کتاب کوروش کبیر

کتاب کوروش کبیر نوشتهٔ پری صابری است. نشر قطره این نمایشنامهٔ اقتباسی و تاریخی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب کوروش کبیر

کتاب کوروش کبیر حاوی یک نمایشنامه و نگاهی نمایشی به تاریخ و زندگی اساطیری کوروش کبیر است که در ۱۲ پاره ارائه شده است. پری صابری، هنرمند تئاتر ایران، این نمایشنامه را با موسیقی حماسی و پخش تصاویر پنجه‌های شیر آغاز کرده است؛ سپس «کوروش» از درون تصاویر شیرها بیرون می‌جهد. از دیگر سخصیت‌های این اثر نمایشی می‌توان به «آستیاگ»، «ماندانا»، «مهرداد چوپان»، «کمبوجیه»، «بُخت‌ُالنصر» و سربازان هخامنشی اشاره کرد. داستان این نمایشنامه به مرگ کوروش به پایان می‌رسد. می‌دانیم که او بنیان‌گذار و نخستین شاه شاهنشاهی هخامنشی بود که بین سال‌های ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت کرد. آرامگاه او که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌، در استان فارس در ایران‌زمین قرار گرفته است.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان»، «علیرضا نادری» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب کوروش کبیر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی ایران و قالب نمایشنامهٔ تاریخی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره پری صابری

پری صابری در سال ۱۳۱۱ در کرمانِ ایران به دنیا آمد. او کارگردان تئاتر، نمایشنامه‌نویس و نویسنده‌ای است که نشان لژیون دونور فرانسه را در سال ۲۰۰۴ دریافت کرد. پس از پایان دورهٔ متوسطه برای ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ سینما و تئاتر به پاریس رفت. در دوران دانشجویی فیلم کوتاهی دربارهٔ یکی از رباعیات خیام ساخت که به‌عنوان بهترین فیلم دانشجویی ۱۹۵۴ در فرانسه برگزیده شد. در بازگشت به ایران گروه تئاتر پازارگاد را ایجاد کرد؛ همچنین در سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ مدیر فعالیت‌های فوق‌برنامه در دانشگاه تهران بود و تالار مولوی را در تهران تأسیس کرد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ به خارج از ایران رفت. در این سال‌ها نمایشنامهٔ «من از کجا، عشق از کجا» را دربارهٔ زندگی فروغ فرخزاد نوشت و در ۱۹۸۱ در لس‌آنجلس اجرا کرد که بسیار موفق بود؛ سپس آن را به انگلیسی در جشنوارهٔ هنری بازی‌های المپیک اجرا کرد که همچنان با استقبال مواجه شد؛ سپس تصمیم به بازگشت به ایران گرفت. در ایران ابتدا با برخوردهای خوبی مواجه نشد، اما کم‌کم فعالیت تئاتری خویش را از سر گرفت و نمایش‌های «من به باغ عرفان» دربارهٔ زندگی سهراب سپهری و «هفت شهر عشق» را با الهام از عطار نیشابوری به صحنه برد. در پی این موفقیت‌ها آثار دیگری را نوشته و کارگردانی کرد که به‌گفتهٔ خودش نمایش «شمس پرنده» دربارهٔ مولوی از بهترین کارهایش است. «شمس پرنده» و «اسطورهٔ سیاوش» دو نمایشی است که پری صابری در تالار یونسکو در پاریس به روی صحنه برد. نشان شوالیهٔ کشور فرانسه به پری صابری داده شده است.

بخشی از کتاب کوروش کبیر

«پارهٔ ۱۰: فتح «بابل»

موسیقی

ورود هم‌خوانان

هم‌خوان: «اهورامزدا» دوستت باد، خاندانت افزون باد، زندگانیت دراز باد. «اهورامزدا» تو را... بر... آرزوهایت... کامیاب... کناد...

هم‌خوانان: و اگر فرمان نبری و او را پاس نداری... «اهورامزدا» تو را نفرین کناد...

تاریک می‌شود.

موسیقی پرشور زنگوله‌ها

نور

ورود «کوروش»

کوروش: مهم‌ترین حادثهٔ دوران زندگی من... پیروزی بر شهر «بابل» است. من به خواست و فرمان «اهورامزدا» به پادشاهی «بابل» رسیدم...

«بابل» یا «دروازهٔ خدایان» با مردمانی پای‌بند اصول مذهبی... اخلاق... ناراضی از شرایط حاکم بر «بابل»... بی‌مقاومت و خونریزی به تصرف من درآمد! خدای بزرگ... فرمانروای یگانهٔ جهان...

که آسمان را آفرید...

که این زمین را آفرید...

که مردم را آفرید...

که شادی را برای مردم آفرید

مرا به شاهی برگزید...

«بابل» با افت و خیزهای بسیار پیش می‌رفت...

تاریک می‌شود.

نور

هم‌خوان: «حمورابی» در شهر کوچکی که از پدرش به او رسیده بود...

بر تخت سلطنت «بابل» تکیه می‌زند...

مارش نظامی

ورود هم‌خوانان

هم‌خوان: پس از پنج سال به کشورهای همسایه حمله‌ور می‌شود...

تا امتداد «فرات» به سوی جنوب پیش می‌رود.

هم‌خوان: سرزمین‌های بسیاری را به تصرف خود درمی‌آورد.

هم‌خوان: عزت و شوکت و اقتدار «بابل» را به اوج می‌رساند.

هم‌خوان: پس از «حمورابی»... جانشینان او... به علت فساد مالی و اخلاق دولتمردان و کاسه‌لیسان، هرگز نتوانستند عزت و شوکت «بابل» را بازیابند.

هم‌خوان: سال‌ها زندگی در «بابل» با رکود و دل‌مردگی گذشت.

هم‌خوان: تاریخ ورق خورد.

هم‌خوان: «بُختُ‌النصر» به تخت نشست!!

هم‌خوان: با اقتداری کم نظیر «بابل» را به بزرگ‌ترین و زیباترین شهر جهان تبدیل کرد.

هم‌خوان: پادشاهی بود خون‌خوار... خشن... بی‌رحم... خودرأی... مقتدر... که تحمل کوچک‌ترین نافرمانی را نمی‌کرد!

هم‌خوان: جنگجویی پنجه قوی... خون‌ریز... و همواره پیروز...»