترِ ذخایر نفتی در منطقهٔ بین دریای سیاه و دریای خزر بود.‌

علم اقتصاد حاکی از این است که نتیجهٔ جنگ جهانی دوم را هم می‌شد بر اساس مقدماتش پیش‌بینی کرد. درست به‌مانند جنگ داخلی آمریکا و جنگ جهانی اول، توازن منابع در نقطهٔ شروع جنگ قویاً به نفع برندهٔ نهایی بود. قوای متفقین (بریتانیا، فرانسه و متحدانشان)، در مقایسه با قوای محور متحدین (آلمان، ایتالیا، ژاپن و متحدانشان)، بیش از دو برابرْ جمعیت، بیش از هفت برابر قلمرو، و روی‌هم‌رفته چهل درصد درآمد بیشتر داشتند.‌

فتوحات اولیهٔ آلمان عمدتاً مدیون مهارت ارتشبدهایی نظیر اروین رومل و تدابیر نظامی از قبیل بلیتس‌کریگ (جنگ برق‌آسا) و بِوِگونگزکریگ (جنگ‌آوری پرتحرک) بود. به قول یک مورخ اقتصادی، «همگان ــ لهستانی‌ها و هلندی‌ها و بلژیکی‌ها و فرانسوی‌ها و یوگسلاوها و یونانی‌ها و بریتانیایی‌ها و آمریکایی‌ها و روس‌ها ــ که با قوای نازی روبه‌رو شدند کم‌وبیش به یک اندازه، هم از نظر تدابیر نظامی و هم عملیاتی، و دست‌کم در رویارویی‌های اولیه‌شان شکست خوردند. شمار شکست‌ها در رویارویی‌های بعدی هم کمتر نشد».»