کتاب عاشوراشناسی

کتاب عاشوراشناسی نوشتهٔ محمد اسفندیاری است. نشر نی این کتاب را منتشر کرده است؛ پژوهشی دربارهٔ هدف امام حسین (ع).

درباره کتاب عاشوراشناسی

محمد اسفندیاری در کتاب عاشوراشناسی، نتیجهٔ پژوهشی دربارهٔ هدف امام حسین (ع) را ارائه کرده است. می‌دانید که واقعهٔ کربلا، جنگی بود که در تاریخ ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری قمری (برابر با ۱۳ اکتبر ۶۸۰ میلادی) اتفاق افتاد. روز نبرد به روز عاشورا معروف شده است. این جنگ میان سپاه کم‌تعداد «حسین بن علی»، نوهٔ پیامبر اسلام و سپاه اعزامی از سوی «یزید»، خلیفهٔ اموی و در نزدیکی محلی به نام «کربلا» رخ داد. دلیل «یزید بن معاویه» برای جنگ، بیعت‌نکردن حسین بن علی با او بود. در مقابل حسین بن علی حکومت و زمام‌داری یزید بن معاویه را غیرشرعی و غیرقانونی می‌دانست؛ حکومتی که برخلاف پیمان صلح «امام حسن مجتبی» و «معاویه بن ابی‌سفیان» بود و به‌شکلی مورثی به یزید رسیده بود. امام حسین (ع) حکومت اموی را ظالم و گمراه می‌دانست و برای تغییر جهت جامعهٔ اسلامی به‌سوی مسیری دیگر قیام کرد. این واقعه سرشار از حاشیه‌ها و خرده‌روایت‌هایی دردناک است که طی قرن‌ها به شیوه‌های گوناگون روایت و بازتعریف شده است.

به‌گفتهٔ دانشنامهٔ اسلام، از ویژگی‌های اخلاقی امام حسین (ع) بردباری، تواضع، فصاحت و در نهایت صفاتی است که از رفتارهای وی می‌توان برداشت کرد؛ مانند خوارشمردن مرگ، بیزاری از زندگی ننگین، غرور و مانند این‌ها. در بسیاری از روایات، به شباهت امام حسین (ع) به حضرت محمد (ص) اشاره شده است. امام حسین (ع) در مدینه به بخشندگی معروف بود و غلامان و کنیزانش را در صورت مشاهدهٔ خوش‌رفتاری آزاد می‌کرد. گفته شده است که امام حسین (ع) به معلم فرزندانش مال و پوشاک فراوان هدیه داد و دهانشان را پر از دُر کرد؛ درحالی‌که اذعان می‌داشت که این، جبران‌کنندهٔ ارزش کار معلم نیست. مردی شامی، یک بار به امام حسین (ع) و امام علی (ع) ناسزا گفت، اما حسین (ع) از او درگذشت و او را مورد مهربانی و لطف خود قرار داد. امام حسین (ع) امام سوم شیعیان و شخصیتی تاریخی و جهانی است.

خواندن کتاب عاشوراشناسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد هدف امام حسین (ع) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب عاشوراشناسی

«تا اینجا دو دلیل ارائه شد که رفتن امام حسین (ع)-به طرف کوفه، انتخابی درست بود. مضمون هر دو دلیل این بود که آن حضرت چاره‌ای نداشت جز اینکه به کوفه برود؛ هم برای دفاع از خویش وهم برای رعایت حرمت خانه خدا. اکنون فراتر می‌رویم و عهده‌دار اثبات آنیم که اگر هم امام حسین در اضطرار و ناچاری نبود، باز هم باید به کوفه می‌رفت. روشنتر بگویم به فرض اینکه امام تهدید به مرگ نشده بود ودر امنیت به سر می‌برد، وحتّی به فرض اینکه در پی تشکیل حکومت بود، بهترین گزینه همان رفتن به کوفه بود.

در کتابهای تاریخی سخنان عدّه‌ای را با آب وتاب نقل می‌کنند که امام حسین را از رفتن به طرف کوفه نهی می‌کردند وهشدار می‌دادند که کوفیان بی‌وفایند ودلهایشان با او وشمشیرهایشان علیه اوست. با ملاحظه این سخنان، عدّه‌ای تعجّب می‌کنند که این پیش‌بینیها چه دقیق به وقوع پیوست. حال اینکه در اینجا خلطی صورت گرفته ودو کوفه، یکی پنداشته شده است.

هنگامی که امام حسین به طرف کوفه حرکت کرد، اخباری متعدّد دریافت کرده بود که دهها هزار نفر آماده یاری‌اش هستند. آن حضرت به قصد این کوفه حرکت کرد، نه کوفه‌ای که در بعد معلوم شد که مسلم بن عقیل در آن کشته شده است ومردم به گوشه‌ای خزیده‌اند. کوفه اوّل، برای یاری امام حسین، حاضریراق وپا در رکاب بود وحاکم آن، نعمان بن بشیر، بر شیعیان سخت نمی‌گرفت. امّا کوفه دوم، با به حاکمیت رسیدن ابن زیاد وترفندهای او، از دست شیعیان خارج ومسلم در آن کشته شد. امام حسین به طرف کوفه اوّل می‌رفت؛ یعنی شهری که اخبار مثبت وبرانگیزنده‌ای از آن رسیده بود. تا آن هنگام، هیچ خبری از کوفه دوم به امام حسین نرسیده بود وهیچکس نمی‌دانست که چه تحوّلاتی ناگوار در آن رخ داده است. پس این دو کوفه را نباید با یکدیگر خلط کرد. کوفه نعمان (کوفه اوّل)، با کوفه ابن زیاد (کوفه دوم)، فرق داشت. امّا بسیاری این دو را از هم تفکیک نمی‌کنند وبه اشتباه می‌افتند. می‌گویند امام حسین از مکه تصمیم گرفت به کوفه برود، امّا از آنْ کوفه ابن زیاد را اراده می‌کنند. در حالی که امام تصمیم داشت به کوفه نعمان برود. اگر هنگامی که امام در مکه بود، وضع کوفه چنان بود که در دوره ابن زیاد بود، هرگز به آنجا هجرت نمی‌کرد. شاهد اینکه مسلم بن عقیل را از آن رو به کوفه فرستاده بود تا بررسی کند که اگر زمینه برای ورودش مهیاست، به آنجا برود.»